Dynamika zdarzeń w małopolskiej Trzebini jest duża. Miasto to zasłynęło z zapadlisk, które są spadkiem po płytko prowadzonej eksploatacji i likwidacji kopalni Siersza. Z problemem tym mierzy się Spółka Restrukturyzacji Kopalń. To ona koordynuje prace uzdatniające, które w marcu weszły w kolejny etap.
We wtorek, 14 marca, w chwili zamykania tego numeru „TG” odbyło się 5. posiedzenie Zespołu ds. zagrożeń związanych z powstawaniem deformacji nieciągłych na terenach płytkich eksploatacji górniczej byłej KWK Siersza. Poruszono na nim temat uzdatniania terenu cmentarza, gdzie we wrześniu 2022 r. pojawiło się zapadlisko, o którym mówiono w całej Polsce. SRK rozesłała zapytania ofertowe do 16 wyspecjalizowanych firm. Dziesięć z nich udzieliło odpowiedzi. Do końca tygodnia specjalnie powołany zespół sporządzi opinię w kwestii zaproponowanych metod uzdatniania gruntu. SRK z wybranym wykonawcą umowę powinna podpisać w pierwszym tygodniu kwietnia.
Należy też odnotować, że w minionym tygodniu na terenie miasta wystąpiły dwa kolejne zapadliska. Jedno w rejonie ogródków działkowych (10 marca), natomiast drugie (12 marca) w rejonie nasypu kolejowego od południowej strony ul. Jana Pawła II na terenie osiedla Gaj. Lej o szerokość 8 m i głębokości 6 m powstał przy linii kolejowej P205 Trzebinia Siersza – Elektrownia Siersza. Sytuacja w mieście była także przedmiotem obrad Wojewódzkiego Zespołu Zarządzania Kryzysowego, które odbyły się w Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie w piątek, 10 marca. Uczestniczył w nich Główny Geolog Kraju, wiceminister klimatu i środowiska Piotr Dziadzio.
Prowadzone już prace uzdatniające są wynikiem decyzji zarządu SRK podjętej na podstawie wstępnych analiz i wynikających z nich rekomendacji. Spółka zdecydowała się na te działania, nie czekając na wyniki badań zleconych ekspertom i już 17 stycznia zawarła umowy z wykonawcami specjalizującymi się w tego typu pracach. Przypomnijmy, że wyniki badań zostały opublikowane 15 lutego w czasie spotkania z mieszkańcami miasta. Dwa dni później w dwóch pierwszych lokalizacjach (sąsiedztwo osiedla Gaj oraz obszar ul. Górniczej 3 i 5) rozpoczęły się prace uzdatniające.
– We wtorek, 7 marca, w Trzebini rozpoczęto zatłaczanie substancji stabilizującej teren. Mowa o sąsiedztwie osiedla Gaj, dokładnie w pobliżu garaży i terenów leśnych. To obszar liczący blisko 1 hektar. Firma uzdatniająca teren wtłacza kolejno mieszaninę cementu i popiołów, która ma wypełnić pustki i rozluźnienia gruntu w wyznaczonym rejonie. Wykonano już – zgodnie z projektem – wszystkich 10 otworów. Prace powinny zakończyć się najpóźniej w połowie roku – tłumaczy rzecznik prasowy SRK Mariusz Tomalik, który w rozmowie z „TG” odnosi się także do kwestii nowo powstałych zapadlisk.
– W niedzielę otrzymaliśmy zgłoszenie o kolejnej deformacji nieciągłej w Trzebini. Zapadlisko o wymiarach około 8 m średnicy i 6 m głębokości pojawiło się w rejonie nasypu kolejowego. Może to być reaktywacja starych zapadlisk występujących w tym rejonie w latach 50. ubiegłego stulecia, gdy funkcjonowała kopalnia Siersza. Torowisko zostało zamknięte do czasu naprawy szkód. Szacujemy, że wznowienie ruchu na torowisku będzie możliwe na początku przyszłego tygodnia – ocenił. Niedzielne zapadlisko jest 15., które wystąpiło w tym roku. Łącznie od sierpnia 2021 r. SRK odnotowała ich ponad 30.
O sytuacji w Trzebini była także mowa w czasie posiedzenia Wojewódzkiego Zespołu Zarządzania Kryzysowego. Poza wiceministrem Dziadzio wzięli w nim udział eksperci z Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego. To właśnie Instytut na zlecenie wiceministra podjął się wykonania prac weryfikujących dotychczasowe wyniki badań oraz identyfikujących potencjalne miejsca wystąpienia nowych zapadlisk w Trzebini. Naukowcy z PIG-PIB zastosowali nowoczesne metody badawcze oparte na danych lotniczych i satelitarnych, a w czasie spotkania przedstawili wnioski. Eksperci potwierdzili wszystkie zapadliska, które zostały ujęte w raporcie przygotowanym na zlecenie SRK.
Dodali, że skala zapadlisk w Trzebini jest jednak dużo większa, niż dotychczas szacowano. Na obszarze zaledwie 0,32 km kw. – obejmującym cmentarz i jego najbliższe otoczenie – zinwentaryzowano ich ponad 90 (dotychczas liczba ta wynosiła 15). Wyjaśniono także, że znaczna część zapadlisk w rejonie cmentarza to reaktywacja starych, zasypanych w przeszłości zapadlisk. Próba inwentaryzacji starych zapadlisk może zatem pomóc w prognozowaniu i lokalizacji tego typu zagrożeń w przyszłości. Eksperci stwierdzili, że za najbardziej zagrożone wystąpieniem kolejnych zapadlisk w analizowanym obszarze należy uznać południową część cmentarza i ogródków działkowych oraz nasyp kolejowy linii P205 Trzebinia Siersza – Elektrownia Siersza. Dodali, że obszar badań podlega również deformacjom ciągłym. W przeszłości było to obniżanie terenu. Obecnie rejestruje się niewielkie wypiętrzanie niektórych obszarów związane z podnoszeniem się zwierciadła wód gruntowych.
Minister Dziadzio podkreślił, że na obszarze wyznaczonych zostało 90 punktów, w których mogą powstać lub reaktywować się zapadliska. W efekcie mogą nastąpić zapadnięcia gruntu.
– Częściowo te zapadliska pokrywają się z tymi, które były odnotowane na zdjęciach lotniczych z lat 60. XX wieku. Dzisiaj mogą podlegać reaktywacji, czyli ponownemu uruchomieniu się, ale sporo z nich jest całkowicie nowych. Wyznaczono również strefy, w których dodatkowo – oprócz tych punktowych miejsc – mogą nastąpić zapadnięcia się gruntu. Jest to południowa część cmentarza w Trzebini, jak również południowa część ogródków działkowych. Rekomendujemy wyłączenie tych obszarów z użytkowania – powiedział Główny Geolog Kraju cytowany w komunikacie resortu klimatu i środowiska.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
