Polska Grupa Górnicza wytwarza rocznie ok. 7 mln t odpadów w postaci kamienia. Stara się też skutecznie walczyć z konsekwencjami tego stanu rzeczy, uczestnicząc m.in. w projekcie GI-mine. Jego celem jest opracowanie rozwiązań, technologii i wytycznych pozwalających na optymalizację gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie górniczym.
Gospodarka obiegu zamkniętego w przemyśle oznacza minimalizowanie odpadów poprzez ponowne ich wykorzystanie. Z roku na rok coraz więcej firm i instytucji zaczyna przywiązywać wagę do takiego właśnie modelu gospodarki, koncentrując się na długofalowych korzyściach ekologicznych i ekonomicznych. Zrównoważone gospodarowanie podstawowymi odpadami z kopalń to nie tylko kluczowe elementy wpływające na efektywność ekonomiczną zakładów górniczych, ale także minimalizowanie kosztów ich przyszłej likwidacji. I taki właśnie cel postawili sobie uczestnicy projektu GI-mine. Ma on charakter badawczy, a wyniki uzyskane na podstawie analizowanego studium przypadku będą podstawą do opracowania rozwiązań technologicznych, wdrożeń oraz modeli biznesowych, które można będzie zastosować we wszystkich oddziałach PGG.
– Zagospodarowanie kamienia z zakładów przeróbczych oraz wychwytywanie i zagospodarowanie metanu kopalnianego to, obok odprowadzania wód dołowych, najbardziej kapitałochłonne obszary gospodarki odpadami w europejskich kopalniach. Roczna ilość stałych odpadów wydobywczych wytwarzanych w Europie ma niestety wciąż tendencję rosnącą – wskazuje dr Marcin Głodniok, kierownik Pracowni Technologii Środowiskowych Głównego Instytutu Górnictwa w Zakładzie Ochrony Wód.
PGG eksploatując w swych zakładach górniczych węgiel kamienny, wytwarza szacunkowo ok. 7 mln t odpadu w postaci kamienia. Obecnie roczną masę stałych odpadów wydobywczych wytwarzanych w Polsce szacuje się w sumie na ok. 34,4 mln t.
– Wiele odpadów zawiera w sobie cenne składniki organiczne i mineralne, które mogą być odzyskane, dzięki czemu nadają się do zwrotu w łańcuchu wartości, choćby poprzez wykorzystanie ich do produkcji substancji glebotwórczych, nawozów czy podłoża pod tzw. zielone dachy – tłumaczy dalej dr Marcin Głodniok.
W kopalniach PGG powstają m.in.: łupki, mułowce, piaskowce oraz tzw. frakcja nadsitowa, czyli produkt będący efektem przesiania mechanicznego. Jest on cennym składnikiem stosowanym jako podłoże do „zielonych dachów”.
Z kolei sektor wydobycia węgla brunatnego, który zazwyczaj funkcjonuje w oparciu o zakłady odkrywkowe, uznawany jest za największego wytwórcę odpadów kamiennych w sektorze górniczym.
W początkowej fazie projektu, przy współpracy z partnerami przemysłowymi, planuje się dokonanie selekcji odpadów towarzyszących wydobyciu węgla kamiennego i brunatnego. Wyniki posłużą jako baza mineralna na etapie badawczo-rozwojowym. Ma też powstać opracowanie uniwersalnego oprogramowania, pozwalającego na inteligentne zarządzanie metanem ujętym w kopalniach – minimalizując jego emisję do atmosfery i związane z tym kary.
– Powstanie także analiza kosztów i korzyści środowiskowych dotycząca emisji gazów cieplarnianych, a ponadto model wolumenu gazu metanowego do ogrzewania instalacji m.in. rolniczych – zwraca uwagę Bartłomiej Bezak, kierownik Zespołu Projektów i Badań w PGG.
Projekt GI-mine rozpocznie się już w lipcu br. Prace zespołów projektowych potrwają 42 miesiące. W tym czasie opracowanych zostanie 12 receptur, na podstawie których uczestnicy projektu przygotują kolejnych 12 gruntotwórczych mieszanek wstępnych. PGG dostarczyła już kilka próbek odpadów do wstępnego zbadania. Uzyskane wyniki dla pojedynczego strumienia wykazały, że ponad 60 proc. ich zawartości to krzemionka, która stanowić ma mineralną bazę mieszanin glebotwórczych. Dodatkowo w przeprowadzonych badaniach wstępnych wykryto cenne dla roślin składniki odżywcze.
– Niezwykle ważnym pierwiastkiem w grupie makroelementów zapewniających prawidłowe funkcjonowanie organizmów roślinnych jest azot, który ze względu na mineralny charakter odpadów pogórniczych będzie dostarczany wraz z ładunkiem materii organicznej w postaci osadów odpadów komunalnych. Materia organiczna wraz z łatwo przyswajalnymi formami azotu uznawana jest za cenne składniki produktów nawozowych. Dlatego też będą one dodawane do mieszanek glebotwórczych – sygnalizuje Bartłomiej Bezak.
Równolegle z badaniami laboratoryjnymi przygotowany zostanie projekt instalacji pilotażowej do produkcji granulatu. Fot. PGG
Liderem konsorcjum realizującego projekt jest Główny Instytut Górnictwa, a jego członkami: PGG, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Technische Universitaet Bergakademie Freiberg w Niemczech oraz Uniwersytet w Oviedo w Hiszpanii.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
Kopalniane odpady najlepiej zagospodarowuje SRK SA