Wieczne chemikalia, substancje wywołujące m. in. nowotwory i choroby tarczycy są coraz częściej wykrywane w wodach - ostrzega Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy.
Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy (PIG-PIB) zwrócił uwagę, że zmiany w klasyfikacji jakości wód podziemnych, powierzchniowych i pitnych w ostatnich latach, wskazują, że podczas badań większy nacisk kładziony jest na wykrywanie syntetycznych zanieczyszczeń antropogenicznych, takich jak farmaceutyki, związki per- i polyfluoroalkilowe (PFAS). PFAS to powszechnie stosowane substancje chemiczne, które kumulują się w organizmie człowieka oraz w środowisku. Są określane mianem wiecznych chemikaliów. Mogą wywoływać m.in. nowotwory, choroby tarczycy, problemy z płodnością.
Instytut zaznaczył, że farmaceutyki, związki per- i polyfluoroalkilowe są coraz częściej wykrywane w wodach. Uwzględnienie nowych związków w ocenie wód może odmienić aktualny pogląd o stanie wód - stwierdził PIG -PIB.
Eksperci PIG wskazali, że w Polsce woda pitna dystrybuowana wodociągami według danych GUS w ok. 73 proc. pochodzi z wód podziemnych. Udokumentowane dla kraju zasoby dyspozycyjne wód podziemnych, wynoszą ok. 34 mln m sześc./dobę - dodali.
Instytut poinformował, że ocenę stanu wód podziemnych przeprowadza się na podstawie wyników monitoringu stanu chemicznego i jest to wykonywane cyklicznie, co 3 lub 6 lat. Ostatnia ocena stanu wód podziemnych wykonana została w roku 2023 i wykazała, że stan wód podziemnych jest dobry na obszarze 95 proc. powierzchni kraju. Tylko na terytorium 5 proc. powierzchni kraju jakość wód jest antropogenicznie zmieniona i jej wykorzystanie na cele komunalne może być ograniczone - wskazał.
PIG-PIB zastrzegł jednak, że nie zawsze woda podziemna niezmieniona antropogenicznie jest zdatna do picia w sposób bezpośredni. Wyjaśnił, że często woda podziemna jest naturalnie wzbogacona w związki mineralne, np. żelazo, mangan, jon amonowy, związki organiczne, które w sposób naturalny występują w stężeniach przewyższających normy wód pitnych. Taka woda, choć czysta i dobrej jakości, musi być specjalnie uzdatniana przed wtłoczeniem do sieci wodociągowej - zaznaczył instytut. Jakość wody jest w dużej mierze oceną opartą na ograniczonej liście wskaźników indykatywnych. Dobór wskaźników jest kluczowy w ocenie jakości wód.
Eksperci instytutu zwrócili uwagę, że wody podziemne stanowią największy zasób dostępnych wód słodkich na Ziemi. Łącznie zasoby wodne na Ziemi szacuje się na ok. 1 386 mld km sześc., z czego 97 proc. jest zgromadzone w oceanach i morzach (wody słone). Z pozostałych 3 proc. zasobów wodnych naszej planety 68,3 proc. jest uwięzione w lodowcach i pokrywie lodowej, 31,4 proc. stanowią wody podziemne, zaś wody powierzchniowe 0,3 proc.
Zgodnie z ustawą Prawo geologiczne i górnicze PIG-PIB wypełnia zadania państwowej służby geologicznej. Zadania służby określa m.in. ustawa Prawo wodne. Nadzór nad instytutem pełni Minister Klimatu i Środowiska. Jednym z filarów działalności PIG - PIB jest środowisko. Obejmuje on działania wspierające zrównoważony rozwoju. Prowadzone przez instytut w tym zakresie badania dotyczą ocenę stanu środowiska, rozpoznawania i monitorowania zagrożeń geologicznych i antropogenicznych, wspierania adaptacji do zmian klimatu, a także zapewniania bezpieczeństwa realizacji inwestycji strategicznych.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
