Jakkolwiek frywolnym byłby jej podtekst, górnicza Karczma Piwna zawiera w sobie wiele ugruntowanych tradycją wartości, zachowań i obyczajów, pielęgnowanych w gwareckim środowisku. Źródła wielu z nich sięgają XIX stulecia, w tym scenariuszy pisanych m.in. przez polskich studentów, studiujących w zagranicznych Akademiach Górniczych w Leoben, Przybranie, Petersburgu i Freibergu. Oto krótka ściąga elementów tego ceremoniału, sporządzona przy pomocy nieocenionego znawcy górniczej obyczajowości i mistrza w jej praktykowaniu Józefa Fudalego.
• SKOK PRZEZ SKÓRĘ - wywodzący się z Akademii Górniczej w niemie-ckim Leoben ceremoniał przyjęcia do braci górniczej uczniów szkół górniczych, studentów kierunków górniczych oraz młodych górników.
• OJCOWIE CHRZESTNI - dwaj starsi górnicy, trzymający skórę skaczącemu adeptowi, po czym przypinający mu ją jako widomy znak przyjęcia do rodziny gwareckiej, z pełnią wynikających stąd praw i przywilejów.
• SKÓRA GÓRNICZA - płat skóry w kształcie półkola, który przypina się w pasie, z tyłu, na biodrach. Jest symbolem zawodu. Na Śląsku bywa też znana pod nazwą łaty, rzadziej - klapy. W dawnych dokumentach wielickich i olkuskich występowała jako "oślędra".
• WYSOKIE A W SPRAWACH PIWNYCH NIGDY NIEOMYLNE PREZYDIUM - wybierane, zwykle według kryterium starszeństwa, przez aklamację pieśnią "Wstępuj, wstępuj prezesie mój...". Jego uczestnicy zasiadają przy dwóch stołach, tworzących ławy lewą i prawą.
• CHRZEST PIWNY - zaszczyt, którego może dostąpić ktoś dostojny, znany i zasłużony, o ile wpierw poprawnie odpowie na przygotowane pytania. Chrztu dopełnia polanie głowy piwem i nadanie piwnego imienia.
• KARCZEMNY REPERTUAR - pieśni górnicze oraz co bardziej rubaszne kawały. Obiektami takich żartobliwych docinków są przede wszystkim górnicy bojący się swoich bab.
• PROTOKÓŁ - uczestnik Karczmy Piwnej może zwracać się do Wysokiego Prezydium jedynie za pośrednictwem kontrapunkta, którego prosi o głos słowami "rogo vocem pro me" (proszę o głos dla mnie). Kontrapunkt może, acz nie musi, wnieść tę prośbę do wysokiego prezydium. W pierwszym przypadku prezydium przyzwoleniem "habeas" (masz) dopuszcza do zabrania głosu, bądź postanowieniem "non habeas" (nie masz) go odmawia. Bardziej drastyczna forma odmowy brzmi "non habeas, sedeas ad magnus cupas" (nie zezwalam, siedź na dupie).
• KONKURSY - rywalizacja obejmuje m.in. picie piwa w sztafetach lub pojedynczo, przez smoczki, słomki, rozpoznawanie gatunków piwa, "chrześcijańską" likwidację prezerwatyw aż do ich pęknięcia, cięcie kuloków, wbijanie weń gwoździ, zbiórkę pieniędzy na zbożny cel, opowiadanie jędrnych dowcipów, śpiew solowy lub grupowy...
• KARY - są zlecane przez prezesa Wysokiego a w Sprawach Piwnych Nigdy Nieomylnego Prezydium wobec gwarków nieprzestrzegających regulaminu zabawy, a wykonywane przez ustanowione przezeń służby porządkowe. Do ich repertuaru należą m.in. wypicie kieliszka wódki z solą, zakucie w dyby bądź skierowanie do zasrania piwnego.
• NAGRODY - spośród całego ich wachlarza najczęściej stosowanym wyróżnieniem jest przywilej trącenia się kuflem z prezesem Wysokiego a w Sprawach Piwnych Nigdy Nieomylnego Prezydium.
• KONTRAPUNKCI LUB KANTORZY - powoływani przez Wysokie Prezydium przewodnicy ław, osoby biegłe w karczemnym rytuale, elokwentne, a przy tym obdarzone poczuciem humoru i dobrym głosem, ponieważ jednym z ich obowiązków jest dbałość, by przez cały czas Karczma była rozśpiewana.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
Ceremoniał? To raczej fala.