Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie: jaki kraj jest najbogatszym surowcowym państwem świata. Składa się na to kilka nakładających się różnych kryteriów, według których otrzymuje się całkiem inne wyniki. Ta niejednoznaczność surowcowa jest jednocześnie szansą tych krajów, albo na utrzymanie już zdobytej pozycji, albo też na zwiększenie dochodów z posiadanych surowców. Dlatego, prezentując, zapewne w formie niedoskonałej, ale w informacyjnie dostępnej ukazuje się stan globalnej gospodarki surowcami, w której nie zawsze liderami są wielkie mocarstwa.
Polska w rankingu tym, nie wypada najgorzej, ale też i nie najlepiej. Zastrzec się trzeba, że dostępne pod tym względem statystyki, są sporządzone każda z nich według innego zakresu, innych zasad, innego obszaru zainteresowań i innych potrzeb instytucji, które je sporządzały. Mając to wszystko na uwadze trzeba stwierdzić, że sytuacja surowcowa na świecie jest wielce dynamiczna i zmienna, jednak kluczowa dla jego rozwoju gospodarczego.
Baza surowcowa
Stanowi ona ona fundament wszelkiej innej działalności surowcowej. Tu można sparafrazować znaną anegdotę napoleona Bonaparte. Kiedy przybył on, do pewnego miasta zapytał burmistrza, dlaczego nie witają go armatnie salwy. Burmistrz wyjaśnił: po pierwsze nie mamy armat… Na co cesarz mu przerwał i powiedział: wystarczy! Kontekst jest taki, że kraj, który nie posiana surowców nie może ich wydobywać, przynajmniej na własnym terytorium. Portal Statista przedstawia 10 krajów najbogatszych w zasoby surowcowe (2, 08.2021r.). Na pierwszym miejscu jest Rosja z zasobami o wartości 75 bilionów USD. Drugie miejsce zajęły Stany Zjednoczone - 45 bilionów USD i trzecie Arabia Saudyjska – 34,4 biliona USD. Kolejne miejsca zajmują Kanada, Iran, Chiny, Brazylia, Australia, Irak i Wenezuela.
Liderzy światowego górnictwa
Służba Geologiczna USA (USGS) kilka lat temu sporządziła listę światowych liderów wydobycia surowców w poszczególnych krajach według jednolitej punktacji od 10 punktów za pierwsze miejsce, do 1 za dziesiąte.
Pomimo upływu ok. 7 lat od czasu sporządzenia tej tabeli (brak nowszych danych) wydaje się, że przedstawione w niej proporcje utrzymały się do chwili obecnej. Jak wynika z tej listy Chiny, które pod względem zasobów są dopiero na szóstym miejscu, to w ich górniczym wykorzystaniu są liderami wyprzedzającymi następną Australię o blisko 50 proc.! Podobnie Australia, która na liście surowcowej zajmuje trzecie miejsce od końca, to jej górnictwo jest drugie na świecie. Generalnie wśród górniczych liderów brakuje tylko Iraku i Wenezueli znajdujących się na liście surowcowej.
Niespodzianki z największymi górniczymi firmami świata
Statystyka ta uwzględnia firmy górnicze o przeciętnych dochodach powyżej 2 mld USD pomnożone przez ich ilość w danym kraju. Liczba ta jest orientacyjnym wskaźnikiem zaangażowania danego kraju w wydobycie surowców. Ilościowe zestawienie odpowiadające tym kryterium sporządziła znana londyńska firma konsultingowa GlobalData. Według tej klasyfikacji pierwsze cztery miejsca należą kolejno do: Chin (10 firm po 2,4 mld USD), Kanady (6 firm po 3,4 mld USD),Australii (5 firm po 3,7 mld USD) i Rosji (5 firm po 3 mld USD).
Niespodzianką może być piąte miejsce Indii (4 firmy po 3,4 mld USD), a także 7. miejsce Wielkiej Brytanii (4 firmy po 3,2 mld USD). Dalsze niespodzianki to 8. miejsce Japonii, która nie posiana żadnych znaczących złóż surowców mineralnych (2 firmy po 3,1 mld USD). I ostanie dwie niespodzianki to 9. miejsce USA (2 firmy po 3,7 mld USD) oraz 10. miejsce Korei Południowej, ubogiej we własne surowce (1 firma po 3,7 mld USD). Następne 7 krajów w tej klasyfikacji posiada po jednej wielkości, jak Korea Południowa, to: Brazylia, Szwecja, Cypr, Luxemburg, Szwajcaria, Arabia Saudyjska i Meksyk.
Udział górnictwa w krajowym PKB
To wskaźnik sygnalizujący znaczenie górnictwa w gospodarce danego kraju. Ogólnie rzecz biorąc jest on mylnie interpretowany. Powszechnie uważa się, że im wyższa jest jego wartość, tym dany kraj jest biedniejszy. Opinia ta ukształtowana została jeszcze w erze kolonialnej, a potem dotrwała ona do aktualnie kończącej się epoki neokolonialnej.
Obecnie coraz wyższe ceny surowców i coraz większa od nich zależność rozwiniętych państw świata, wskazuje na odwrotne znaczenie tego wskaźnika. Im wyższy wskaźnik, tym większa perspektywa zamożności. O tym, że nie są to tylko spekulacje, świadczy fakt, że w ciągu ostatnich 10 lat najszybciej rozwijające na świecie miasta, znajdują się w Afryce.
Czeska firma analityczna HelgiLibrary sporządziła listę krajów według udziału ich górnictwa w produkcie krajowym- PKB. Na podstawie porównania 168 krajów w 2019 r. Kongo zajęło najwyższe miejsce pod względem dochodów z zasobów naturalnych, jako procent PKB z wynikiem 47,9 proc., a następnie Timor Wschodni i Libia.
Na drugim końcu skali znalazła się Islandia z < 0,001 proc., Singapur z < 0,001 proc. i Makao z < 0,001 proc.. Średnie dochody na świecie z zasobów naturalnych, jako procent PKB wyniosły w 2019 roku 2,02 proc.. To o 20,6 proc. mniej niż rok wcześniej i 37,8 proc. mniej niż 10 lat temu. Historycznie średnie zyski z zasobów naturalnych jako procent PKB osiągnęły najwyższy w historii poziom 7,81 proc. w 1980 r. i najniższy wynoszący 1,09 proc. w 1998 r. Średni roczny wzrost wyniósł 0,981 proc. od 1970 r.
Udział polskiego górnictwa w PKB
Statystyka dla naszego kraju pokazuje drastyczny spadek tego wskaźnika, który jeszcze w latach 2008 – 2013 kształtował się w przedziale od ok. 2 proc. do1,4 proc.. W 2013 r. był on zbliżony do1 proc., a w 2020 r. kształtuje się on na poziomie 0,74 proc.
Z jednej strony można powiedzieć, że jest to dowód na to, że inne branże rozwijały się szybciej aniżeli górnictwo. Jest to tylko część prawdy. Druga strona tego samego medalu jest taka, że górnictwo to będące własnością państwa było świadomie i celowo likwidowane. Uzasadnieniem dla tego postępowania miała być ideologia ocieplenia klimatu, a z drugiej strony coraz mniejsza jego rentowność. Aktualnie oba te argument straciły na znaczeniu. Widoczne na całym globie oziębienie klimatu kwestionuje ideologię jego ocieplenia. Wysokie ceny prawie wszystkich surowców spowodowały, że wszędzie na świecie górnictwo okazało się wysoce dochodowe.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
