Stonka ziemniaczana od lat stanowi jedno z największych wyzwań dla rolników uprawiających ziemniaki. Ten niewielki szkodnik potrafi w krótkim czasie zniszczyć znaczną część plonów, powodując poważne straty finansowe. W tym artykule przyjrzymy się bliżej historii stonki, jej wpływowi na uprawy oraz skutecznym metodom ochrony ziemniaków przed jej atakiem.
Skąd pochodzi stonka ziemniaczana? Historia szkodnika
Stonka ziemniaczana (Leptinotarsa decemlineata) pochodzi z Ameryki Północnej, gdzie pierwotnie żywiła się dzikimi gatunkami psiankowatych. W XIX wieku, wraz z ekspansją upraw ziemniaka, szkodnik ten zaczął szybko rozprzestrzeniać się na nowe tereny. Do Europy trafił pod koniec XIX wieku, a w Polsce pojawił się po raz pierwszy w latach 40. XX wieku. Od tego czasu stonka ziemniaczana stała się jednym z najgroźniejszych szkodników upraw ziemniaka w wielu krajach.
Dlaczego stonka jest tak groźna dla upraw ziemniaka?
Stonka ziemniaczana jest niewielkim chrząszczem z rodziny stonkowatych. Dorosły osobnik ma żółto-pomarańczowy pancerz z charakterystycznymi dziesięcioma czarnymi paskami na pokrywach skrzydeł. Osiąga długość do 1 cm i posiada średnie, masywne czułki. Larwa jest czerwona lub pomarańczowo-czerwona, z czarną głową i czarnymi kropkami umiejscowionymi po bokach odwłoka. To właśnie larwy są najbardziej żarłoczne i potrafią w krótkim czasie zniszczyć znaczną część masy liściowej rośliny.
Szkodnik ten jest niezwykle żarłoczny, a jego obecność prowadzi do:
* utraty zdolności asymilacyjnych roślin,
* obniżenia plonów nawet o 60%,
* w skrajnych przypadkach do gołożeru, czyli całkowitego ogołocenia roślin z liści.
Stonka ziemniaczana jest także bardzo płodna i szybko się rozmnaża. W sprzyjających warunkach pogodowych – ciepłych i wilgotnych, z temperaturą powyżej 25°C – może wydać kilka pokoleń w ciągu jednego sezonu. Dodatkowo, dorosłe chrząszcze są zdolne do przemieszczania się na duże odległości, nawet do 100 km, w poszukiwaniu pożywienia, co utrudnia kontrolę nad ich populacją.
Popularne mity o stonce – co jest prawdą, a co nie?
Mit 1: Stonka ziemniaczana została zrzucona z samolotów jako broń biologiczna. To jeden z najbardziej rozpowszechnionych mitów. W rzeczywistości stonka rozprzestrzeniła się naturalnie, korzystając z transportu ludzi i własnej zdolności do przemieszczania się.
Mit 2: Stonka atakuje tylko ziemniaki. Choć ziemniak jest jej ulubioną rośliną żywicielską, w przypadku braku dostępu do niego stonka może żerować na innych roślinach psiankowatych, takich jak pomidor czy papryka, odbywając tzw. żer dopełniający.
Mit 3: Stonka ziemniaczana jest odporna na wszystkie środki ochrony roślin. Chociaż stonka może rozwijać odporność na niektóre substancje aktywne, odpowiedni dobór preparatów i rotacja środków pozwala skutecznie ją zwalczać.
Jak skutecznie chronić ziemniaki przed stonką ziemniaczaną?
Skuteczna ochrona upraw przed stonką ziemniaczaną wymaga zastosowania kompleksowych działań:
* Monitorowanie upraw: Regularne kontrolowanie plantacji pozwala na wczesne wykrycie obecności szkodnika. Szczególną uwagę należy zwrócić na okres od maja do końca lata, kiedy stonka jest najbardziej aktywna.
* Zastosowanie środków ochrony roślin: W przypadku przekroczenia progu szkodliwości (1 chrząszcz na 25 roślin lub na 1 m2) należy zastosować odpowiednie insektycydy. Ważne jest dobranie preparatów o różnych mechanizmach działania oraz przestrzeganie zaleceń dotyczących okresów karencji i prewencji.
* Rotacja upraw: Unikanie sadzenia ziemniaków na tym samym polu w kolejnych latach może ograniczyć populację stonki, która zimuje w glebie.
* Profesjonalne doradztwo: Współpraca z ekspertami, takimi jak specjaliści z firmy Ampol- Merol, pozwala na dobór najskuteczniejszych strategii ochrony dostosowanych do indywidualnych potrzeb gospodarstwa.
Warto pamiętać, że stonka ziemniaczana może rozwijać odporność na niektóre substancje czynne zawarte w środkach ochrony roślin. Dlatego ważne jest stosowanie rotacji preparatów z różnymi mechanizmami działania. Prowadzenie ewidencji stosowanych środków pozwoli na uniknięcie wielokrotnego użycia tej samej substancji i zwiększy skuteczność zwalczania szkodnika.
Przy stosowaniu środków ochrony roślin należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń producenta dotyczących dawek, terminów aplikacji oraz okresów karencji i prewencji. Zapewni to nie tylko skuteczną ochronę upraw, ale także bezpieczeństwo dla środowiska i konsumentów.
Stosując te metody, można znacząco ograniczyć szkody wyrządzane przez stonkę ziemniaczaną i zwiększyć efektywność produkcji rolnej.
Ampol-Merol oferuje szeroką gamę nowoczesnych środków ochrony roślin, które skutecznie zwalczają stonkę ziemniaczaną. Nasze preparaty są zgodne z aktualnymi normami bezpieczeństwa i zapewniają efektywną ochronę upraw. Zachęcamy do kontaktu z naszymi doradcami, którzy pomogą dobrać optymalne rozwiązania dla Twojego gospodarstwa.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
