Trudna sytuacja w hutnictwie i innych przemysłach energochłonnych była przedmiotem spotkania, które we wtorek, 23 stycznia, odbyło się w dąbrowskim oddziale koncernu ArcelorMittal. Jego efektem była dyskusja oraz przyjęcie apelu do rządu, w którym pracownicy hutnictwa oraz członkowie Hutniczej Izby Przemysłowo-Handlowej wnioskują o powołanie rządowego zespołu ds. przemysłów energochłonnych.
W apelu wskazano, że „trudna sytuacja rynkowa krajowych hut jest następstwem postępującego w ostatnich latach kryzysu w Europie, u którego przyczyn leżą przede wszystkim ekonomiczne następstwa rosyjskiej agresji i innych globalnych zawirowań. Nasze zakłady muszą się mierzyć ze znaczącym spadkiem popytu oraz agresywnymi działaniami rynkowymi hut spoza Polski (zarówno w odniesieniu do dostaw gotowych produktów, jak i nasilającego się wywozu złomu stalowego z Polski), a to wszystko odbywa się w warunkach szczególnie wysokich dla krajowych przedsiębiorstw kosztów energii i jej nośników”.
Środowisko hutnicze wyjaśniło, że „w 2022 r. sytuacja do pewnego stopnia łagodzona była nadzwyczajnym i – jak się okazało – chwilowym wzrostem popytu na wyroby stalowe i produkty innych przemysłów energochłonnych wynikającym z zaburzeń globalnych łańcuchów dostaw, zaś w 2023 roku przemysł wsparty został krajowymi programami opartymi na unijnych Tymczasowych Ramach Kryzysowych, o tyle obecny 2024 rok i kolejne lata muszą wywoływać słuszne obawy branż energochłonnych”.
Dlatego też w apelu pojawił się wniosek o powołanie międzyresortowego zespołu, który „we współpracy z przemysłem energochłonnym podejmie kompleksowe i pilne działania na rzecz zabezpieczenia funkcjonowania, a w dalszym horyzoncie czasowym, rozwoju krajowego przemysłu energochłonnego, będącego fundamentem rozwoju gospodarczego w XXI w”.
Apel skierowano do premiera Donalda Tuska oraz do szefów resortów: aktywów państwowych, przemysłu, rozwoju i technologii, infrastruktury oraz klimatu i środowiska. Pełna treść apelu znajduje się w załączniku pod tekstem.
Przyjęcie stanowiska poprzedziła szeroka debata na temat kondycji przemysłu stalowego w kraju, w Europie i na świecie. Przysłuchiwali się jej m.in. wiceminister infrastruktury Przemysław Koperski, europoseł Marek Balt, wicewojewoda śląski Rafał Adamczyk, szefowie firm hutniczych oraz przedstawiciele związków zawodowych, którzy byli jednymi z inicjatorów poniedziałkowego spotkania.
Spotkanie rozpoczął Stefan Dzienniak, ekspert ds. hutnictwa i były szef Hutniczej Izby Przemysłowo-Handlowej, który podkreślił, że kryzys w hutnictwie trwa już siódmy kwartał z rzędu i jest głębszy niż z ten z przełomu 2008-2009. Podkreślił znaczenie hutnictwa dla gospodarki.
- Świat udowodnił, że hutnictwo jest fundamentem każdej zdrowej gospodarki – przekonywał Dzienniak, który pełnił rolę moderatora.
Sytuację na globalnym rynku oraz na krajowym podwórku przedstawił natomiast Mirosław Motyka, prezes HIPH. Wskazał, że polska produkcja jest na najniższym poziomie od momentu wejścia do UE.
Szef Izby wskazał, że od stycznia do listopada 2023 r. na świecie wyprodukowano 1,7 mld t stali z czego 952 mln t w Chinach.
- Na drugim miejscu są Indie ze wzrostem o 12 proc. Wzrosła też produkcja w Rosji, co pokazuje, że sankcje im nie szkodzą, przeciwnie niż Unii i Stanom Zjednoczonym. Właśnie z racji sankcji, ale także innych powodów hutnictwo z Europy się wyprowadza. Europa staje się tym samym importerem stali netto – wskazał prezes HIPH i dodał, że produkcja w krajach UE w ciągu 11 miesięcy 2023 r. spadła o 8 proc.
Motyka dodał, że jedyne plany rozwojowe w zakresie hutnictwa mają kraje Europy Środkowo-Wschodniej, w tym Polska. Zwrócił też uwagę na lukę konkurencyjności sektora energochłonnego związaną z cenami energii, które według prognoz mają być na wysokim poziomie do 2030 r.
Szef HIPH zwrócił też uwagę na kluczowe znaczenie rynku złomu. Według niego to właśnie on będzie determinował rozwój hutnictwa w Europie i na świecie.
