Zespół Projektów i Badań Polskiej Grupy Górniczej realizuje kolejny projekt związany z ekologiczną rekultywacją i długoterminowym monitoringiem terenów pogórniczych. Jego celem jest wykorzystanie istniejącej wiedzy i doświadczenia w zakresie rekultywacji poeksploatacyjnej.
Fundusz Badawczy Węgla i Stali współfinansuje projekty badawcze i innowacyjne w obszarach węgla i stali. Są one realizowane na uczelniach, w ośrodkach badawczych i firmach przemysłowych. Naukowcy wymieniają swe poglądy z praktykami. W ten sposób kreowane są optymalne scenariusze realizacji projektów. Formuła konkursu RFCS przewiduje, że instytucje badawcze, jako liderzy, wykonują na polu testowym przedstawiciela przemysłu konkretne badania. Oczywiście wszyscy pracują na tych samych prawach jako równorzędni członkowie konsorcjum.
– Trochę to brzmi enigmatycznie, ale w ramach projektu ma powstać opłacalna ekonomicznie technologia przywrócenia do używalności terenów pogórniczych ze szczególnym uwzględnieniem naszych hałd, które jak wszyscy wiedzą, są nieodzownym elementem krajobrazu górniczego Śląska. W tym akurat przypadku chodzi o projekt o akronimie REECOL (101112657-RFCS-2022), a konkretnie o wykorzystanie istniejącej wiedzy i doświadczenia w zakresie podejść do rekultywacji poeksploatacyjnej. Chcemy zaproponować konkretne procedury towarzyszące przejściu obszarów wydobycia węgla kamiennego, w tym rekultywację i monitorowanie ekosystemów oraz przyszłe planowanie użytkowania gruntów z uwzględnieniem opłacalności ekonomicznej zaproponowanej technologii – opisuje zakres prowadzonych badań i ich cel Bartłomiej Bezak, kierownik Zespołu Projektów i Badań w Polskiej Grupie Górniczej.
Uczestnicy projektu skupili swą uwagę na trzech podstawowych pojęciach: rewitalizacji, rekultywacji oraz remediacji.
– Rewitalizacja rozumiana jest jako całość działań ukierunkowanych na przywrócenie wartości terenom i obiektom zdegradowanym. Rekultywacja zaś to proces polegający na przywracaniu wartości użytkowych i przyrodniczych terenom zniszczonym przez gospodarczą działalność człowieka lub czynniki naturalne. Z kolei remediacja polega na zmniejszeniu ilości substancji zagrażających środowisku, bądź ograniczaniu rozprzestrzeniania się tych substancji w gruncie, aby zanieczyszczone tereny nie zagrażały zdrowiu ludzi oraz środowisku – wyjaśnia Bartłomiej Bezak.
W ramach projektu zakupiono i przetestowano drona do monitorowania terenów zielonych, w tym wyznaczania wskaźnika NDVI (Normalized Difference Vegetation Index).
– To wskaźniki wegetacyjne, oparte na charakterystycznym dla roślin występowaniu kontrastu między odbiciem promieniowania widzialnego oraz z zakresu bliskiej podczerwieni. Są niezwykle cennym narzędziem pozwalającym na bezinwazyjne badanie roślinności. Dokonaliśmy również inwentaryzacji możliwości przeprowadzenia badań na hałdach Polskiej Grupy Górniczej. Zostały ponadto wytypowane poletka badawcze, gdzie przy pomocy dronów została już wykonana wstępna inwentaryzacja. Będzie to miało kluczowe znaczenie dla obserwacji i oceny postępów rekultywacji hałd górniczych w ramach projektu. Rozpoczęły się również prace nad rozwojem nowej technologii bezkontaktowego przywracania wartości użytkowej gleby. W koncepcji założono m.in. wykorzystanie idei wielofazowego rozpylania aerozoli oraz specjalnie zaprojektowanych dysz rozpylających – tłumaczy dalej kierownik Zespołu Projektów i Badań w Polskiej Grupie Górniczej.
Jednym z celów projektu jest bowiem opracowanie technologii regeneracji gleby z wykorzystaniem kompostu o wysokiej aktywności biologicznej. Będzie to unikalna mieszanka kompostowa węgla brunatnego, stałych odpadów organicznych i wyselekcjonowanych wysoce aktywnych mikroorganizmów. W tym celu zespół z Poltegor-Instytut przygotowuje niezbędny sprzęt i gromadzi potrzebne materiały, takie jak kurze pióra, słoma i węgiel z Kopalni Węgla Brunatnego „Konin”.
W sumie jedenastu partnerów z pięciu krajów europejskich współpracuje już od prawie roku. Są to: Výzkumný ústav pro hnědé uhli, Główny Instytut Górnictwa – Państwowy Instytut Badawczy, Bureau de Recherches Géologiques et Minières, Institut national de l’environnement industriel et des risques, Instytut Techniki Górniczej KOMAG, Dimosia Epicheirisi Ilektrismou, VALORHIZ SAS, Polska Grupa Górnicza, Premogovnik Velenje oraz Polytechneio Kritis.
Wyniki projektu posłużą jako kompleksowa pomoc w rekultywacji terenów pogórniczych. Uzupełnieniem działań badawczo-rozwojowych będą działania komunikacyjne i upowszechniające, realizowane dla zbudowania świadomości, wiedzy i postaw wśród docelowych odbiorców, które przełożą się na zainteresowanie wynikami naszego projektu, zrozumienie ich znaczenia i wartości, oraz ich wdrożenie i pełne wykorzystanie ich potencjału.
Warto na koniec dodać, że w całej Europie istnieje około 50 regionów górniczych, z których najbardziej aktywne są Niemcy i Polska. Choć w ciągu ostatniej dekady wydobycie węgla zmniejszało się co roku o około 3 proc., w 2020 r. wydobyto ok. 480 mln ton surowca, a zatrudnienie w przemyśle węglowym szacowane jest nawet na 185 tys. osób.
Bartłomiej Bezak, kierownik Zespołu Projektów i Badań:
Zespół Projektów i Badań Polskiej Grupy Górniczej zrealizował i wciąż realizuje wiele projektów z zakresu badawczo-rozwojowego, jak i wdrożeniowego. Są one wskazówką oraz niejednokrotnie ekonomiczną weryfikacją wykorzystania obecnie istniejących technologii pod kątem zastosowania ich w spółce. Troska przedsiębiorstwa o środowisko to kluczowy aspekt zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialności społecznej biznesu. Inwestowanie w badania i rozwój ma na celu opracowanie bardziej zrównoważonych produktów, procesów i technologii, które redukują wpływ na środowisko, przynosząc korzyści ekologiczne, prowadząc do oszczędności kosztów i zwiększenia konkurencyjności oraz poprawy wizerunku firmy.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
