Wielkanoc na Śląsku wygląda nieco inaczej niż w innych rejonach kraju. Najbardziej znany śląski zwyczaj tych świąt to Hazok, czyli Zajączek, który przychodzi w niedzielny poranek do hajera, a raczej jego dzieci. Prezenty, zwykle słodycze, są poukrywane w mieszkaniu lub w ogrodzie – aby je dostać, trzeba trochę pogłówkować. Ten zwyczaj przyszedł na Śląsk z Niemiec w XIX w. Ale po kolei…
Obchody Wielkiego Tygodnia rozpoczynają się w Niedzielę Palmową, kiedy to święci się palmy wielkanocne – symbol życia, wiosny i wjazdu Chrystusa do Jerozolimy. Śląska tradycja głosi, że połknięcie bazi wpływa pozytywnie na górne drogi oddechowe i żołądek. Z poświęconej palmy robiło się krzyżyki, które w Wielkanoc zatykano na polach, co miało zapewnić urodzaj. Wtykano je też np. w drzwi i kropiono wodą święconą.
Żur i śledź
Wielka Środa to z kolei dzień porządków oraz żegnania się z żurem i śledziem. Dlaczego akurat te potrawy? Żur był głównym daniem w czasie postu, zaś śledź zastępował mięso. Mniej rozpowszechnionym zwyczajem, praktykowanym kiedyś na Śląsku w Wielką Środę (w Beskidzie Śląskim w Wielką Sobotę), jest palenie Judasza lub pochód z Judaszem.
– Ten staropolski zwyczaj opisywany był już przez pisarzy w XVIII w. Niegdyś, ubrany w czerwoną kamizelkę kościelny udawał Judasza, którego wśród hałasu wypędzano z kościoła. W gminie Kuźnia Raciborska palono kukłę przedstawiającą Judasza przed kościołem lub na polu. W Beskidzie Śląskim palenie Judasza związane było z palącym się w Wielką Sobotę stosem przed kościołem. Każdy starał się zabrać do domu chociaż węgielek z ognia, aby okadzić nim konie i zapewnić im zdrowie – czytamy na portalu województwa śląskiego slaskie.travel.pl.
W Wielki Czwartek „zawiązywane”, czyli wyciszane, są dzwony. Zastępują je drewniane klekotki. Na wsiach oraz w niektórych miastach Górnego Śląska chodzono z tzw. klekotkami, klepaczkami – drewnianymi kołatkami na znak żałoby, zdrady Judasza i początku męki Chrystusa. Używa się ich począwszy od połowy mszy czwartkowej aż do południa Wielkiej Soboty.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
