Wraz z początkiem tego tygodnia stanowisko prezesa największej spółki węglowej, Polskiej Grupy Górniczej, objął Leszek Pietraszek. Jakie wyzwania stoją przed nowym szefem PGG i czy brak górniczej przeszłości to wada czy zaleta?
– To, że nowy prezes nie jest związany z branżą górniczą, to nawet jest okolicznością pozytywną, ponieważ w kontaktach pozagórniczych, czyli, nazwijmy to, rządowo-bankowo-unijnych, nie będzie mu nikt zarzucał tego, co zarzucają nam, górnikom – że jesteśmy obsesyjnymi lobbystami węgla, bo się wywodzimy z górnictwa – zaznacza Jerzy Markowski, były wiceminister gospodarki.
– Pan Pietraszek ma ten komfort, że pochodzi z instytucji absolutnie obiektywnej, jeśli chodzi o gospodarkę i o tyle mu będzie łatwiej, bo będzie bardziej wiarygodnym partnerem – uważa Markowski. – Poza tym nie jest to pierwszy przypadek w polskim górnictwie, że tą grupą kapitałową kierują ludzie bez doświadczenia górniczego. Mieliśmy Joannę Strzelec-Łobodzińską, Jarosława Klimę, Tomasza Rogalę – to wszystko byli ludzie, którzy nigdy nie pracowali w kopalniach, a pełnili te funkcje – dodaje.
– Natomiast jest okoliczność, która powoduje, że on był blisko węgla. Jako szef delegatury ABW musiał się zajmować podstawowym elementem polityki energetycznej państwa, jakim jest wydobycie węgla kamiennego w największej grupie kapitałowej w Europie. Siłą rzeczy nie może mu to być obce – uważa Markowski.
Wśród głównych wyzwań stojących przed nowym prezesem były wiceminister gospodarki wymienia „zapanowanie” nad kosztami.
– Dzisiejszy poziom kosztów w górnictwie powoduje, że węgiel produkowany w PGG jest niezbywalny w Polsce, czyli de facto nie jest konkurencyjny w stosunku do węgli importowanych. Oprócz tego musi też ułożyć sobie relacje z energetyką, co będzie dla niego chyba łatwiejsze z racji tego, że wywodzi się z instytucji pozagórniczych. Musi zagwarantować zbyt węgla. Wydaje mi się, że ma o tyle łatwiejszą sytuację i że związkowcy są jak na razie bardzo spolegliwi, co moim zdaniem wynika z tego, że trafiło do nich to, że jest źle, a może być jeszcze gorzej, jak zaczną się wygłupiać i stawiać irracjonalne żądania – mówi.
– Zajęciem dla nowego prezesa oraz minister Czarneckiej, która też jest spoza branży i ma duże doświadczenie prawnicze, będzie rozstrzygnięcie kwestii legislacyjnych, prawa unijnego czy formuły Fit for 55. Oni powinni się zająć tym, co jest najważniejsze dla firmy, ale wydobycie węgla trzeba zostawić górnikom. Wydobywać węgiel to jeszcze górnicy potrafią sami i nie potrzebują do tego prezesów – dodaje Markowski.
W ocenie przewodniczącego Sierpnia 80 Bogusława Ziętka, przebieg kariery zawodowej i fakt, że Leszek Pietraszek jest spoza branży, działa na jego korzyść.
– To jest wręcz zaleta, że jest osobą spoza branży i że ma takie doświadczenie zawodowe, jakie ma. To oznacza, że jest przyzwyczajony do transparentności, otwartości i do takiego zarządzania, które musi być zarządzaniem całkowicie czytelnym, bo na to wskazuje jego kariera w służbach. Trzeba pamiętać, że Polska Grupa Górnicza jest spółką pod specjalnym nadzorem. W tym roku otrzyma znaczną pomoc publiczną. Niezwykle ważne jest, aby społeczeństwo wiedziało, że te pieniądze są dobrze spożytkowane, że nie są tracone i że to wszystko przebiega w sposób transparentny – argumentuje Ziętek.
Zdaniem związkowca jednym z najważniejszych zadań, z którym w pierwszej kolejności będzie musiał sobie poradzić nowy szef PGG, jest problem zwałów.
