Rozmowa z prof. Antonim Tajdusiem, rektorem Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, przewodniczącym Rady Programowej Polskiego Kongresu Górniczego
W środę rozpocznie się w Krakowie trzydniowy Polski Kongres Górniczy. Jaki cel przyświeca organizacji – po raz pierwszy – imprezy o takiej randze?
- Na całym świecie państwa, w których jest przemysł wydobywczy, mają swoje krajowe kongresy. Przedstawiciele tych krajów uczestniczą też w Światowym Kongresie Górniczym, który odbywa się co trzy lata. Chyba nadszedł czas, aby i w Polsce w jednym miejscu zgromadzić wszystkich zajmujących się górnictwem. I to nie tylko tym węgla kamiennego, które w świadomości przeciętnego Polaka najbardziej zapadło i powstał taki stereotyp – górnik równa się węgiel kamienny. A jest to przecież niezwykle znacząca dla gospodarki gałąź przemysłu, bo w Polsce wydobywa się nie tylko węgiel kamienny, ale i brunatny, rudy metali, sól i kruszywa różnego rodzaju. Środowisko odczuwa potrzebę kompleksowego przedyskutowania problemów, z jakimi polskie górnictwo weszło w XXI wiek i przedstawienia szans na jego rozwój. Dotyczy to bezpieczeństwa energetycznego Polski, określenia roli i miejsca górnictwa w dobie realizacji polityki zrównoważonego rozwoju, wdrożenia i wykorzystania nowoczesnych rozwiązań technicznych i informatycznych w kopalniach oraz podjęcia szerokich działań informujących na temat gospodarki surowcami mineralnymi i procesów ich pozyskiwania. Przy okazji chcemy uświadomić społeczeństwu, jaką siłą ekonomiczną i intelektualną rozporządza ten sektor polskiej gospodarki, że warto go doceniać. Chodzi również o zintegrowanie ludzi z różnych typów górnictwa, żeby się poznali, wymienili informacje i doświadczenia, zobaczyli, co w ich pracy jest wspólne, a co ich dzieli.
Jakie jest przesłanie Kongresu wobec polskiego społeczeństwa?
- Problemy, które pojawiły się po 1989 roku, a były związane przede wszystkim z restrukturyzacją górnictwa węgla kamiennego, sprawiły, że część polskiego społeczeństwa nie rozumie procesów, jakie zaszły i zachodzą w tym sektorze. Był to m.in. wynik nieprzychylnej, często wynikającej z niezrozumienia zachodzących przemian, postawy części mediów. Zrodziło to u wielu ludzi niechęć do górnictwa. Wystąpił spadek prestiżu zawodu i całej branży. Wielu wydawało się, i niektórym nadal wydaje się, że polska gospodarka poradzi sobie bez górnictwa, które postrzega się jako sprawiające same tylko kłopoty. Kongres będzie okazją, aby uzmysłowić polskiemu społeczeństwu, że nie można myśleć poważnie o rozwoju kraju bez tej branży. Jest bowiem bardzo znaczącym elementem gospodarki i jeżeli będzie prowadzone prawidłowo przez wysokiej klasy specjalistów (a takich naprawdę mamy)i w jego zarządzaniu będzie jak najmniej polityki, to górnictwo sobie poradzi. My najczęściej o tym sektorze mówimy wtedy, gdy są jakieś kłopoty, a te pojawiają się cyklicznie – perturbacje ekonomiczne, napięcia społeczne, czy katastrofy. Kongres ma dać szansę mówienia o górnictwie w innej, konstruktywnej i pozytywnej atmosferze.
Dlaczego akurat teraz uwidacznia się potrzeba zademonstrowania konsolidacji środowiska górniczego?
