Światowy kryzys energetyczny wywołany niewydolnością odnawialnych źródeł energii spowodował, że zaczęto szukać bardziej niezawodnych jej źródeł. Jednym z tego typu rozwiązań ma być ich ekspansja związana z wykorzystaniem ciepła płynącego z jądra Ziemi, czyli na dużą skalę rozwoju geotermii.
Od strony teoretycznej, kwestia ta niczym jednak nie różni się od wszelkich innych tego typu pomysłów, na które wydaje się miliony, a nawet miliardy dolarów z bardzo ograniczonymi efektami. Dla wsparcia tego typu rozwiązań w skali globalnej podaje się jednostkowe sukcesy geotermii na całym świecie. Nie wytrzymuje to jednak krytyki tego typu rozwiązań w skali masowej. Trzeba przypomnieć, że tego rodzaju pomysły na dużą skalę głoszone były w Polsce już 15 lat temu. Jej symbolem była geotermia Toruń, która mimo milionowych corocznych dotacji i inwestycji nie została jeszcze w pełni oddana do użytku.
Istotą tych bardzo ograniczonych sukcesów tego typu inwestycji jest teoretycznie powszechna ich dostępność na całym świecie. AltaRock Energy, waszyngtońska firma zajmująca się energią geotermalną, szacuje, że 0,1 proc. ciepła Ziemi może zaspokoić całkowite zapotrzebowanie ludzkości na energię przez dwa miliony lat.
Przekonanie to do złudzenia przypomina równie teoretycznie nieograniczone zasoby energetyczne wiatru i słońca. Różnica na korzyść geotermii jest w ciągłym dopływie energii niezależnie od pogody i pory roku. Jednak wadą powszechnych sukcesów geotermii, podobnie jak wszystkich innych odnawialnych źródeł energii, jest jej wykorzystanie na zasadzie naukowej autonomii, czyli nie zwracania uwagi na wszelkie inne dziedziny, które mogłyby ją skutecznie usprawnić, a zarazem ograniczyć jej teoretycznie łatwą realizację. Powoduje to, że wsparcie dla geotermii jest bardziej demokratyczne, aniżeli rzeczowe.
Najsłynniejsza geotermia w Polsce
Toruńska geotermia jest tego najlepszym przykładem. Po blisko 15 latach jej realizacji może być oddana do użytku. Norma dla tego rodzaju inwestycji jest 5 lat, powyżej tego progu ekonomicznie przestają być one opłacalne. Jej zwolennicy pytają: po co ta krytyka, kiedy zostaje ona oddana do użytku? Odpowiedź jest taka, że nie jest to krytyka, tylko racjonalna ocena kosztów i płynących z niej zysków. Po prostu, za te same pieniądze ulokowane w paliwach kopalnych uzyskano by kilkakrotnie więcej energii.
Od strony teoretycznej można również powiedzieć, że paliwa kopalne są tak samo „za darmo”, bo nikt z nas nie przyczynił się do ich powstania. Tu kłania się edukacja związana z tą dziedziną techniki. Obecnie jej promotorami są an ogół utytułowani amatorzy, którzy dla własnych korzyści gotowi są poprzeć każdą pozornie tylko racjonalną koncepcję, a geotermia do nich właśnie należy. Ponieważ demokracja jest czymś niepodważalnym w naszej kulturze, wygrywają w niej nie ci co znają się na tym, bo jest ich mało, ale ci co najgłośniej o tym krzyczą, choć nie mają ku temu formalnych, ani żadnych innych kwalifikacji. O tego typu rozwiązaniach decyduje poparcie polityczne, które z natury rzeczy skłania się ku najmniej znających się na tym przedmiocie. Od strony rzeczowej, koszta toruńskiej geotermii gwałtownie rosną, ze względu na potrzeby odsalania tych wód termalnych, przed ich wykorzystaniem do miejskiego ogrzewania.
