Program Moja Woda pomaga chronić polskie zasoby wody opadowej i roztopowej poprzez zwiększanie retencji przy budynkach jednorodzinnych oraz gospodarczych. Ogranicza zużycie wody przez jej zbieranie, gromadzenie i wykorzystanie do celów własnych.
W Polsce coraz częściej pojawia się problem nadmiaru i niedoboru wody gruntowej. Szczególnie groźnym zjawiskiem jest susza, dlatego program zatrzymywania wód opadowych ma na celu uregulowanie wykorzystania zasobów naturalnych. Tak, aby nawadnianie najbliższej okolicy, a więc domu jednorodzinnego, odbywało się w sposób płynny i ekonomiczny. Z kolei skuteczna retencja, przewidziana w dofinansowaniu, pozwala lepiej walczyć ze zjawiskiem tzw. powodzi błyskawicznych.
Celem programu Moja Woda 3.0 jest zbudowanie ponad 67 tys. przydomowych instalacji retencyjnych i zagospodarowanie wody opadowej i roztopowej w ilości 3,38 mln m sześc. rocznie. Realizacja całego programu została przewidziana w okresie od 1 stycznia 2020 r. do 30 czerwca 2024 r.
Ostatnia edycja programu Moja Woda, która ruszyła 3 sierpnia 2023 r., ma budżet wynoszący 130 mln zł. Właściciele domów mieli możliwość otrzymania do 6000 zł na inwestycje w tzw. małą retencję na swoich nieruchomościach. W praktyce oznaczało to wsparcie finansowe do zainstalowania na posesjach beneficjentów oczek wodnych, systemu retencji w gruncie, systemu retencji na dachu, pomp wodnych, przewodów, rur, tzw. łapaczy, filtrów oraz zraszaczy. Dotacje z NFOŚiGW umożliwiły również rozbudowę dotychczasowej instalacji. Można więc było ulepszyć system odprowadzania wody, tak aby: zbierać deszczówkę z dachów, chodników i podjazdów, magazynować wody opadowe w szczelnym zbiorniku podziemnym, jak i nadziemnym o pojemności co najmniej 2000 l, przechowywać wodę opadową pochodzącą z roztopów w gruncie za pomocą studni chłonnych, drenażu, skrzynek rozsączających, zbiorników otwartych, przechowywać wodę opadową pochodzącą z roztopów na dachu za pomocą drenażu, czyli zielony dach, wreszcie wykorzystywać zgromadzoną wodę z deszczu, roztopionego gradu, śniegu i lodu, dzięki elementom instalacji takim jak pompy, filtry, przewody, zraszacze, sterowniki, centrale dystrybucji wody i inne.
Warto wiedzieć, że deszczówka to potoczna nazwa wody pochodzącej z opadów atmosferycznych. Termin ten może jednak okazać się mylący. Deszczówkę można bowiem otrzymać nie tylko z opadów, ale również ze śniegu. Woda deszczowa uznawana jest za jedną z najczystszych wód naturalnych. Wynika to z jej bogatego składu, w którym znajduje się azot, tlen, dwutlenek węgla, a także sole mineralne czy mikroorganizmy. Z drugiej strony prawda jest taka, że łatwo ulega zanieczyszczeniom pochodzącym z sadzy lub pyłków roślinnych, a nawet materiału, z którego wykonane są elementy, po których spływa do zbiornika, np. dachu. Zależy też od jakości i czystości powietrza w momencie opadów atmosferycznych. Dzięki miękkiej strukturze, lekko kwaśnemu odczynowi i zawartości składników mineralnych jest przez nie bardzo dobrze przyswajana. Woda deszczowa nie pozostawia osadów w odróżnieniu od wody wodociągowej. Świetnie sprawdza się jako nawodnienie naszych okazów w ogrodzie. Poza tym ogranicza koszty samego użytkowania, w realny sposób wpływając na stan naszego środowiska. Deszczówkę można magazynować w specjalnych pojemnikach o pojemności 120 l, 200 l, 300 l itd. Są to beczki ceramiczne lub wykonane z tworzyw sztucznych, wyposażone w szczelną pokrywę oraz kran ułatwiający dozowanie. Są dwie metody zbierania wody: z dachu bezpośrednio do beczek, ustawionych przy rynnach spustowych, wyposażonych w wyłapywacze lub za pomocą instalacji nadziemnej i podziemnej, przeznaczonej do magazynowania i rozprowadzania wody. Warto pamiętać o tym, że gromadzenie deszczówki ma sens wówczas, gdy na bieżąco wykorzystujemy zasoby wody do podlewania roślin lub prac porządkowych. Dla większego zabezpieczenia gromadzonej deszczówki zbiornik powinien pozostać szczelnie zamknięty. W takim systemie za zbieranie deszczówki z rynny odpowiada kolektor rynnowy.
Tego typu kolektor jest montowany bezpośrednio w rurę spustową, bez konieczności jej przecinania. Do instalacji zbieracza wystarczy nawiercenie rury za pomocą dopasowanej średnicą otwornicy. Powinien posiadać sitko do odseparowania zanieczyszczeń mechanicznych. To dobre rozwiązanie, bowiem w upalne letnie dni otwarte beczki z deszczówką szybko się nagrzewają, co sprzyja powstawaniu procesów gnilnych.
W zależności od wielkości i nasilenia opadów przeciętny właściciel domku jednorodzinnego może zebrać od 40 do 80 l wody opadowej w ciągu zaledwie kilku minut.
Dzięki temu wody opadowe lub roztopowe z posesji nie są odprowadzane poza jej teren, np. do kanalizacji sanitarnej lub deszczowej albo do rowów odwadniających czy na sąsiadujące tereny, ulice i place, lecz służą do nawadniania, podlewania roślin w ogrodach oraz do innych celów bytowych i gospodarczych.
Dotychczas odbyły się trzy edycje dofinansowania programu Moja Woda. Można dziś śmiało powiedzieć, że był to jeden z najpopularniejszych programów ekologicznych ostatnich lat. Cieszył się ogromną popularnością. Pierwsza edycja wystartowała, przypomnijmy, w 2020 r.
W jej ramach wpłynęło ok. 25 tys. wniosków na dofinansowanie przydomowych instalacji retencyjnych. Nabór wniosków, których łączna kwota wyniosła ponad 114 mln zł, prowadzony był od 1 lipca do 31 października 2020 r. przez wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. II edycja programu Moja Woda trwała od 22 marca do 10 czerwca 2021 r. W tym czasie drogą elektroniczną wpłynęło 31 tys. wniosków o dofinansowanie przydomowych instalacji retencyjnych. Łączna kwota finansowania we wnioskach złożonych elektronicznie wyniosła 160 mln zł. III edycja programu została uruchomiona 3 sierpnia 2023 r. z pulą środków 130 mln zł. W programie Moja Woda 2024 maksymalna dotacja wynosiła 6000 zł, ale nie więcej niż 80 proc. inwestycji. Minimalna dotacja to 1600 zł, co oznacza, że koszt przydomowej retencji musi wynosić co najmniej 2000 zł, aby ta kwalifikowała się do programu. W poprzednich edycjach dotacja wynosiła maksymalnie 5000 zł.
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach zakończył przyjmowanie wniosków w ramach naboru na dofinansowanie przedsięwzięć w Programie Priorytetowym „Moja Woda” 29 lutego br.
Za treści zawarte w publikacji dofinansowanej ze środków WFOŚiGW w Katowicach odpowiedzialność ponosi Redakcja.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
