Turysta przemierzający popularny szlak - Drogę pod Reglami - wiodący opłotkami Zakopanego i Kościeliska, w pewnym momencie dowiaduje się, że kroczy Żelazną Drogą.
Informuje o tym metalowa tablica przytwierdzona do głazu. Jej fundatorzy, polscy hutnicy przypominają, że tędy wiódł trakt, którym w XIX w. przewożono rudy oraz wyroby między Kuźnicami i Starym Kościeliskiem. Wskazany okres wydaje się być niezbyt precyzyjny, bo inne źródła podają, że już od XVIII w. Żelazna Droga łączyła te dwa ośrodki hutnicze. Badacze przypuszczają, że hutnictwo i górnictwo żelazne istniało w pierwszej połowie XVIII w. Są informacje o tym, że huty w Kuźnicach były już w 1701 r., za czasów króla Augusta II Mocnego.
Rudę żelaza wydobywano w kilku miejscach w Tatrach Zachodnich – m.in. w Dolinach: Chochołowskiej, Kościeliskiej, Małej Łąki, Miętusiej, w rejonie Kopy Magury oraz w Tomanowym Żlebie. Wszystkie kopalnie dostarczały rocznie ok. 1000 t rudy. Pod koniec lat siedemdziesiątych XIX w. górnictwo i hutnictwo rud żelaza przestało istnieć w rejonie Zakopanego.
We wcześniejszych wiekach w tym rejonie wydobywano rudy miedzi i srebra m.in. w Dolinach Kościeliskiej i Chochołowskiej oraz na stokach Ornaku. Podobno płukano nawet złoto. Pierwsze wzmianki o tym, że w Tatrach poszukiwano „skarbów”, pochodzą z XIII w.
Dziś z hawierskiego (górniczego) okresu w dziejach tego regionu pozostało niewiele śladów – przyroda zrobiła swoje. Jednym z nich jest Droga pod Reglami oraz nazwy miejsc – Banie, Czerwony Żleb, Koperszady, Kuźnice, Hamry.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
