Kaufhaus w Rudzie Śląskiej to robotnicze osiedle, a także najstarszy dom towarowy w Polsce i jeden z pierwszych w Europie. Powstał przy ul. Niedurnego w dzielnicy Nowy Bytom. Wybudowano go rok wcześniej niż słynnego Harrodsa w Londynie. Zapraszamy do wędrówki po tym niezwykłym miejscu w towarzystwie fotoreporterki Trybuny Górniczej i portalu netTG.pl Gospodarka Ludzie Katarzyny Zaremby-Majcher.
To zabytkowe dziś osiedle położone jest na granicy dwóch dzielnic Rudy Śląskiej: Nowego Bytomia i Chebzia. W latach 1880–1913 wznieśli go właściciele Huty Friedenshütte, obecnie Pokój. To żydowscy przedsiębiorcy David Loewenfeld, Moritz Friedländer i Simon Loewi. Pierwotna nazwa brzmiała kolonia Gute Hoffnung, czyli Dobra Nadzieja.
- W latach 30 XX wieku, po plebiscytach, kiedy osiedle to znalazło się po polskiej stronie zostało nazwane Kolonią Styczyńskiego – informuje Miejski Konserwator Zabytków w Rudzie Śląskiej.
Dodaje: - Składa się ono zasadniczo z dwóch części: starej typu patronackiego wybudowanej około 1870 roku o szeregowej monotonnej, jednakowej zabudowie oraz części bardziej reprezentacyjnej, tworzącej samodzielny kompleks przestrzenny o większym standardzie mieszkań powstałej po 1904 roku w sztucznym zagłębieniu ograniczonym z każdej strony torami kolejowymi, do którego prowadziła wybrukowana kostką granitowa droga. W 1933 roku cała kolonia liczyła około 40 wolnostojących budynków z trzema reprezentacyjnymi gmachami.
Obecnie zachowały się tylko dwa przy ul. Niedurnego 99 oraz Gwardii Ludowej 21-23. Kolonia ta poprzez liczne wyburzenia oraz zły stan techniczny straciła swój pierwotny kontekst urbanistyczny, charakter osiedla robotniczo patronackiego będącego przykładem XIX w. przemysłowego pejzażu przemysłowej części Górnego Śląska.
Budynki mieszkalne na osiedlu to typowe familoki, z elewacją budynków ze skromnymi detalami architektonicznymi, mające dwa piętra i dwuspadowy dach. Domy budowane były w dwóch typach: w pierwszym typie na każdym piętrze umieszczono sześć małych mieszkań, do których wchodziło się z jednej klatki schodowej. Zaplecze gospodarcze i sanitariaty były zlokalizowane na podwórzu. W drugim typie domów zbudowano dwie klatki schodowe, na każdym piętrze znajdowały się po dwa duże mieszkania, składające się z dwóch większych pokoi oraz kuchni.
Obecna, potoczna nazwa osiedla pochodzi od reprezentacyjnego domu handlowego zlokalizowanego przy ul. Niedurnego, który w chwili obecnej jest najcenniejszym obiektem zabytkowym osiedla.
Hutniczy dom towarowy - Hütten-Kaufhaus Friedenshütte, po śląsku Kaufhauz - wybudowano pośrodku osiedla w 1904 roku (między główną ulicą przelotową z linią tramwajową, ob. ul. Niedurnego a centralną ulicą kolonii, ob. ul. Pileckiego), jako zwieńczenie pierwszego etapu budowy. Budynek wyznaczył centrum osiedla, wokół którego koncentrowało się życie mieszkańców. Był bardzo nowoczesnym przedsięwzięciem, spełniającym najnowsze standardy higieniczne i fenomenem wykraczającym poza Górny Śląsk.
Na trzech piętrach budynku znajdowała się przestrzeń handlowa podzielona na działy oferujące różne grupy towarów. Był wyposażony w windy i ubojnię.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