– Spółka jest w tej chwili zasypana węglem, ma na zwałach ok. 2 mln t węgla. Sam fakt, że ma tak duże zwały, nie byłby jakoś szczególnie tragiczny, gdyby nie to, że oprócz tego mamy jeszcze ok. 16-20 mln t węgla sprowadzonego za czasów poprzedniej władzy, z którym nie bardzo wiadomo, co zrobić. Druga kwestia dotycząca tych zwałów, to jest kwestia obciążająca poprzedni zarząd, czyli fakt, że z tych 2 mln t węgla ok. 1 mln t to jest węgiel niesprzedawalny. To jest węgiel o bardzo niskiej kaloryczności 16-17 GJ/t, którego energetyka nie chce brać. Nie wiadomo, co z nim zrobić. I tę kwestię też trzeba będzie jakoś rozwiązać – twierdzi szef Sierpnia 80.
– Kolejna kwestia, przed którą stoi nowy zarząd, to kwestia ułożenia stosunków z energetyką. To nie może wyglądać w taki sposób, że górnictwo jest chłopcem do bicia dla energetyki. Ceny sprzedaży i odbiory muszą być na takim poziomie, żeby zabezpieczyć to, co się w PGG produkuje. Ceny muszą być racjonalne, nie poniżej kosztów wydobycia, bo dzisiaj mamy do czynienia z taką sytuacją – wskazuje Ziętek.
Jak wylicza, następnym wyzwaniem są kwestie handlowe. – Mimo tego, że odtrąbiono wielki sukces ze sklepem internetowym – i on rzeczywiście działa lepiej, niż działał na początku – to proszę sobie wyobrazić, że w sytuacji niedoboru węgla grubego w Polsce, kiedy każda tona węgla była wręcz wyrywana sobie z rąk, przez ostatnie 2 lata PGG nie potrafiła na tym węglu zarabiać. Są ogłaszane jakieś promocje, tymczasem spółka na tym nie zarabia. To się musi zmienić – mówi związkowiec.
Kolejne problemy, na jakie wskazuje, to kwestie kosztów i wydajności.
– W ciągu ostatnich dwóch lat koszty różnego rodzaju w Polskiej Grupie Górniczej, przede wszystkim koszty materiałów, usług i energii, wzrosły w różnych sektorach od 150 do 200 proc. Obudowy chodnikowe kupujemy 250 proc. drożej niż dwa lata temu. O ile dwa lata temu, kiedy wybuchła wojna, mieliśmy do czynienia z szalonym wzrostem cen energii i stali, to dzisiaj ceny stali są sprzed wybuchu wojny, a cena energii na światowych giełdach spada systematycznie. Dlatego dzisiaj ponoszenie tego typu kosztów przez spółki górnicze na rzecz dostawców, usługodawców i firm, od których dzierżawi sprzęt, są po prostu nieuzasadnione. PGG w ostatnich dwóch latach wydała 7 mld zł więcej, niż wydała w 2021 roku, i to też jest pole do popisu dla nowego zarządu – pole, w którym trzeba szukać oszczędności – zaznacza Ziętek.
– Natomiast bez odpowiedniej wydajności pracy ta spółka nigdy nie będzie konkurencyjna. Kilka lat temu produkcja wynosiła ponad 30 mln t, a dzisiaj mamy 20 mln t niemal tymi samymi załogami, więc ta wydajność musiała spaść. Jednak tę kwestię też trzeba rozwiązać, bo inaczej nie przywrócimy konkurencyjności polskiego węgla na rynku i będziemy mieli stale do czynienia z tym, że nasz węgiel będzie wypychany przez węgiel z importu – dodaje Ziętek.
– Jak widać, tych zadań jest bardzo dużo i wszystkie równolegle trzeba rozwiązywać. Oczywiście część decyzji musi być tutaj podjęta na poziomie ministerialnym. Niemniej uważam, że nowy prezes, o którym się mówi, że jest sprawny intelektualnie i organizacyjnie, jest szansą, że te problemy zostaną rozwiązane – zaznacza szef Sierpnia 80.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
