Sprawa odpadów składowanych w wyrobiskach ruchu Piast kopalni Piast-Ziemowit odbiła się echem w mediach. Na sytuację tę zareagował nadzór górniczy, który przeprowadził kontrolę w zakładzie. Pracownik który zauważył tę sytuację - co podkreśla Wyższy Urząd Górniczy - przekazał sprawę do mediów i nie zgłosił jej kierownictwu i służbom kopalnianym, które w pierwszej kolejności odpowiadają za szeroko rozumiane bezpieczeństwo i higienę pracy. Jak akcentuje Urząd, praktyka pokazuje, że pracownicy kopalń z różnych powodów nie zgłaszają swym bezpośrednim przełożonym sytuacji zagrażających bezpieczeństwu pracy. Stąd właśnie w WUG uruchomiono „górniczy telefon zaufania”.
Najważniejszym celem jego powstania było przede wszystkim umożliwienie pracownikom kopalń przekazywanie zgłoszeń o zdarzeniach potencjalnie niebezpiecznych oraz przypadkach nieprzestrzegania zasad i przepisów bhp w sytuacji braku reakcji osób dozoru ruchu i kierownictwa zakładów górniczych. Poprzez uruchomiony telefon interwencyjny i adres poczty elektronicznej pracownicy mogą, anonimowo, zgłaszać przypadki naruszania zasad szeroko rozumianego bezpieczeństwa w kopalniach. Wszystkie zgłoszenia dotyczące zagadnień będących w kompetencjach prezesa WUG są traktowane priorytetowo i niezwłocznie rozpatrywane w celu ich wyjaśnienia. Tym samym pracownicy mają możliwość zgłaszania także nieprawidłowości z zakresu ochrony środowiska, czy też zapobiegania szkodom. Informacje o takim charakterze są także przekazywane, poprzez telefon interwencyjny, i dotyczą między innymi prowadzenia nielegalnej eksploatacji. Sprawy, które są poza kompetencjami Prezesa WUG np. dotyczące mobbingu czy też zagadnień z prawa pracy, przekazywane są kompetentnym instytucjom, np. Państwowej Inspekcji Pracy.
Co trzecie zgłoszenie zasadne
Telefon, który został uruchomiony ponad dziesięć lat temu, jest czynny całą dobę, we wszystkie dni tygodnia, a także w święta. Tym samym pracownicy kopalń oraz inne osoby mogą zgłaszać nieprawidłowości i niebezpieczne zdarzenia zagrażające ich zdrowiu i życiu. Oprócz „anonimowego telefonu zaufania” mogą też wykorzystać do tego rodzaju zgłoszeń pocztę elektroniczną oraz tradycyjną, wysyłając informacje na adres Wyższego Urzędu Górniczego. Przez wszystkie lata, od uruchomienia telefonu do Wyższego Urzędu Górniczego, wpłynęło prawie kilkaset zgłoszeń. Tylko przez ostatnie pięć lat wpłynęło łącznie 449 zgłoszeń dotyczących nieprawidłowości w funkcjonowaniu zakładów górniczych. W tym okresie pracownicy nadzoru potwierdzili 146 zgłoszeń. Oznacza to, że co trzecie zgłoszenie o nieprawidłowościach okazało się zasadne. Pokazuje to, jak przydatne są narzędzia w postaci telefonu interwencyjnego i skrzynki e-mailowej, pozwalające górnikom reagować na stwierdzane łamanie zasad bhp.
W roku 2023 do WUG wpłynęło łącznie 54 zgłoszeń dotyczących nieprawidłowości w funkcjonowaniu zakładów górniczych. Pracownicy nadzoru górniczego potwierdzili zasadność 14 zgłoszeń, natomiast w trakcie rozpatrywania pozostaje 6 zgłoszeń. W roku 2022 zgłoszeń interwencyjnych było 70 (potwierdzonych 27), w roku 2021 zgłoszeń interwencyjnych było 87 (potwierdzonych 26), a w roku 2020 r. interwencyjnych zgłoszeń było 97 (potwierdzonych 35), natomiast w roku 2019 141 (potwierdzonych 44).
Najczęściej zgłaszane, i potwierdzone kontrolami, nieprawidłowości w funkcjonowaniu zakładów górniczych w roku 2023 dotyczyły: przekroczenia dopuszczalnej temperatury (15 nieprawidłowości, 2 potwierdzone), nieprzestrzegania przepisów (9 nieprawidłowości, 2 potwierdzone), nieprzestrzegania czasu pracy (4 nieprawidłowości, 3 potwierdzone), zagrożenia metanowego w tym niesprawnych czujników metanometrii (4 nieprawidłowości, 0 potwierdzonych), mobbingu (3 nieprawidłowości, 0 potwierdzonych) oraz dopuszczania osób do pracy bez odpowiednich kwalifikacji, kursów i szkoleń (3 nieprawidłowości, 1 potwierdzona).
Pozostałe zgłoszenia dotyczyły, między innymi, nieprawidłowego stanu maszyn i urządzeń oraz nieprawidłowej ich eksploatacji, stosowania niebezpiecznych metod pracy oraz używania substancji psychotropowych. Jak widać z przedstawionej powyżej statystyki zgłaszane nieprawidłowości w żadnym przypadku nie dotyczyły kwestii związanych z lokowaniem, czy też gromadzeniem w wyrobiskach odpadów niebezpiecznych i toksycznych.
Ruch Piast po kontroli
W samej sprawie ruchu Piast należy dodać, że WUG natychmiast przeprowadził kontrolę w kopalni w zakresie gospodarki odpadami, która potwierdziła nagromadzenie zbędnych materiałów o charakterze, głównie bytowym, w wyrobiskach na poziomie 500 m i 650 m.
W toku kontroli ustalono, że w wyrobiskach zalegały przede wszystkim części maszyn i złom, odcinki zużytej taśmy przenośnikowej oraz puste pojemniki po środkach chemicznych dopuszczonych do stosowania w górnictwie. Nie stwierdzono, aby w wyrobiskach lokowano odpady niebezpieczne i toksyczne.
W związku z wynikami kontroli, dyrektor OUG w Katowicach wydał stosowną decyzję nakazującą między innymi bezzwłoczne usunięcie z utrzymywanych wyrobisk zbędnych materiałów, w tym zalegających odpadów. Należy nadmienić, że odpady gromadzone były z dala od miejsc pracy, w wyrobiskach nieczynnych produkcyjnie. Rutynowe kontrole podziemne w kopalni przeprowadzane przez pracowników inspekcyjno-technicznych OUG w Katowicach, które w zdecydowanej większości dotyczyły frontów wykonywanych robót górniczych, tj. ścian i przodków, nie wykazywały, aby w kopalni gromadzono i składowano zbędne materiały. Ponadto, długość wyrobisk kopalni to kilkadziesiąt kilometrów i pracownicy inspekcyjno-techniczni urzędów nie mają fizycznie możliwości skontrolowania wszystkich tych wyrobisk.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