- Integrację tego środowiska widać najczęściej przy okazji świąt górniczych. Jak jest Barbórka, to wszyscy pracownicy całego sektora występują w swych galowych mundurach. I wtedy demonstrowana jest pozorna jedność. Na co dzień jednak od czasu do czasu dają o sobie znać napięcia między poszczególnymi środowiskami górniczymi. Przykład – pojawia się problem z ilością energii, jaką powinniśmy produkować w Polsce. Górnicy węgla brunatnego twierdzą, że gdyby nie produkowano jej tak dużo z węgla kamiennego, to oni by sprzedali więcej swojego produktu. O tych sprzecznych interesach trzeba też rozmawiać. Dla mnie jest niezwykle ważna wymiana doświadczeń z jeszcze jednego powodu - niektóre problemy zagrożeń w górnictwie są podobne we wszystkich zakładach wydobywczych. Na przykład zagrożenie wodne istnieje w kopalniach podziemnych i odkrywkowych, mimo pewnych różnic. To samo można powiedzieć o zagrożeniach ruchami ziemi wywołanych eksploatacją. Jeszcze jedna niezmiernie ważna sprawa – środowisko górnicze musi poczuć swoją siłę. Nie w sensie politycznym, ale w poczuciu ważności dla kraju i narodu. Musimy odbudować zaufanie do siebie, aby móc je odzyskać u Polaków niezwiązanych z tym sektorem gospodarki.
Czy, aby pokazać potencjał gospodarczy i intelektualny środowiska górniczego – praktyków i naukowców – konieczne jest organizowanie Kongresu, czy tradycyjne konferencje nie wystarczą?
- Nie wystarczą. Zaczyna się pojawiać pogląd, i ja go podzielam, że konferencji zaczyna być za dużo. Powód jest tego taki, iż ich tematyka bardzo się zawęziła i odnosi się do wycinkowych elementów sztuki górniczej. Powinno być mniej konferencji, ale za to o większej randze. Na przykład - debaty poświęcone tąpaniom może organizować AGH, Politechniki – Śląska i Wrocławska oraz Główny Instytut Górnictwa. Może też być przygotowana jedna konferencja przez te cztery środowiska, która pozwala na szerszą i głębszą wymianę myśli. W pewnym sensie taką rolę pełni Szkoła Eksploatacji Podziemnej, która w określonym zakresie pełni rolę kongresu, ale tylko górnictwa podziemnego. A Polski Kongres Górniczy ma być platformą wymiany myśli, doświadczeń oraz okazją do integracji wszystkich typów górnictwa – podziemnego, odkrywkowego i otworowego, a także całego przemysłu okołogórniczego. Ma służyć pokazaniu wielkości, różnorodności i znaczenia oraz potencjału intelektualnego.
Jakie względy decydują o tym, żeby Polskiemu Kongresowi Górniczemu należy nadać charakter cykliczny?
- Chciałbym, i to nie tylko ja, żeby Polski Kongres Górniczy odbywał się cyklicznie, najlepiej co trzy lata. Chodzi o to, żeby na stałe wpisał się w rytm górniczego życia. Żeby w środowisku była świadomość, że co trzy lata zawsze we wrześniu spotykamy się, aby dyskutować o problemach i doświadczeniach sektora. AGH jest inicjatorem Polskiego Kongresu Górnictwa, ale nie oznacza to, że jego obrady powinny zawsze toczyć się w Krakowie. Wręcz przeciwnie, powinien odbywać się w różnych ośrodkach górniczych, przy okazji mocniej być ukierunkowany na ich problemy.
O Kongresie Górniczym czytaj także Integracja dla bezpieczeństwa energetycznego
Polski Kongres Górnictwa będzie sprawdzianem przed imprezą międzynarodowej rangi - Światowym Kongresem Górnictwa. Dlaczego wybór padł na Kraków i na AGH?
- Jeden z powodów organizacji Światowego Kongresu Górniczego w Krakowie jest taki, że miasto jest znane w świecie i przyciąga ludzi z różnych kontynentów. Ponadto ma odpowiednią bazę hotelową i kongresową. Ma to kapitalne znaczenie, jeżeli weźmie się pod uwagę, że na Kongresie pojawi się nawet kilka tysięcy uczestników z całego świata. Po drugie – AGH największą uczelnią zajmującą się górnictwem w Polsce, a przez słowo „największą” rozumiem największą ilość profesorów – około 150 – zajmujących się szeroko rozumianym górnictwem. Ponadto jesteśmy w tej branży uczelnią najstarszą, to też nie jest bez znaczenia. Sądzę, że do roli swoistego centrum polskiego górnictwa jesteśmy przygotowani i oba Kongresy przebiegną sprawnie, a ich wyniki dobrze przysłużą się nie tylko górnictwu, ale i całej Polsce.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
