W górniczej branży gorący okres. Jedni pakują walizki i opuszczają swoje prezesowskie fotele, inni szykują się, żeby je zdobyć. Jak przedstawiają się procedury powoływania tych, którzy reprezentować będą najważniejsze spółki wydobywcze w Polsce? Mecenas Paweł Sikora, którego poprosiliśmy o wyjaśnienia, z góry tłumaczy, że procedura wcale do łatwych nie należy.
– Przede wszystkim wyjaśnienia wymaga fakt, że właścicielem kopalń węgla kamiennego w Polsce są spółki z większościowym lub stuprocentowym udziałem Skarbu Państwa. W celu realizacji zadań publicznych państwo może działać w obrocie gospodarczym za pomocą różnych form organizacyjno-prawnych, przewidzianych przepisami prawa. Jedną z takich form są spółki kapitałowe opisane w Kodeksie spółek handlowych. Niemniej jednak, jeżeli państwo zdecyduje się na działanie za pomocą spółki, zobowiązane jest do stosowania przepisów dotyczących spółek handlowych. W innym wypadku może to zostać uznane za sprzeczne z unijną swobodą przepływu kapitału – wyjaśnia ekspert.
Do podstawowych kompetencji i obowiązków rad nadzorczych w spółkach, w których Skarb Państwa posiada władztwo korporacyjne, należy (o ile statut/umowa spółki lub uchwała walnego zgromadzenia/zgromadzenia wspólników nie stanowią inaczej): powoływanie, odwoływanie i zawieszanie w czynnościach członków zarządu spółki (w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością – jeżeli umowa spółki tak stanowi, w spółkach akcyjnych – jeżeli statut spółki nie stanowi inaczej) oraz delegowanie członka rady nadzorczej do czasowego wykonywania czynności członka zarządu.
Na marginesie należy jedynie wskazać, że zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym, podmiot uprawniony do wykonywania praw z akcji należących do Skarbu Państwa lub państwowa osoba prawna, w zakresie wykonywania praw z akcji w spółce, jako kandydata na członka organu nadzorczego/pełnomocnika wspólnika wskazuje osobę posiadającą pozytywną opinię Rady do spraw spółek z udziałem Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych, która spełnia określone wymogi.
– Wynika z powyższego, że członkowie Rady, spełniający określone kryteria, są „wskazywani”, czyli wybierani w drodze uchwały przez właściciela spółki – zgromadzenie wspólników, którym jest Skarb Państwa, czyli właściwy minister. Wybór członków rad nadzorczych odbywa się na specjalnie zwołanych w tym celu Nadzwyczajnych Zgromadzeniach Wspólników w formie uchwał tych zgromadzeń, a następnie zgłaszani do KRS, przy czym wybór jest skuteczny z dniem podjęcia uchwały przez Zgromadzenie i nie zależy od ujawnienia wpisu w KRS – wyjaśnia Paweł Sikora.
Po dokonaniu wyboru nowych członków rad nadzorczych, przystępują oni do „przejęcia zarządzania spółkami”. Procedura ta może się różnić w zależności od spółki, ale zazwyczaj wygląda tak, że powoływany jest tymczasowy członek zarządu, oddelegowywani są członkowie rady nadzorczej do sprawowania zarządu przez kilka pierwszych miesięcy, a w tym czasie przeprowadzane są konkursy wyłaniające członków zarządu. W przypadku powoływania członków organu zarządzającego przez radę nadzorczą przeprowadza się postępowanie kwalifikacyjne. Jego celem jest sprawdzenie i ocena kwalifikacji kandydatów oraz wyłonienie najlepszego z nich. Są to tzw. konkursy. Wynikają one z wytycznych, które Spółki ze stuprocentowym udziałem Skarbu Państwa powinny stosować i wprowadzać do swoich umów spółek/statutów, a pozostałym spółkom rekomenduje się ich stosowanie i wprowadzenie do umów spółek/statutów.
– W przypadku wyboru członków zarządów większość spółek Skarbu Państwa przyjęła wewnętrzne regulacje o konieczności przeprowadzenia postępowań konkursowych, co wynika z obowiązku lub rekomendacji stosowania powołanych wyżej zasad, dlatego ostateczne składy zarządów będą znane najwcześniej dopiero za kilka tygodni, po zakończeniu konkursów. Podobnie jest w zakresie samego trybu postępowania kwalifikacyjnego, który powinien być określany każdorazowo uchwałą rady nadzorczej lub decyzją pełnomocnika wspólnika i powinien uwzględniać zakres określony „zasadami”, co również wynika z tychże „zasad” – tłumaczy dalej mec. Paweł Sikora.
Na koniec warto wskazać, że kandydaci na członków zarządu, podobnie jak kandydaci na członków rad nadzorczych, muszą spełniać określone w zasadach i co do zasady przeniesione do umów spółek/statutów wymogi.
I jeszcze jedna istotna kwestia. Otóż w jednej z węglowych spółek od pewnego czasu nie organizowano konkursu na stanowisko prezesa zarządu. Czy nie było to aby naruszeniem przepisów?
– Nie – odpowiada mec. Paweł Sikora.
– Rada ma prawo, a nie obowiązek, dokonać zmian w zarządzie, więc pozostawienie dotychczasowego zarządu lub członka jest również prawidłowe – podsumowuje ekspert.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
