W mazowieckiej wsi Mika, na trasie Warszawa-Lublin, doszło do aktu dywersji. „Eksplozja ładunku wybuchowego zniszczyła tor kolejowy” – poinformował premier Donald Tusk. Jak przekazał, „eksplozja miała najprawdopodobniej na celu wysadzenie pociągu”. Nikt na szczęście nie ucierpiał. Wcześniejsze liczne pożary także były dziełem osób powiązanych z rosyjskimi służbami. Czy ktoś jeszcze ma wątpliwości, że jesteśmy na wojnie? Rosjanie w Ukrainie atakują infrastrukturę energetyczną, kolejową, drogową, przemysł. To samo, tyle że póki co na mniejszą skalę, także u nas. Jak się przed tym zabezpieczyć?
Jak chroniona jest polska energetyka? To tajemnica, i to ściśle strzeżona. Czasami jakiś prezes energetycznej spółki wspomni o systemach antydronowych, ale zazwyczaj zbyt rozmowny nie jest. Tymczasem Litwa ujawniła już w czerwcu, że kupi systemy wykrywania i neutralizacji bezzałogowych statków powietrznych polskiego producenta Advanced Protection Systems do ochrony strategicznych obiektów energetycznych w kraju.
– To istotny krok „wzmacniający zdolności obronne państwa, szczególnie w obliczu dynamicznego rozwoju technologii dronów i zagrożeń dla infrastruktury krytycznej” – podkreśliła w komunikacie ministra obrony Dovile Szakaliene. „W przypadku agresji wojsko litewskie przejmie kontrolę nad systemami antydronowymi i zintegruje je z ogólnym systemem obrony powietrznej” – dodała.
Tej zimy konieczne grube pierzyny
Dlaczego ochrona takich obiektów jest ważna? Wystarczy przeanalizować to, co dzieje się każdego dnia na Ukrainie.
W połowie października kopalnia grupy DTEK w obwodzie dniepropietrowskim poinformowała o konieczności ewakuacji 192 górników. Zostali uwięzieni po ataku Rosjan na zakład. To był czwarty rosyjski atak na kopalnie węgla na Ukrainie w ciągu dwóch miesięcy. Regionalna firma energetyczna Chernihivoblenergo zdradziła, że ten konkretny atak spowodował znaczne szkody i odciął prąd 55 000 użytkowników.
Media ukraińskie donoszą, że Rosjanie od dłuższego czasu przeprowadzają intensywne ataki na system energetyczny. Chodzi im o jego zniszczenie, a przynajmniej osłabienie przed nadchodzącą zimą. Według Kyiv Independent, tylko ataki z 3 i 5 października zniszczyły niemal 60 proc. ukraińskich zakładów wydobywających gaz.
Stan na dzisiaj jest następujący – Ukraina straciła 6,8 GW mocy oraz ok. 40 proc. krajowej produkcji gazu. Mówił o tym podczas targów ReBuild Ukraine wiceminister energii Roman Andarak. Wyliczył, że ok. 6,3 mln mieszkańców każdego dnia przez wiele godzin nie ma dostępu do prądu.
Minister Andarak podkreślił, że od czasu tak zwanego zawieszenia broni z 25 marca 2025 r. miało miejsce ponad 4400 ataków na obiekty energetyczne.
– Ucierpiały wszystkie elementy naszego systemu – wytwarzanie prądu, gaz, węgiel i przesył. Celem były nawet obiekty wspierające energetykę jądrową, co zagraża nie tylko Ukrainie, ale także bezpieczeństwu jądrowemu na całym kontynencie – powiedział na otwarciu targów ReBuild Ukraine w Warszawie.
Między sierpniem a październikiem liczba uderzeń Rosjan w obiekty energetyczne wzrosła 4-krotnie. Powód? Zima i chęć osłabienia morale ludzi. Na ten sezon grzewczy Ukraina jest pozbawiona możliwości zaspokojenia 50 proc. szczytowego zimowego zapotrzebowania na prąd oraz była zmuszona do dodatkowego importu 4,4 mld m sześc. gazu. A przecież wojska Putina nie powiedziały jeszcze ostatniego słowa. Do tej pory w trakcie ataków rannych zostało 300 pracowników sektora energetycznego, a 57 zostało zabitych w trakcie wykonywania swoich obowiązków.
Rosjanie połamali zęby na węglu
U źródeł ataku Putina na Ukrainę leżało m.in. górnictwo. Jak donosi stacja belsat.eu, w 2014 r., czyli przed początkiem rosyjskiej aneksji Donbasu, według ukraińskiego Ministerstwa Energetyki i Przemysłu Węglowego w obwodach donieckim i ługańskim działało 95 kopalń. Po zajęciu regionu przez Rosjan przeszły one w ręce władz separatystycznych republik. Obecnie liczba działających przedsiębiorstw spadła do 15. Problemy donbaskich kopalń zaczęły się od zablokowania przez rząd w Kijowie eksportu i tranzytu surowca poprzez swoje terytorium.
Belsat.eu pisze: „Jak podaje portal RBK, firmy Impeks-Don i Dom Handlowy Węgle Donieckie, które w 2024 r. na okupowanych terenach obwodów donieckiego i ługańskiego wydzierżawiły 14 kopalń, zdecydowały się na rezygnację z dziewięciu z nich. Powodem jest niska rentowność, spowodowana wysokimi stopami procentowymi Banku Centralnego oraz spadkiem światowych cen węgla. Obecnie inwestorzy i urzędnicy spierają się o to, kto pokryje koszty likwidacji kopalń lub ich utrzymania w stanie bezpiecznym aż do pełnej konserwacji. Według szacunków eksperta, z którym rozmawiał RBK, może chodzić o wydatki rzędu 2-3 miliardów rubli rocznie (około 80-120 mln zł)”.
Dodatkowo Rosjanom doszedł kolejny kłopot. Ukraina kontratakuje, i to coraz skuteczniej. Chce w ten sposób skłonić Moskwę do rozmów pokojowych. Te uderzenia w przemysł obniżają dochody budżetowe Kremla, możliwości eksportowe, utrudniają współpracę energetyczną z państwami Azji Centralnej, Węgrami i Słowacją. Ukraińcy uszkodzili kilkanaście rosyjskich rafinerii, m.in. w Wołgogradzie, Saratowie, Riazaniu i Słowiańsku. Do tego ukraińskie ataki otwierają oczy Rosjanom zapatrzonym w swojego wodza i zdecydowanie pogarszają nastroje społeczne.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
