W ostatnich latach w Polsce wzrasta liczba upalnych dni w roku – czy to rzeczywiście jest prawda, czy tylko mit?
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach ogłasza nabór wniosków o dofinansowanie w ramach Programu Regionalnego Wsparcia Edukacji Ekologicznej. Wybrane zadania będą dofinansowane ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Fake newsy, nierzetelne informacje o zmianach klimatycznych, opinie samozwańczych ekspertów od badania zjawisk pogodowych – to wszystko powoduje zamęt w głowach młodych ludzi, którzy poszukują miarodajnych informacji o klimacie i zagrożeniach związanych z działalnością człowieka w tym względzie.
Tymczasem zmiany klimatu to fakt, a nie opinia – podkreślają eksperci Ministerstwa Klimatu. Wskazują, że mimo wielu badań i opracowań naukowych oraz coraz częstszego występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak: rekordowe upały, susze, powodzie, trąby powietrzne, wciąż rozpowszechniane są nierzetelne informacje dotyczące tego zjawiska.
Warto zatem przypomnieć, że wiele pojęć związanych z klimatem posiada swoje definicje. Dla przykładu „globalne ocieplenie” polega na stałym podnoszeniu się średniej temperatury powietrza w porównaniu do określonego okresu obserwacyjnego.
Co ciekawe, w raporcie opublikowanym przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu lata 2011-2020 zostały uznane za najcieplejszą dekadę od momentu prowadzenia pomiarów (od okresu przedindustrialnego, czyli lat 1850-1900). Każdego roku wykazywały one coraz większe wartości, aby w 2015 r. osiągnąć rekord na całym świecie.
Robi się cieplej
W Polsce również możemy zaobserwować ten trend. W ostatnich latach wzrasta liczba upalnych dni w roku, czyli takich, w których temperatura maksymalna przekroczyła 30 st. C. Mimo tych bezsprzecznych danych wciąż pojawiają się głosy, że obecnie obserwowany wzrost temperatur powietrza to tylko jeden z naturalnych cyklów naszej planety. W przeszłości bowiem odnotowano już podobne fale ocieplenia.
Choć faktem jest ich pojawianie się w historii, należy podkreślić, że temperatura nigdy nie rosła tak szybko, a jej wzrost nie powodował tak poważnych skutków, wynikających m.in. z występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych, topnienia lodowców czy wydłużenia się okresu wegetacyjnego roślin, co dodatkowo utrudnia dostosowywanie się fauny i flory do gwałtownie zmieniających się warunków. Dodatkowo, by doszło do takiej zmiany klimatu, musi zaistnieć czynnik wymuszający tę zmianę.
Czynniki te dzielimy na cykliczne i niecykliczne, są to na przykład: zmiana ilości docierającego do Ziemi promieniowania słonecznego czy koncentracji gazów cieplarnianych. Zarówno tempo, jak i kierunek obecnych zmian klimatu nie pasują do znanych naturalnych cykli. Emisja gazów cieplarnianych jako jedyna odpowiada specyfice obecnego ocieplenia.
Wiele dyskusji wzbudza od lat kwestia działalności człowieka i jego wpływu na klimat. Jak podkreślają eksperci z Ministerstwa Klimatu, wielu ludziom wciąż wydaje się, że jednostkowe działanie człowieka nie ma bezpośredniego wpływu na zjawiska zachodzące na Ziemi.
Otóż nic bardziej mylnego. Jednym z dowodów jest porównanie średniej temperatury sprzed epoki przemysłowej z obecnymi pomiarami. Okazuje się, że obecnie jest ona o ok. 1 st. C wyższa w stosunku do okresu sprzed ponad 100 lat. Intensywny rozwój gospodarki, przemysłu ciężkiego, rolnictwa, spalanie paliw kopalnych i niezrównoważona konsumpcja są odpowiedzialne za obecne zmiany klimatu.
Czynniki te przyczyniają się bowiem do zwiększonej emisji gazów cieplarnianych do atmosfery – m.in. dwutlenku węgla. Według najnowszych danych poziom stężenia tego gazu w atmosferze oscyluje wokół 420 ppm (cząsteczek na milion), podczas gdy przed rewolucją przemysłową było to 280 ppm.
Topnieją lodowce
Dowodami na poznanie pochodzenia dodatkowego dwutlenku węgla w atmosferze są wyniki badań izotopów węgla czy zawartości innych gazów w atmosferze – one wszystkie wskazują na to, że spalanie paliw kopalnych powoduje wzrost stężenia CO2.
Sporo słyszy się ostatnio o topnieniu lodowców. Zjawisko ma niemały wpływ na poziom wód w morzach i oceanach. Według danych NASA obecnie stan wód podnosi się średnio o 3,4 mm rocznie. Chociaż takie wartości stwarzają wrażenie niegroźnych dla człowieka, to mogą przynieść poważne konsekwencje, m.in. dla społeczeństw zamieszkujących tereny przybrzeżne.