- Okazuje się, że my sprzedajemy złom, po to, żeby kupować produkty gotowe. Zupełnie jak Iran przed laty, który sprzedawał ropę naftową, po to, żeby potem kupować benzynę – zauważył Motyka.
Dodał, że hutnictwo w Europie realizuje obecnie 60 projektów związanych z dekarbonizacją. Zwrócił też uwagę na zatrudnienie w branży, które w Polsce wynosi ok. 22 tys. osób. Podkreślił, że jedno miejsce pracy w tej gałęzi przemysłu generuje ponad sześć miejsc zatrudnienia w swoim otoczeniu.
Henryk Orczykowski, prezes Stalprofil SA, zwrócił uwagę na problemy, które trapią polski przemysł stalowy. Zaczął pesymistycznie, bo przyznał wprost, że obecny poziom produkcji jest porównywalny z tym z lat 50-tych ubiegłego stulecia. Jako problem zdiagnozował paraliż decyzyjny związany z oczekiwaniem na zmiany kadrowe. Zaapelował także, aby do Polski nie przywozić gotowych konstrukcji i siły roboczej, bo w ten sposób zabiera się pracę rodzimym firmom. Podał tu przykład Orlenu, który ma w planach budowę farm wiatrowych.
- Stal na te wiatraki zostanie wyprodukowana w Belgii, a przetworzona w Hiszpanii - wskazał Orczykowski.
Dodał, że państwo obecnie nie ma żadnego wpływu na moce produkcyjne w hutnictwie, bo 2/3 produkcji należy do dwóch prywatnych koncernów – Liberty i ArcelorMittal Poland.
- Firmy stalowe domagają się wsparcia finansowego od państwa. Jaki jest sens wspierać firmy, które wywożą swoje towary za granicę i wypłacają dywidendę? Państwo musi się zastanowić, jak odzyskać wpływ na to, co się dzieje na rynku stalowym – przyznał i dodał, że rząd obecnie ma wpływ właścicielski na cztery zakłady przetwórcze.
Głos w imieniu AMP zabrał Wojciech Koszuta, dyrektor generalny w koncernie. Przypomniał, że ArcelorMittal w 2023 r. zainwestował w Polsce 1,5 mld zł i wyliczył zrealizowane przedsięwzięcia.
- To pokazuje, że jako organizacja łączymy swoją przyszłość z Polską. To nie był jednorazowy strzał – zapewnił Koszuta, który dodał, że w tym roku na inwestycje w Zdzieszowicach zostanie przeznaczone 200 mln zł.
Przedstawiciel AMP przypomniał też, że zgodnie ze strategią do 2030 r. spółka ograniczy emisję CO2 o 35 proc., a w 2050 r. będzie już ona całkowicie neutralna.
- W 2035 r. dojdzie do całkowitej zmiany procesów technologicznych. Jesteśmy do tego przygotowani i mamy determinację. Jako AMP postawiliśmy sobie cele i mamy plan żeby je osiągnąć – zadeklarował Koszuta.
Marek Balt - europoseł, który przez lata był związany zawodowo z hutnictwem – zwrócił uwagę na Chiny i ich podejście do rozwoju sektora stalowego. Podkreślił, że Państwo Środka bazuje w tym względzie na swoim ogromnym potencjale surowcowym i energetycznym.
Europoseł wyraził nadzieje, że polskie inwestycje, a szczególnie budowa elektrowni atomowej, będą realizowane przy pomocy polskich mocy produkcyjnych ze szczególnym zaangażowaniem polskiego przemysłu stalowego.
- Do każdej inwestycji potrzebny jest cement i stal – podkreślił.
Zwrócił też uwagę na znaczenie złomu.
- Europa jest jego największym eksporterem. To rocznie około 20 mln ton. Zapominamy jednak o tym, że zostawianie złomu w Europie i jego ponowne wykorzystanie to forma dekarbonizacji przemysłu. Problemem jest jednak to, że branża handlu złomem jest bardzo silna – stwierdził eurodeputowany.
Balt odniósł się także do niemieckich doświadczeń z zakresu energetyki. Wskazał, że nasi zachodni sąsiedzi nie bez powodu skupiają się na energetyce odnawialnej, odchodzą od atomu i mają kilkanaście procent energetyki konwencjonalnej w swoim miksie.
- Niemcy zdali sobie sprawę z problemu odpadów radioaktywnych, które trzeba przechowywać 20 tysięcy lat. Trzymają je w zamkniętych elektrowniach. Elektrownia jądrowa działa ok 50-60 lat. A wiatrak przy odpowiedniej konserwacji może stać i działać nawet 200 lat – powiedział Balt, który dodał, że Niemcy mocno myślą o produkcji zielonego wodoru i chcą być liderem w tej materii.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
WYŚWIETL ZAŁĄCZNIK