W Polsce w roku 2021 było udokumentowanych 87 złóż ropy naftowej, w tym w Karpatach – 29 złóż, na ich przedgórzu – 12, na Niżu Polskim – 44 oraz w wyłącznej strefie ekonomicznej RP Bałtyk (offshore) – 2 złoża. Te informacje pochodzą z opublikowanego przez Państwową Służbę Geologiczną „Bilansu zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 grudnia 2021 r.”.
Złoża występujące w Karpatach i na ich przedgórzu mają długą historię, jest to rejon najstarszego światowego górnictwa ropy naftowej. Obecnie są na wyczerpaniu. Największe znaczenie gospodarcze mają złoża ropy naftowej występujące na Niżu Polskim. W 2021 r. wydobywalne tam zasoby złóż stanowiły 66,8 proc., a zasoby wyłącznej strefy ekonomicznej RP – 26,6 proc. zasobów krajowych. Przedgórza Karpat oraz Karpaty odgrywają rolę podrzędną (odpowiednio 3,6 proc. i 3 proc. zasobów krajowych).
– Ropa na Niżu Polskim występuje głównie w utworach permu oraz pojedyncze złoża w utworach karbonu, kambru i dewonu. Są to ropy średnioparafinowe o zawartościach 4,3-7,4 proc. parafiny, siarki nieco powyżej 1 proc. i gęstości w granicach 0,857-0,870 g/cm sześc. – czytamy w bilansie.
Największym złożem jest BMB (skrót od nazw miejscowości: Barnówko, Mostno, Buszewo) koło Gorzowa Wielkopolskiego. Zasoby tego złoża były ponad dwukrotnie większe od stanu zasobów ropy naftowej w Polsce przed jego odkryciem. Na Niżu występują również inne znaczące zasobowo złoża ropy naftowej, jak: Lubiatów, Grotów i Cychry.
– W Karpatach złoża ropy są w kilku jednostkach tektonicznych, ale większość w jednostce śląskiej. Są to głównie złoża strukturalne, rzadziej strukturalno-litologiczne, głównie typu warstwowego z wodą okalającą. Wydobycie następuje początkowo wskutek ekspansji rozpuszczonego w ropie gazu, a później wskutek grawitacji. Karpackie złoża ropy naftowej są głównie złożami ropno-gazowymi. W wyniku wieloletniej eksploatacji nastąpiło znaczne wyczerpanie się zasobów tego regionu. W zapadlisku przedkarpackim złoża ropy naftowej występują głównie w osadowych utworach mezozoicznych typu platformowego oraz w utworach miocenu autochtonicznego. Ropy tego regionu należą do lekkich i średnich – czytamy w bilansie.
W omawianych regionach w niektórych złożach ropy naftowej rozpuszczone są składniki gazowe tworzące kondensat ropny. Na Niżu Polskim kondensat ropny występuje przede wszystkim w złożu Cychry i Krobielewko, a także w mniejszych ilościach w złożach: Jastrzębsko, Antonin 1 i Żarnowiec W. Na Przedgórzu kondensat występuje w złożu Łąkta, a w Karpatach w niewielkich ilościach współwystępuje w złożu Słopnice.
Zasoby perspektywiczne ropy naftowej według „Bilansu perspektywicznych zasobów kopalin Polski” związane są z formacjami ropo-gazonośnymi na Niżu Polskim, na Przedgórzu Karpat i w Karpatach.
Najbardziej perspektywiczne obszary to zachodnia i wschodnia część Karpat wraz z ich przedgórzem. Najbardziej perspektywiczne obszary dla występowania niekonwencjonalnych zasobów ropy naftowej (ropy zamkniętej) to zwięzłe piaskowce kambru basenu bałtyckiego. Szacunkowe zasoby technicznie wydobywalne ropy naftowej w łupkach niższego paleozoiku basenu bałtycko-podlasko-lubelskiego w obszarze lądowym szacowane są na około 15,8-45,4 mln t, a na obszarze morskim na około 73,4-99,2 mln t.
W 2021 r. stan wydobywalnych zasobów ropy naftowej i kondensatu wyniósł 22 mln 191 t (zasoby bilansowe i pozabilansowe) i w porównaniu z rokiem poprzednim zasoby zwiększyły się o 65,36 tys. t. W 2021 r. największy przyrost zasobów odnotowano w złożu BMB (Barnówko – Mostno – Buszewo).
Zasoby wydobywalne zagospodarowanych złóż ropy naftowej i kondensatu wynoszą 20,44 mln t, co stanowi 92,1 proc. ogólnej ilości krajowych zasobów wydobywalnych. Zasoby przemysłowe złóż ropy naftowej i kondensatu w 2021 r. wyniosły 11,19 mln t. Wydobycie ropy naftowej i kondensatu w 2021 r. ze wszystkich złóż to 858,03 tys. t i uległo zmniejszeniu w stosunku do roku poprzedniego o 53,40 tys. t.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
