Kiedy pół roku temu dałem się namówić na pisanie tych felietonów na łamach „Trybuny Górniczej”, spodziewałem się, że będzie to krótka przygoda i czytelnicy poproszą o litość dla mnie i siebie. Na dokładkę jestem ograniczony przez Redakcję objętością tekstu, a nie nabyłem jeszcze wprawy i czasem się za bardzo rozpisuję.
Stało się inaczej, bo dość szybko zacząłem otrzymywać głosy wsparcia, ale nie w komentarzach do moich tekstów publikowanych też na portalu netTG.pl, ale telefonicznie. Nie jestem postacią nieznaną w branży górniczej i stosunkowo łatwo mnie znaleźć, a ponadto uczestniczę w wielu branżowych spotkaniach, gdzie wielu spotkanych, znajomych i nieznajomych, wyraża mi swoje uznanie lub polemizuje ze mną. Jedno i drugie daje mi ogromną satysfakcję, bo daje poczucie sensu tej mojej pracy. Wspomniałem już o spotkaniu na Szybie Maciej, kiedy wielu kolegów dziękowało mi za moje teksty i gratulowało odwagi. Jednak jeszcze więcej satysfakcji dały mi w ostatnim czasie telefony od czytelników, nie tylko z Polski.
Napisałem bowiem tekst o Tragedii Górnośląskiej z 1945 roku. Pisząc, nie wiedziałem jeszcze, że w TVP, w Teatrze Telewizji, zostanie wystawiony monodram „Mianujom mie Hanka”, kreowany przez genialną w tej roli Grażynę Bułkę. Spektakl pobił rekord oglądalności Teatru Telewizji, choć był po śląsku godany. Dla tych, którzy go nie widzieli napiszę, że jest to synteza najnowszych dziejów Górnego Śląska, opowiadana przez bohaterkę w sposób, który sprawił, że oglądałem to ze ściśniętym gardłem i nie raz ocierałem łzy. Następnego dnia od wielu rozmówców, i to nie Ślązaków, słyszałem, że odbierali ten spektakl podobnie jak ja. Po drodze czczono w wielu miejscach regionu pamięć ofiar obu tragedii.
Wszystkie telefony, o których wspominam, były podziękowaniami za to, że napisałem o dramacie mieszkańców Górnego Śląska, w tym wielu górników i ich rodzin. Cóż mogłem moim rozmówcom powiedzieć? Że pozwolono mi bez skrępowania pisać i uznałem, że trzeba przypomnieć to, co się wtedy działo. W rozmowach dowiedziałem się wiele o indywidualnych losach bliskich moich rozmówców. O tym, że z sowieckich kopalń wrócili wyniszczeni, schorowani, często z gruźlicą. Miałem sąsiada, który zanim go wywieziono do Krzywego Rogu, do kopalni rudy żelaza, był rębaczem strzałowym w kopalni Ludwigsgluck (późniejszy Ludwik) w Zabrzu. Miał szczęście, wrócił na początku lat pięćdziesiątych do żony i dzieci, i do pracy w tej samej kopalni. Nie wrócił jednak do pracy jako strzałowy, bo skoro go Ruscy wywieźli, to znaczy, że nie można mu zaufać. Do emerytury pracował więc jako ładowacz. Wspomniany w tamtym felietonie ojciec kolegi, do stycznia 1945 r. maszynista wyciągowy na szybiku, po powrocie też mógł być z tych samych powodów tylko ładowaczem. To wszystko i wiele więcej przypomniano mi w tych rozmowach telefonicznych, które zajęły sporo czasu, ale dały mi wiele satysfakcji i dodatkowej wiedzy.
Pochwały pochwałami, ale parę rzeczy mi też wytknięto. Najważniejsze to to, że pisząc o tym drugim dramacie, związanym ze Zgodą, Łambinowicami i podobnymi miejscami, napisałem o obozach dla „ludności niemieckiej”. Przepraszam, bo choć część takich obozów miała być punktami zbornymi dla ludzi wysiedlanych do Niemiec na mocy postanowień Wielkiej Czwórki, to trafiali tam też Ślązacy, których jedyną winą (?) było to, że nie mówili literacką polszczyzną lub mieszkali w miejscach, które komuś się spodobały. Przepraszam za to i obiecuję poprawę.
Ktoś zauważył przy okazji, że podobne były losy Mazurów i Warmiaków, którzy nie uciekali przed frontem, czasem tylko z poczucia obowiązku wobec swoich zwierząt w gospodarstwie.
Uważnie obserwowałem relacje z obchodów okrągłej rocznicy stycznia 1945 r. i ze smutkiem zauważyłem, że niektórzy z organizatorów koncentrowali się na jednej z tych tragedii. Akcentowano Zgodę, bo tam katami byli polscy obywatele, a zbrodnie sowieckie jakby były mniejszym złem. Tak nie wolno! Prześladowanie ludzi za to, jakim językiem mówią, religię czy zwyczaje, w żaden sposób nie może być akceptowane. A na początku zawsze zaczyna się od budowania podziałów na my i oni. A wszyscy jesteśmy ludźmi…
Jacek Korski
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
