Wydawać by się mogło, że Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie nie będzie miała z górnictwem już nic wspólnego. Tymczasem w niedalekiej przyszłości ponownie mają być w niej podjęte prace o charakterze górniczym. W planach jest wydrążenie niemal ćwierć kilometra nowych korytarzy podziemnych. Mają stanowić wejście i wyjście z nowej podziemnej trasy turystycznej, szykowanej przez zarządcę jaskini.
Dzieje Jaskini Niedźwiedziej liczą sobie ponad pół wieku. Odkryto ją w 14 października 1966 r. podczas eksploatacji marmuru w kamieniołomie Bystrzyckich Zakładów Kamienia Budowlanego w Kletnie. Po latach przygotowań podziemna trasa turystyczna obejmująca niewielką część jaskini została udostępniona 11 czerwca 1983 r. Na jej potrzeby Przedsiębiorstwo Robót Górniczych w Wałbrzychu wydrążyło kilka odcinków korytarzy. Teraz powstać ma nowa trasa podziemna. W jej skład ma wejść odkryta 2 maja 2012 r. wielka Sali Mastodonta o długości 100 m, szerokości 40 m i wysokości dochodzącej do 30 m. Tym razem również potrzebne będą górnicze prace udostępniające.
Ponieważ Jaskinia Niedźwiedzia znajduje się na terenie rezerwatu przyrody, uzgodnienia co co zakresu prac musi wydać Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska we Wrocławiu. Procedura w tej sprawie została już wszczęta.
– Pismem z 12 czerwca 2023 r. Prezes Zarządu Strońskiego Parku Aktywności Jaskinia Niedźwiedzia zawnioskował o odstępstwa od zakazów obowiązujących w rezerwatach przyrody w związku z realizacją przedsięwzięcia pod nazwą: Budowa szlaku turystycznego w Jaskini Niedźwiedziej – partie Mastodonta wraz z infrastrukturą turystyczną, tj. ścieżką komunikacyjną do wejścia i wyjścia z trasy oraz rozbudową pawilonu obsługi ruchu turystycznego w rezerwacie przyrody Jaskinia Niedźwiedzia - informuje Katarzyna Łapińska, zastępca Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu.
RDOŚ postanowieniem z 29 czerwca 2023 r. nałożył na inwestora m. in. obowiązek przedłożenia: karty informacyjnej przedsięwzięcia, a następnie postanowieniem z 3 lipca 2023 r. stwierdził obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000 Góry Bialskie i Grupa Śnieżnika (PLH020016). Taką ocenę Stroński Park Aktywności Jaskinia Niedźwiedzia RDOŚ trzykrotnie wzywał do uzupełnienia tego dokumentu. Inwestor przekazał żądane uzupełnienia pismami z dnia 10 sierpnia, 4 października oraz 8 listopada 2023 r. RDOŚ we Wrocławiu po zebraniu całego materiału dowodowego, 15 listopada 2023 r. obwieszczeniem wszczął 30-dniową procedurę udziału społeczeństwa.
Miejsce, na terenie którego przewidywana jest inwestycja, obejmuje dwie działki ewidencyjne. To działki nr 2/5 obręb Stronie Lasy o powierzchni 0,3850 ha, w granicach której zlokalizowany jest budynek obsługi ruch turystycznego, oraz nr 304/2 obręb Stronie Lasy o powierzchni 17,28 ha, w granicach której planowana jest budowa ścieżki dojściowej wraz z wejściem i wyjściem z trasy. Budowa podziemnej trasy turystycznej realizowana będzie pod powierzchnią terenu i nie będzie kolidowała z aktualnym stanem jego zagospodarowania.
– Aktualnie nowoodkryte partie jaskini nie posiadają żadnego naturalnego otworu. W tej sytuacji udostępnienie nowoodkrytych partii jaskini, zwanych Partiami Mastodonta, zrealizowane może być poprzez wykucie korytarzy łączących te partie bezpośrednio z powierzchnią od strony istniejącej ścieżki krasowej. Z uwagi na bezpieczeństwo osób znajdujących się w podziemnej trasie turystycznej niezbędne jest, aby istniały dwie drogi ewakuacji z trasy. Wiąże się to z wykonaniem dwóch, niezależnych korytarzy łączących jaskinię z powierzchnią. Korytarze o wymiarach: wysokość robocza 2,7 m (maksymalnie 3 m) i szerokość robocza 2,2 m (maks. 3 m) mają mieć przybliżoną długość 240 m: korytarz wejściowy: około 150 mb, korytarz wyjściowy około 90 mb; przy czym przewiduje się ruch jednokierunkowy na trasie. Długość planowanej do udostępnienia trasy turystycznej w obrębie Jaskini wynosi około 560 m. Przebieg planowanej obejmuje następujące partie Jaskini: Sala Mastodonta, Biwak, Metro, Hades, Studnia Pięknie Myta, Sala Hekate, Korytarz Perłowy, Próg Puliny, Sala Piętrowa, Balkonik, Sala Humbaków, Zaułek/Zetownik - wylicza Katarzyna Łapińska z RDOŚ.
