Zrównoważona gospodarka wodna to system zarządzania zasobami wodnymi, mający na celu zapewnienie efektywnego wykorzystania wody, jej ochronę, a także ograniczenie negatywnych skutków zmian klimatycznych i niedoborów wody. Obejmuje on inwestycje w infrastrukturę wodną, takie jak budowa i przebudowa urządzeń melioracji wodnych. Pozwala to na retencjonowanie wody i przeciwdziałanie suszy.
To może zabrzmieć niewiarygodnie, ale Polska ma jedne z najniższych zasobów wodnych na mieszkańca w Europie, porównywalne z zasobami Egiptu. Na jednego mieszkańca Polski przypada zaledwie 1600 m sześc. słodkiej wody rocznie. Głównym problemem, z jakim zmaga się polska gospodarka wodna, jest właśnie jej niedobór. Niewielkie zasoby wodne, na które wpływ mają takie czynniki, jak położenie geograficzne i związana z nim zmienność sezonowa oraz zróżnicowanie obszarowe, mogą skutkować suszą. Z początkiem września br. w punkcie pomiarowym na bulwarach poziom Wisły liczył zaledwie 5 cm. Zmiany klimatu sprawiają, że zużycie wody jest kilkakrotnie wyższe niż było to jeszcze ćwierć wieku temu, co w połączeniu z ograniczonymi możliwościami stacji uzdatniania wód może sprawić, że w niektórych kranach w Polsce jej zabraknie. Dlatego tak istotne jest racjonalne gospodarowanie wodą.
Czysta i bezpieczna
– Zapewnienie mieszkańcom dostępu do czystej i bezpiecznej wody to jedno z najważniejszych wyzwań, jakie stawia przed nami polityka klimatyczna i środowiskowa. Dzięki środkom z programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko możemy wspierać lokalne spółki wodociągowe w realizacji inwestycji, które poprawiają komfort życia mieszkańców, a jednocześnie ograniczają straty wody i chronią zasoby naturalne – podkreślił niedawno Robert Gajda, zastępca prezesa zarządu NFOŚiGW.
Tymczasem Rada Unii Europejskiej przyjęła 5 listopada ub.r. nową dyrektywę ściekową. Do 2035 r. państwa członkowskie zostaną zobowiązane do zbierania i oczyszczania ścieków ze wszystkich aglomeracji o RLM (równoważnej liczbie mieszkańców) wynoszącej 1000 lub więcej, zaś same przepisy są częścią unijnego planu działania na rzecz zerowej emisji zanieczyszczeń.
Mamy teraz 31 miesięcy na dostosowanie przepisów krajowych do nowych regulacji wspólnotowych. Nacisk na realizację zobowiązań wynikających z przepisów unijnych kładzie od dłuższego czasu Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, w tym katowicki, podejmując m.in. działania w zakresie dostosowania do zmian klimatu, przeciwdziałania suszy, ograniczenia zużycia wody oraz ochrony przeciwpowodziowej. Nie tak dawno temu, dzięki unijnemu dofinansowaniu przekazanemu przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w wysokości prawie 25 mln zł, śląska gmina Kozy mogła realizować budowę kanalizacji sanitarnej o długości ponad 32 km. W ramach realizacji tego projektu o łącznej wartości niemal 49 mln zł do sieci kanalizacyjnej mogło zostać przyłączonych niemal 3 tys. nowych użytkowników.
Mała retencja i duża korzyść
Program Moja Woda cieszył się ogromną popularnością. Właściciele domów jednorodzinnych mogli uzyskać do 6 tys. zł, nie więcej niż 80 proc. kosztów kwalifikowanych, na budowę przydomowych systemów małej retencji. Zwiększanie retencji przy budynkach jednorodzinnych oraz gospodarczych i wykorzystywanie zgromadzonej w ten sposób wody opadowej i roztopowej jest dziś więcej niż pożądane. Dzięki temu wody opadowe lub roztopowe z posesji nie są odprowadzane poza jej teren np. do kanalizacji sanitarnej lub deszczowej albo do rowów odwadniających czy na sąsiadujące tereny, ulice i place, lecz służą do nawadniania, podlewania roślin w ogrodach oraz do innych celów bytowych i gospodarczych.
Przypomnijmy, że w maju br. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach ogłosił nabór wniosków na dofinansowanie przedsięwzięć w ramach programu „Przydomowa oczyszczalnia lub podłączenie do kanalizacji”. Inicjatywa WFOŚiGW oferuje wsparcie finansowe dla osób fizycznych na Śląsku na budowę przydomowych oczyszczalni ścieków lub przyłączenie nieruchomości do sieci kanalizacyjnej, gdy nie ma możliwości budowy sieci w ciągu 5 lat. Wsparciem objęto osoby fizyczne chcące realizować przedsięwzięcia polegające na zakupie i montażu przydomowej oczyszczalni ścieków o wydajności nie więcej niż 7,5 m sześc. na dobę na obszarach, na których nie funkcjonuje i nie jest przewidywana w okresie pięciu lat budowa zbiorczej kanalizacji sanitarnej, lub wykonaniu podłączenia do istniejącej sieci kanalizacji sanitarnej. Zainteresowanie było ogromne. Złożone wnioski niemalże przekroczyły budżet programu. Istnieje jednak możliwość uzyskania dofinansowania na przydomowe oczyszczalnie oraz na podłączenia do kanalizacji w ramach Programu gospodarki ściekowej na terenach poza aglomeracją. Do ubiegania się o wsparcie uprawnione są jednostki samorządu terytorialnego, związki tych jednostek oraz podmioty świadczące usługi publiczne w zakresie realizacji zadań własnych JST. W grę wchodzi budowa przydomowych biologicznych oczyszczalni ścieków (PBOŚ) o przepustowości do 50 RLM, oczyszczających ścieki bytowo-gospodarcze na terenie nieruchomości ujętych w lokalnych programach gospodarki ściekowej, budowa, rozbudowa lub modernizacja sieci kanalizacji sanitarnej oraz lokalnych oczyszczalni ścieków dla budynków, osiedli mieszkaniowych oraz małych miejscowości o zwartej zabudowie, a także budowa podłączeń budynków do kanalizacji sanitarnej w systemie kanalizacji grawitacyjnej, ciśnieniowej, podciśnieniowej. Warunki dofinansowania są równie atrakcyjne: do 100 proc. kosztów kwalifikowanych zadania, w tym 50 proc. kosztów kwalifikowanych w formie dotacji, a 50 proc. w formie pożyczki.
Pamiętajmy, że racjonalne, zrównoważone i solidarne gospodarowanie wodą jest dziś dla nas wszystkich wielkim wyzwaniem.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
