Surowce naturalne otaczają nas z każdej strony. Często tego nie zauważamy, choćby w chwilach, gdy podróżujemy samochodem lub pociągiem, czy na piechotę przemierzamy nasze miasta. To tu na wyciągnięcie ręki mamy do czynienia z kamieniami łamanymi i blocznymi lub inaczej drogowymi i budowlanymi.
Jest to grupa obejmująca kilkadziesiąt odmian należących do trzech podstawowych grup genetycznych skał: magmowych, metamorficznych i osadowych. Ich charakterystykę oraz zasoby przedstawiono w najnowszym „Bilansie zasobów złóż kopalin w Polsce” przygotowanym przez Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy. Przedstawia on stan na koniec 2022 r.
Kamienie łamane i bloczne wykorzystywane są jako podstawowy surowiec do produkcji kruszyw łamanych, będących m.in. składnikiem betonów, materiałem do wykonania podbudów i mas mineralno-asfaltowych w budownictwie drogowym czy materiałem do wykonania podtorza w budownictwie kolejowym. Natomiast odmiany bloczne stanowią cenny surowiec do wyrobu kamiennych elementów budowlano-architektonicznych (kostki, płyty, okładziny, krawężniki, kamień konstrukcyjny i murowy) bądź też materiał dekoracyjny lub kamień rzeźbiarski.
Sposób ich gospodarczego wykorzystania zależy od parametrów fizyczno-mechanicznych skał, m.in. wytrzymałości na ściskanie, ścieralności, mrozoodporności oraz nasiąkliwości. W Polsce złoża kamieni łamanych i blocznych występują powszechnie na Dolnym Śląsku, w Górach Świętokrzyskich, w Karpatach, na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej oraz na Lubelszczyźnie. Jak czytamy w „Bilansie…”, zasoby perspektywiczne kamieni łamanych i blocznych zostały oszacowane na około 36 921 mln t, a największe zasoby znajdują się na terenie województwa małopolskiego (53,4 proc. ogółu zasobów), świętokrzyskiego (16,4 proc. ogółu zasobów) oraz śląskiego (13 proc. ogółu zasobów).
Oszacowane zasoby prognostyczne kamieni łamanych i blocznych wynoszą około 33 208 mln t, a ich występowanie koncentruje się w województwie dolnośląskim (82,3 proc. ogółu zasobów) i śląskim (13,4 proc. ogółu zasobów). Zasoby perspektywiczne i prognostyczne grupują się głównie w czterech województwach: dolnośląskim, małopolskim, śląskim i świętokrzyskim, co pokrywa się z obecnymi ośrodkami górnictwa tego surowca ze złóż udokumentowanych.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