Częste i trudne do zatrzymania powodzie zagrażają życiu i zdrowiu mieszkańców, a niszcząc dorobek życia, mogą wymusić migrację. Natomiast podtapianie portów i nadmorskich miast wpływa na zaburzenie regionalnej gospodarki, która często oparta jest na transporcie morskim lub rybołówstwie. Zmniejszanie się pokrywy lodowej na Ziemi naturalnie wpływa na zwiększanie się poziomu wód w dużych zbiornikach. Jest to długotrwały, jednak regularny i coraz bardziej widoczny proces, w którym główną rolę grają przede wszystkim lądolody Antarktydy i Grenlandii, które nie są zbudowane z lodu pływającego (którego stopienie nieznacznie wpłynęłoby na poziom wód w morzach i oceanach), a spoczywają one na lądzie, stanowiąc dodatkowy magazyn wody, która trafi do oceanów.
Dodatkowo, ta sama przyczyna – czyli ocieplenie klimatu – powoduje też wzrost temperatury wody w oceanach, co przekłada się na zwiększenie objętości tej wody. Ta rozszerzalność temperaturowa wody jest głównym powodem zwiększenia poziomu wód w morzach i oceanach.
Mity o klimacie nie ominęły również wulkanów. Mówi się, że emitują one więcej dwutlenku węgla niż działalność człowieka. To jeden z najbardziej rozpowszechnionych fake newsów dotyczących zmian klimatu, któremu zaprzeczają fakty. Globalnie każdego roku wulkany są odpowiedzialne za emisję 300 mln t CO2, a więc mniej niż emitują Niemcy (684 mln t CO2), Włochy (325 mln t CO2) czy Polska (320 mln t). Jednocześnie działalność człowieka sprawia, że do atmosfery dostaje się ponad 36 mld t dwutlenku węgla rocznie. To 120 razy więcej!
Mówi się, że lasy załatwią problem ocieplenia klimatycznego, ponieważ pochłaniają dwutlenek węgla. Prawda jest jednak taka, że nie do końca. Zwiększanie powierzchni terenów zielonych to jeden ze sposobów na redukowanie ilości CO2, jednak nie jest on w stanie rozwiązać problemu.
Nasz kraj rocznie emituje ok. 320 mln t dwutlenku węgla, a do jego redukcji potrzebowalibyśmy 104 mln hektarów lasu (teren ponad trzykrotnie większy niż powierzchnia naszego kraju). Obecnie tereny zalesione stanowią ok. 9 mln ha terenu Polski. Dlatego również ochrona klimatu wymaga szerokich działań, obejmujących zarówno rozwiązania globalne, jak i indywidualne działania.
Aktywizacja społeczna
Co się tyczy samego naboru wniosków o dofinansowanie w ramach Programu Regionalnego Wsparcia Edukacji Ekologicznej, to jego głównym celem jest podnoszenie poziomu świadomości ekologicznej, upowszechnianie wiedzy, aktywizacja społeczna, budowanie społeczeństwa obywatelskiego i kształtowanie postaw proekologicznych społeczeństwa.
Ochrona środowiska, gospodarka wodna i zrównoważony rozwój, OZE i efektywność energetyczna, przeciwdziałanie emisjom, wreszcie Fundusz Niskoemisyjnego Transportu stanowią jego obszary tematyczne. Nabór wniosków skierowany jest do: jednostek samorządu terytorialnego i ich jednostek organizacyjnych, związków metropolitalnych, instytucji kultury, uczelni wyższych, stowarzyszeń oraz związków stowarzyszeń, fundacji, których przedmiotem działalności jest ochrona środowiska lub edukacja ekologiczna, które nie działają w celu osiągnięcia zysku, przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych.
Warunki dofinansowania: alokacja środków na realizację zadań wynosi 1 500 000,00 zł. Intensywność dofinansowania w formie dotacji wynosi do 90 proc., a maksymalna kwota dofinansowania dla jednego beneficjenta wynosi do 150 000 zł. Wnioski są przyjmowane od 15 listopada br. do 15 stycznia 2023 r. do godz. 15.30, wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej (ePUAP), na elektroniczną skrzynkę podawczą WFOŚiGW.
Wnioski rozpatrywane będą w oparciu o Program Regionalnego Wsparcia Edukacji Ekologicznej oraz Regulamin naboru wniosków o dofinansowanie w ramach Programu Regionalnego Wsparcia Edukacji Ekologicznej wraz z załącznikami. Bliższych informacji udzieli Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.
Za treści zawarte w publikacji dofinansowanej ze środków WFOŚiGW w Katowicach odpowiedzialność ponosi Redakcja.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
