Dynamicznie i z szacunkiem dla tradycji

Rozmowa z Joanną Strzelec-Łobodzińską, prezes Kompanii Węglowej.

Co roku spotyka się Pani w okolicach Barbórki z czytelnikami Trybuny Górniczej. Chciałam Panią namówić tym razem na rozmowę o tym, jak w ciągu ostatnich lat zmieniło się górnictwo...

Zmieniło się diametralnie, żeby jeszcze prasa chciała to zauważyć… Po okresie, gdy górnik był pierwszą osobą w państwie, nastąpił bardzo ciężki czas, w którym niestety powstał taki pogląd, że górnictwo jest nieefektywne, roszczeniowe i kojarzy się ze wszystkim, co w biznesie można zapisać po stronie negatywów. Jednak w czasie pierwszej fali kryzysu górnictwo bardzo prawidłowo - z punktu widzenia biznesowego - zareagowało na sygnały spowolnienia.

Były realizowane programy oszczędnościowe, w zdecydowany sposób ograniczono koszty i dzięki temu górnictwo przeszło przez ten okres bez dotkliwych porażek. Uważam, że ze strony biznesowej, co widać chociażby po debiutach giełdowych Bogdanki i Jastrzębskiej Spółki Węglowej, w górnictwie funkcjonują zdrowe zasady rynkowe. Na pewno nie zmieniło się i nie zmieni to, że Polska będzie nadal opierała swoją gospodarkę energetyczną na węglu.

Szczególnie złą prasę mają górnicze związki zawodowe...

Myślę, że opowieści o roszczeniowych związkach zawodowych, które nie patrzą na otoczenie, a tylko żądają, można włożyć między bajki. Oczywiście, upominanie się o prawa pracownicze jest rolą związków, ale - wracając znowu do roku kryzysu - związkowcy rozumieją problemy branży i w trudnym okresie powściągają postulaty płacowe.

Wydaje się, że są takie kwestie, w których zarządy i związki zawodowe idą ręka w rękę. Widać to chociażby po zaangażowaniu strony społecznej w problemy związane z pakietem klimatycznym... To jest temat, który zjednoczył całe górnictwo i administrację centralną w tej części, która zajmuje się branżą wydobywczą. To być albo nie być naszego przemysłu. Konsekwentne utrzymywanie założeń pakietu klimatycznego, szczególnie w ich rozszerzonej wersji, stanowiłoby istotne zagrożenie dla branży, bowiem trzeba byłoby szukać nowych, pozaeuropejskich rynków dla naszego produktu.

Wyniki górnictwa kolejny rok z rzędu pokazują, że nie jest ono czarną dziurą, do której budżet pompuje pieniądze.

No właśnie, kolejny mit, że budżet dopłaca do górnictwa, jest nadal żywy. Tymczasem nie dopłacał i nie dopłaca. Raz w historii - przed rokiem - skorzystano z możliwości dofinansowania inwestycji początkowych, za co dziękujemy rządowi do dzisiaj. Przypominam, że była to kwota 400 milionów złotych, a każda ze spółek wielokrotnie wyższe kwoty angażuje corocznie w inwestycje. Oczywiście, każda pomoc jest cenna, ale nie jest tak, że oczekujemy na te zewnętrzne pieniądze, żeby cokolwiek robić. Polskie górnictwo nie funkcjonuje na takich zasadach jak u naszych zachodnich sąsiadów, gdzie dotowana jest produkcja.

W bardzo znaczący sposób zmienia się struktura górnictwa: producenci węgla idą w kierunku powiązań z wytwórcami energii czy koksu.

To prawda. Im bardziej przetworzony produkt wprowadza się na rynek, tym lepsze można uzyskać wyniki. Tak jak kiedyś energetyka kupowała sobie zaplecze paliwowe, tak my próbujemy teraz stworzyć strukturę, dzięki której będziemy wprowadzać na rynek produkt przetworzony. To sytuacja bardzo klarowna z biznesowego punktu widzenia. Zresztą, proszę spojrzeć na wyniki energetyki.

Dla spółki surowcowej podstawową sprawą jest dostęp do zasobów. Tymczasem te się sczerpują. Alternatywą jest budowa nowych kopalń? Sięganie po zasoby zamrożone?

Tych zamrożonych zasobów w strukturach kopalń należących do Kompanii Węglowej w znaczących ilościach nie ma. Oczywiście, w perspektywie można sięgać po nowe, natomiast nie tak dawno robiliśmy zestawienie żywotności kopalń. Wynika z niego, że mamy przed sobą długie lata korzystania z udostępnionych złóż.

Filozofia społecznej odpowiedzialności biznesu, obecna w działalności górniczych przedsiębiorców, wpływa na zmianę w postrzeganiu branży?
To jest tradycja, która kiedyś była nieco inaczej rozumiana. Dzisiaj niektóre formy takiej aktywności, dotyczące na przykład wspierania sportu, są bardziej komercyjne. Z drugiej jednak strony, skoro Kompania Węglowa jest jedną z największych firm w Polsce, to trudno, żeby działała w oderwaniu od lokalnych ojczyzn. Wiadomo, że górnicy są kibicami piłki nożnej, więc dlaczego nie reklamować naszej działalności przy okazji meczów piłkarskich? Myślę, że - oczywiście nie przesadzając - aktywność społeczna dużej spółki na terenie, gdzie jest wiodącym podmiotem gospodarczym, jest nie tylko właściwa, ale wręcz potrzebna. Tradycją jest też angażowanie się firmy w działalność Fundacji Rodzin Górniczych czy w problemy lokalnych społeczności, jak było to w czasie powodzi. Staramy się być wówczas na pierwszej linii.

A czy górnictwo się humanizuje? Czy większą wagę przykłada się do roli pracowników?

Mam wrażenie, że to dzieje się od wielu lat. Trudny pod tym względem okres restrukturyzacji odbywał się przy innych założeniach gospodarczych. Mówiło się o nadprodukcji węgla, o dramatycznych przerostach zatrudnienia. To, że środek ciężkości z "walki o wydobycie" został niewątpliwie przesunięty na to, w jakich warunkach się to wydobycie odbywa, że o ile może zabraknąć złotówki na jakąś maszynę, to nie może zabraknąć jej na działalność związaną z bezpieczeństwem, też jest znaczącą zmianą podejścia.

To Pani pierwsza Barbórka w roli gospodyni. Odczuwa Pani tremę?

Chyba nie. Mam za sobą jako prezes pół roku pracy, to nie jest czas, po którym można przeprowadzić negatywne rozliczenia. Mam nadzieję, że za rok będzie można powiedzieć to samo. Myślę, że w tym krótkim czasie kilka ważnych rzeczy udało się zrobić: zmiana struktury organizacyjnej - wcześniej wielokrotnie zapowiadana, zmiana strategii na bardziej prorozwojową. Nie chcemy niczego likwidować, lecz stabilizować i stopniowo zwiększać wydobycie, ale przede wszystkim nie ograniczamy zatrudnienia.

Czego życzy Pani pracownikom Kompanii Węglowej i firmie, a czego można życzyć Pani osobiście?

Firmie życzę dynamicznego rozwoju i tego, żeby nikt nie kontestował jej roli i pozycji. Życzenia dla siebie samej utożsamiam właśnie z rozwojem spółki. Pracownikom życzę bezpiecznej pracy, tylu wyjazdów, co zjazdów i tego, żebyśmy tworzyli solidarną grupę wspólnego interesu.

Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.