Nadkrytyczna geotermia
Według nowojorskiego portalu Power Technology („Supercritical” geothermal could power everything - 5.07.2022 r.) rozwiązaniem dla tego typu geotermii ma być jej nadkrytyczna technologia głębokich otworów wiertniczych do ok. 7 km. Twierdzi się, że gdy woda jest podgrzewana powyżej 373 st. C i pod ciśnieniem 220 barów, wchodzi w stan nadkrytyczny, który utrzymuje od czterech do dziesięciu razy więcej energii na jednostkę masy niż zwykła woda i pozwala podwoić maksymalną sprawność konwersji ciepła na energię elektryczną. W przeciwieństwie do EGS (Engineered geothermal systems) technologia geotermii nadkrytycznej jest wciąż w fazie eksperymentalnej. Tam, gdzie projekt EGS o temperaturze 200 st. C mógłby mieć moc 5 MW, projekt na parametry nadkrytyczne w temperaturze 400 st. C miałby dziesięciokrotnie większą moc przy 50 MW. Trzy studnie 400 st. C miałyby większą pojemność niż 42 studnie 200 st.C.
Zainteresowanie wykorzystaniem energii geotermalnej w stanie nadkrytycznym jest zatem zarówno ekonomiczne, jak i środowiskowe. Tu teoretycznym rozważaniom niczego nie można zarzucić. Zgodnie z tą teoria, nadkrytyczna geotermia mogłaby być realizowana w każdym miejscu naszego globu. Byłoby to czymś wspaniałym i raz na zawsze eliminującym nasze zagrożenie brakiem energii.
Geotermalna utopia
Wszystko jednak wskazuje, że jest to kolejna geotermalna utopia. Owszem, to ciepło istnieje nie tylko teoretycznie. Jest ono potwierdzone wieloma badaniami i jego istnienie nie ulega żadnej wątpliwości. Jednak praktyczne jego wykorzystanie staje się problemem nie do przezwyciężenia. Po prostu na tych nadkrytycznych głębokościach nie ma już krążących wód podziemnych. Jeżeli nawet są, to tylko w nielicznych i ściśle określonych regionach naszego globu. I to jest pierwsza przeszkoda. Na tych głębokościach są to wody intensywnie zasolone, ich używanie w tym stanie jest ekonomicznie i technicznie wykluczone.
Natomiast zatłaczanie wody słodkiej z powierzchni do tak głębokich otworów jest równie nieopłacalne, gdyż czas ich ogrzania do wymaganych temperatur i w odpowiedniej ilości sprawia, że tego rodzaju inwestycje zwracają się, ale dopiero po dziesiątkach i setkach lat, co również przekreśla ich praktyczne wykorzystanie.
Nowe szaty króla
Jak wspomniano, demokracja nie może blokować rozwoju wszelkich nauk, a w tym przypadku jej przyrodniczych kierunków. Te zaś muszą być wspierane, a nawet subsydiowane przez państwo i to nie w wybranych tylko dziedzinach, ale w ich kompleksowym charakterze. Dlaczego? Przede wszystkim z powodu nauk wzajemnie powiązanych i uzupełniających się. Bez tego rodzaju badań i ich szerokiej popularyzacji jesteśmy skazani na wszelkiego rodzaju hochsztaplerów naukowych, którzy na zasadzie bajki Andersena „Nowe szaty króla” gotowi są wmówić powszechnej opinii publicznej najbardziej absurdalne i niewiarygodne teorie. Te zaś przyjęte przez polityków prowadzą wszystkich do ekonomicznej katastrofy.
Sygnałem tego rodzaju działalności na naszym polskim podwórku jest realizowany najgłębszy otwór geotermalny o długości 7 km. Nosi nazwę Bańska PGP-4 i będzie on umiejscowiony w miejscowości Szaflary. Ma to być najgłębszy odwiert geotermalny w Polsce. Jakoś jednak nic nie słychać na temat, w jaki sposób będzie pobierane z niego ciepło geotermalne. Owszem tego rodzaju prace eksperymentalne są potrzebne, ale również bliższa edukacja na ten temat jest również wskazana, a tej akurat tradycyjnie brakuje.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
