W ciągu minionych dwudziestu lat Polska skorzystała z ogromnych środków finansowych przeznaczonych m.in. na zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego, jak również ochronę środowiska. Tymczasem gospodarka niskoemisyjna rzuca kolejne wyzwania, a Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w całym kraju starają się jak najlepiej gospodarować środkami na nowoczesne, efektywne ekonomicznie i przyjazne środowisku inwestycje.
W ramach Dni Otwartych Funduszy Europejskich doradcy Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach wyjaśniali i podpowiadali, w jaki sposób zrealizować i sfinansować inwestycje w odnawialne źródła energii. 10 maja na rogu ulic Plebiscytowej i Jagiellońskiej w Katowicach, w sąsiedztwie siedziby WFOŚiGW, spotkali się z potencjalnymi beneficjentami programów.
– Przypominamy, że w poprzedniej perspektywie unijnej WFOŚiGW w Katowicach pełnił funkcję Instytucji Wdrażającej w ramach działania 1.7 Kompleksowa likwidacja niskiej emisji na terenie województwa śląskiego Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020. To aż 193 funkcjonujące umowy. Dotychczas wypłaciliśmy już prawie 550 mln zł i na tym jeszcze nie koniec. Nasi doradcy energetyczni z Projektu Doradztwa Energetycznego brali udział w projekcie pod nazwą „Ogólnopolski system wsparcia doradczego dla sektora publicznego, mieszkaniowego oraz przedsiębiorców w zakresie efektywności energetycznej oraz OZE” finansowanego ze środków Programu Infrastruktura i Środowisko. Ich działalność odbiła się szerokim echem w całym regionie. Łącznie przeszkolili prawie 20 tys. osób, w tym m.in. energetyków gminnych oraz ekodoradców. Udzielili ponad 6 tys. konsultacji i 44 tys. porad – przyznał Przemysław Wojtasik, rzecznik WFOŚiGW w Katowicach.
Na miejscu pojawił się także Mateusz Pindel, prezes WFOŚiGW w Katowicach:
– Środki na rzecz ochrony środowiska i jakości powietrza w całym kraju i w naszym regionie były, są i będą znaczące. W programie priorytetowym Czyste Powietrze nasze województwo jest liderem w pozyskiwaniu środków na jego realizację. Dotychczas do naszego Funduszu wpłynęło 2 tys. wniosków na kwotę 3 mld zł. Beneficjentom wypłaciliśmy 1 mld 300 mln zł. To pokazuje, jak bardzo te środki były potrzebne i jak są przez nasz region wykorzystywane. Ostatni raport Polskiego Alarmu Smogowego obrazuje, że na 20 najaktywniejszych gmin w Czystym Powietrzu w skali kraju aż 16 jest z terenu województwa śląskiego. Liderem jest Rybnik – przypomniał Mateusz Pindel.
Rybnik w ostatnich latach mocno wziął się za „kopciuchy”. W 2018 r. w domach jednorodzinnych w Rybniku istniało co najmniej 14 tys. źródeł kwalifikujących się do wymiany. Dużo ponad połowę udało się już zlikwidować i zastąpić nowymi, przyjaznymi dla środowiska. W placówkach edukacyjnych, administracyjnych i domach kultury już wszystkie stare paleniska wymieniono na nowe. Ostatnim wyzwaniem pozostają mieszkania komunalne Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej, tu na 4519 mieszkań pozostało do wymiany 613 pieców na węgiel. Skuteczność walki o czyste powietrze dobitnie ilustrują liczby. W 2010 r. odnotowano 134 smogowe dni, w 2014 r. – 127, w 2018 r. – 108, w 2021 r. – 67, a w 2023 r. zaledwie 16 dni z przekroczeniami dopuszczalnego dobowego poziomu pyłu zawieszonego PM10. W mieście zostało jeszcze ok. 5 tys. kotłów na węgiel, które nie spełniają docelowych wymagań śląskiej uchwały antysmogowej – wynika to z danych z Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków.
