Dzieciątko - a nie Gwiazdor, Dziadek Mróz, Aniołek czy św. Mikołaj - przynoszące prezenty w czasie Wigilii, czyni górnośląskie Boże Narodzenie (Godne Świonta) wyjątkowym. Ale nie tylko, bowiem w okresie przedświątecznym Ślązacy przygotowują Adwyntkrance, a w Wigilię stroją krisbaum, a nie choinkę. W domu górnika spotkać można jeszcze Betlyjkę, a zanim zasiądzie się z rodziną do wigilijnej wieczerzy trzeba wysłuchać fragmentu Pisma Świętego odczytanego przez głowę rodziny, najlepiej w gwarze.
W okresie przedświątecznym rodziny na Śląsku przygotowują Adwyntkrance, czyli wieńce adwentowe. Na wianuszku z gałązek choinki zamocowuje się cztery świeczki. Co niedzielę zapala się kolejną w oczekiwaniu na Boże Narodzenie. Ta tradycja w XIX w. wraz z pierwszymi górnikami trafiła do nas podobnie jak krisbaum, czyli choinka - z Niemiec, a konkretnie z Saksonii i Nadrenii. Przystrajanie choinki rozpowszechniło się u nas dopiero na przełomie XIX i XX w. Początkowo w miastach i u bogatych gospodarzy na wsi. Wcześniej po prostu wieszano pod sufitem nad stołem podłaźniczki: gałązki albo szczyt drzewka, ustrojone jabłkami, orzechami, papierowymi ozdobami.
W domach górników można jeszcze spotkać betlyjki. To nic innego jak stajenka, w której narodził się Jezus. Sianko, gipsowe figurki Świętej Rodziny, Trzech Króli i zwierząt obecnych przy narodzinach Chrystusa.
Zwyczaje i przesądy
Ze świętami wiąże się kilka ciekawych zwyczajów i przesądów. I tak w Wigilię ważne jest, by jako pierwszy gość próg śląskiego domu przekroczył mężczyzna. Kobieta w tej roli to niestety kiepska wróżba na kolejny rok.
Przy patroszeniu karpia gospodynie musiały pamiętać o tym, by odłożyć kilka łusek. Włożone do portfela zapewniają dostatek przez kolejny rok. Podczas wieczerzy nie zaszkodzi też włożyć pieniędzy pod talerz, co również ma zapewnić dobrobyt. Pod obrus wkładane jest siano, zaś pod stół siekierę lub inny metalowy przedmiot. Metal ma właściwości ochronne, dodaje siły.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
