Rozmowa z Grzegorzem Pawłaszkiem, prezesem zarządu Kompanii Węglowej SA
Wizerunek polskiego górnictwa - niezorientowani na ogół nie dostrzegają jego organizacyjnej różnorodności - tworzy przede wszystkim Kompania Węglowa. Jaki - spoglądając przez pryzmat największego producenta - on jest?
- Ten wizerunek tworzą wszystkie firmy produkujące węgiel, czyli i Kompania Węglowa, i Katowicki Holding Węglowy, i Jastrzębska Spółka Węglowa, i Południowy Koncern Węglowy, i Lubelski Węgiel Bogdanka, na kopalni Budryk kończąc. Należy o tym pamiętać, gdyż niewątpliwie ten obraz dla każdej z wymienionych spółek należy przedstawiać w innym świetle. Najwcześniej restrukturyzację branży rozpoczęto w kopalni Bogdanka. Nastąpiły tam zwolnienia grupowe, uzupełnione restrukturyzacją techniczną. Przy pełnym zrozumieniu problemów przez stronę społeczną przyniosło to spodziewane efekty. Obecnie kopalnia jest organizmem gospodarczym stabilnie się rozwijającym i silnym ekonomicznie. Podobną drogę przeszły Jastrzębska Spółka Węglowa i Katowicki Holding Węglowy. Działo się to jednak z tą różnicą, że pominięto tam etap zwolnień grupowych. Spowodowało to wydłużenie procesu restrukturyzacji i znacznie późniejsze uzyskanie dobrych efektów ekonomicznych. Firmy te w czasie restrukturyzacji wspomagane były przez różne mechanizmy wynikające z obowiązujących wówczas programów rządowych.
Spójrzmy na tym tle na Kompanię?
- Nie jest tajemnicą, że Kompania Węglowa powstała dopiero w lutym 2003 roku z pięciu zadłużonych spółek, których samodzielne funkcjonowanie było już dalej niemożliwe. Błędem byłoby więc budowanie wizerunku polskiego górnictwa na bazie problemów występujących w naszej spółce. Generalnie, ten obraz branży nie jest zły. Oczywiście, najbardziej negatywnie wpływa na niego Kompania Węglowa. Stąd też każda poprawa sytuacji w tej firmie pozytywnie wpływa na ogólny obraz polskiego górnictwa. I takie zjawisko będzie postępować. Jestem o tym przekonany. W latach 2007 i 2008 nastąpi stabilizacja wydobycia, uwzględniająca niezbędne rezerwy na trudne do przewidzenia zdarzenia związane z zagrożeniami naturalnymi. To z kolei umożliwi precyzyjne planowanie wielkości produkcji, dopasowanej do możliwości efektywnej sprzedaży na rynku krajowym i ekonomicznie opłacalny eksport węgla.
Jakie atuty uzasadniają pański optymizm?
- Wielkim atutem Kompanii są udostępnione, i możliwe do udostępnienia, zasoby węgla. Na znacznie lepszy wizerunek naszej spółki będą także miały wpływ przeprowadzone zmiany organizacyjne, które w swej istocie umożliwią przejście do modelu kopalni zespolonej, w pełni wykorzystującej istniejące złoże i niezbędnej w procesie wydobycia węgla infrastruktury technicznej. Nadal olbrzymim atutem Kompanii są ludzie z dużymi kwalifikacjami, wieloletnim stażem i przekazywanym od pokoleń doświadczeniem zawodowym. Nakładając na to rosnące w świecie zapotrzebowanie na węgiel i rozwój polskiej gospodarki - widać wyraźnie ogromne perspektywy przed Kompanią Węglową.
Niepodobna również nie zapytać o zagrożenia i zasadnicze problemy, domagające się przezwyciężenia.
- Spośród głównych, jakie dają się zidentyfikować, a mogących mieć wpływ na funkcjonowanie Kompanii Węglowej, to przede wszystkim kumulowanie się zagrożeń naturalnych w niektórych kopalniach spółki. To zarazem ogromne pole do działalności menedżerów produkcji, którzy powinni minimalizować owe zagrożenia. To oni muszą zapewnić w tych rejonach stabilne wydobycie, spełniające przy tym z jednej strony wymogi bezpieczeństwa, a z drugiej - ekonomiczną opłacalność produkcji. Największym wyzwaniem jest dalszy wzrost wydajności pracy, który w dużym skrócie będzie polegał na stosowaniu nowoczesnych maszyn i urządzeń w ścianach i przodkach. Niezbędne jest wydłużenie efektywnego czasu pracy, do czego potrzebna jest modernizacja transportu ludzi na stanowiska pracy. Nadal poprawiać będziemy warunki klimatyczne w kopalniach, wykorzystując do tego celu, w szerszym niż dotychczas zakresie, energię z wydobywanego metanu.