– Wszystkie środki dla naszych beneficjentów są zabezpieczone i zostaną wypłacone. O to proszę się nie martwić. Chciałbym to szczególnie mocno podkreślić. Oczywiście, że z różnych powodów technicznych zdarzały się drobne przesunięcia. Obecnie staramy się te pieniądze wypłacać na bieżąco i do nas, jako operatora wdrażającego na terenie regionu, one spływają. A zatem wszyscy beneficjenci, którzy mają podpisane umowy i zrealizują przedsięwzięcia, otrzymają pieniądze – zapewnił prezes WFOŚiGW.
Mateusz Pindel zapewnił ponadto, że doradcy Funduszu będą wychodzić bezpośrednio do zainteresowanych niezależnie od tego, czy będą to osoby fizyczne, przedstawiciele samorządu terytorialnego, przedsiębiorstw czy też organizacji pozarządowych.
– Chcemy być otwarci, a dzięki temu projektowi, beneficjenci, którzy mają potrzebę pozyskania środków, ale też problem, z którego działania mogliby skorzystać, mogą bezpośrednio konsultować się z doradcami, a ci z kolei najlepiej potrafią wskazać, które wsparcie i w jakiej wysokości mogą otrzymać – dodał prezes Mateusz Pindel, przypominając jednocześnie, że zgodnie ze zmianą wprowadzoną w programie Czyste Powietrze 20 kwietnia br., kotły na pelet o podwyższonym standardzie, pompy ciepła, kotły na pelet drzewny o podwyższonym standardzie, muszą być wpisane na Listę zielonych urządzeń i materiałów i posiadać akredytację Instytutu Ochrony Środowiska Państwowego Instytutu Badawczego.
– Wskazujemy te najlepsze, a zarazem najbezpieczniejsze dla beneficjentów pod względem wykorzystania – zwrócił uwagę prezes WFOŚiGW w Katowicach.
Mateusz Pindel zapowiedział ponadto powstanie specjalnego zespołu, który będzie odpowiadał za kontakt z beneficjentami i wszystkimi zainteresowanymi przedsięwzięciami realizowanymi przez WFOŚiGW. Zapowiedział ponadto ofertę pożyczkową, głównie dla gmin, przedsiębiorców i osób prowadzących działalność gospodarczą.
– Duże środki trafią do Polski w ramach KPO. Często przedsiębiorcy mają kłopot z wkładem własnym. Dlatego chcemy uruchomić dodatkowo środki w ramach Funduszu, aby w sposób przystępny można było realizować jak najwięcej inwestycji proekologicznych służących poprawie środowiska na terenie województwa śląskiego – podsumował Mateusz Pindel.
Elżbieta Kisiel, doradca energetyczny katowickiego WFOŚiGW, przyznała że większość zainteresowanych poradami udzielanymi przez doradców, to właściciele domów jednorodzinnych, którzy pytają, na co wymienić starego „kopciucha”.
– Pytają o skalę wydatków związanych z ich eksploatacją. Na pewno, jeśli wymienią okna i ocieplą dom, to rachunki będą niższe. Czyste Powietrze oferuje naprawdę spore pieniądze w zależności od dochodów. Im mniejsze przypadają na członka gospodarstwa domowego, tym można otrzymać większe środki. W kwestii fotowoltaiki ludzi boli to, że będą musieli rozliczać się z zakładem elektroenergetycznym, czyli właścicielem sieci – tłumaczyła Elżbieta Kisiel.
Wiadomo, że odnośnie sposobu rozliczania szykowane są pewne zmiany, ale czasy, gdy 20 proc. wyprodukowanej energii przekazywało się na majątek zakładu elektroenergetycznego, to już historia.
Z kolei inwestycje w pompy ciepła wymagają zainwestowania w fotowoltaikę. Najkorzystniejszym rozwiązaniem jest bowiem wykorzystywanie wyprodukowanego przez panele słoneczne prądu na miejscu, czyli u siebie, w gospodarstwie domowym.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