Zgodnie z przyjętym standardem maksymalnej ochrony przyrody ożywionej i nieożywionej w Jaskini Niedźwiedziej, całą trasę turystyczną zaprojektowano na pomostach w konstrukcji z kompozytów i krat pomostowych kompozytowych. Elementy urządzeń trasy, takie jak schody, pomosty, czy balustrady, wykonane mają zostać z materiałów kompozytowych i stali kwasoodpornej. Większość elementów będzie montowana wewnątrz z prefabrykowanych gotowych elementów, które mogą być łatwo montowane i demontowane. Przyjęto szerokość ścieżki 1 m, przy dojściu do pierwszej platformy w Sali Mastodonta - 1,2 m dla ułatwienia poruszania się osób niepełnosprawnych na wózkach inwalidzkich. Podziemna trasa ma być oświetlona diodami LED. Po przejściu każdej grupy turystów oświetlenie ma być wyłączane.
Zgodnie z założeniami, udostępnienie Partii Mastodonta Jaskini Niedźwiedziej do zwiedzania ma się odbywać przez 146 dni w roku, 6 dni w tygodniu. W lipcu i w sierpniu trasa ma byc czynna w godzinach od 9 do 18.30; co daje około 640 osób dziennie. Natomiast od 15 do 31 maja, w czerwcu, wrześniu i październiku trasa ma być czynna od 8.30 do 18.30, co daje teoretycznie około 720 osób dziennie. Grupy turystyczne na nowym szlaku liczyłyby 20 osób. Jednocześnie w ciągu godziny na całej trasie, wraz z korytarzami wejściowym i wyjściowym, mogłyby przebywać 4 grupy. Jak wynika z wyliczeń przedstawionych przez RDOŚ, maksymalnie w ciągu roku, a właściwie od 15 maja do końca października, nową trasę podziemną mogłoby zwiedzić maksymalnie 101 300 osób.
Czasowe ograniczenie udostępniania nowej trasy jest skutkiem m. in. występowania w jaskini hibernujących w okresie zimowym nietoperzy. Raport na temat ich liczebności opracowany został w latach 2017-2018.
– Aktualnie prowadzony jest dodatkowy, dwuletni monitoirng chiropterologiczny przed udostępnieniem jaskini. Dodatkowo kontrole nietoperzy zimujących w Jaskini Niedźwiedziej w Kletnie przeprowadzane są co roku na przełomie stycznia i lutego. Liczebność całej populacji nietoperzy zimującej w znanych przed odkryciami partiach Jaskini Niedźwiedziej utrzymuje się na stałym poziomie od 2001 r., bez dużych fluktuacji lub wyraźnych trendów wzrostowych lub spadkowych. Dane w nowoodkrytych partiach zbierane są w znacznie krótszym okresie od 2013 r., ale także one nie wskazują na jakiekolwiek trendy zmiany liczby zimujących nietoperzy w tej części jaskini - stwierdza Katarzyna Łapińska z RDOŚ we Wrocławiu.
W ramach planowanej inwestycji m. in. ma zostać nieco przebudowany pawilon wejściowy do jaskini. Szczegóły inwestycji mogą ulec jeszcze pewnym zmianom. Przewidywany termin załatwienia sprawy w zakresie postępowania dotyczącego oceny wpływu inwestycji na obszar Natura 2000 to 31 stycznia 2024 r. Odrębną kwestię stanowią decyzje na odstępstwa od zakazów obowiązujących w rezerwatach przyrody, które będą wydawane sukcesywnie w miarę postępu prac.
Zgodnie z raportami wejść przekazanymi RDOŚ we Wrocławiu przez zarządcę jaskini, w roku 2020 Jaskinię odwiedziło 50 195 zwiedzających, w roku 2021 – 63 396, w roku 2022 – 90 936, natomiast w roku 2023 – 81 645 turystów.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