Najlepszą referencją firmy jest jej ekonomiczny sukces. Jakie argumenty i okoliczności sprzyjają rachubom, że to położenie spółki będzie coraz lepsze?
- Rzeczywiście, najlepszą legitymacją firmy jest jej ekonomiczne powodzenie. Sytuację płatniczą Kompanii Węglowej określić należy jako trudną. Obecnie jednak sukcesywnie ulega ona poprawie. Z miesiąca na miesiąc osiągamy coraz lepsze wyniki finansowe. Najważniejszym zadaniem w zarządzaniu Kompanią Węglową jest to, by pieniądze uzyskane z działalności bieżącej, jak i ze źródeł zewnętrznych, zapewniły utrzymanie ciągłości procesów produkcyjnych oraz spłatę zaległych zobowiązań przejętych po byłych spółkach węglowych. Dotychczas z własnych środków przeznaczyliśmy na ten cel ponad 960 mln złotych. Pamiętajmy przy tym, że ujemny wynik finansowy oraz solidarna odpowiedzialność za owe „stare długi”, przy ograniczonych wpływach ze sprzedaży, spowodowały lukę finansową już w 2003 roku. I z tym garbem Kompania Węglowa boryka się do dziś. Jeżeli dołożymy do tego niedawne problemy geologiczno-górnicze tylko w dwóch kopalniach - Halemba i Rydułtowy-Anna, to okaże się, że bez tych obiektywnych uwarunkowań nasz wynik finansowy nie byłby na minusie, ale na plusie. Na koniec roku planujemy dodatni wynik finansowy. Aktualnie realizujemy w terminie tzw. zobowiązania restrukturyzowane, pracownicze i publicznoprawne. Skracamy zobowiązania przeterminowane wobec naszych dostawców. To wszystko nakazuje z optymizmem patrzeć w przyszłość.
Wielokrotnie wieszczono już schyłek węgla. W obiegowym mniemaniu jest to paliwo, które „marasi”, albo powiedzmy inaczej, jest nieprzyjazne środowisku. Czy i na ile - z punktu widzenia producenta - jest to prawdziwe spojrzenie?
- O schyłku węgla trudno mówić. Z węgla kamiennego i brunatnego pochodzi przecież aż 96 proc. produkowanej w Polsce energii elektrycznej. Dziś już nie mówimy o nadpodaży tego surowca, ale o jego braku. Udział Kompanii na krajowym rynku producentów węgla kamiennego wynosi 50 proc., w sprzedaży do energetyki zawodowej - ponad 53 proc., a w eksporcie tego surowca - ponad 67 proc. To pokazuje znaczenie spółki w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego Polski. A co do owego „maraszenia”: mogę zapewnić, że to melodia przeszłości. A wynika to nie tylko z coraz lepszych technologii spalania węgla i ekologicznych zabezpieczeń polskich elektrowni, ale również z coraz większej produkcji tzw. węgla ekologicznego. Wprowadzamy na rynek nowe marki produktów o nazwach Boruta i Pieklorz, przeznaczonych do spalania w kotłach małej mocy. W ofercie mamy również znany na rynku ekogroszek Retopal. Wszystkie te paliwa posiadają certyfikaty ekologiczne, a ich stosowanie gwarantuje uzyskanie wysokiej sprawności spalania. Gdy spotkamy się za lat kilka, być może będziemy już rozmawiali o zgazowaniu i upłynnianiu węgla. Wszystko przed nami… Dlatego mówmy raczej o perspektywach rozwoju, a nie o schyłku węgla.
Z przyszłością tak dużego przedsiębiorstwa, jak Kompania, łączy się nie tylko pomyślność kilkudziesięciu tysięcy pracowników i ich rodzin, ale też ma ona duży wpływ na szeroko rozumiane otoczenie.
- Kreując wizerunek Kompanii wielu zapomina, że w jej kopalniach i zakładach pracuje prawie 65 tys. osób. Jeżeli dodamy do tego ich rodziny oraz owe otoczenie świadczące usługi na rzecz naszej spółki, to nie sposób przecenić znaczenia i roli naszej firmy na mapie gospodarczej nie tylko w regionie, ale w Polsce i Europie. To nie są górnolotne słowa, ale fakty. To z jednej strony satysfakcja, ale i obowiązek ciążący na naszych pracownikach i kadrze menedżerskiej. Chociażby z tych względów nasz stabilny rozwój ma nie tylko znaczenie ekonomiczne, ale i społeczne. Możemy wróżyć schyłek węgla, ale pamiętajmy, że jest on wciąż najtańszym i powszechnie dostępnym paliwem, stosowanym zarówno w przemyśle, jak i w sektorze gospodarki komunalnej i budownictwie indywidualnym. Dla szeroko rozumianego „otoczenia” jest on po prostu nie do zastąpienia.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
