Janusz Gajowiecki: Istnieje ogromny potencjał przekwalifikowania pracowników branży górniczej na potrzeby sektora wiatrowego

- Śląsk jest przemysłowym sercem Polski, w którym tkwi ogromny potencjał intelektualny i innowacyjny. Dlatego ma szansę stać się produkcyjnym zagłębiem na potrzeby energetyki odnawialnej, w szczególności wiatrowej - przekonuje w rozmowie z portalem netTG.pl Janusz Gajowiecki, prezes Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej. 

- Kiedy, tak jak Niemcy, będziemy produkowali blisko 30 procent energii wiatrowej?
- Obecnie produkcja energii z wiatru w Polsce sięga 9 proc. To poniżej średniej w Unii Europejskiej (15 proc.), nie wspominając o liderach: Danii (48 proc.), Irlandii (33 proc.), Portugalii (27 proc.) czy Niemczech (26 proc.). Dojście przez Polskę do pułapu kilkudziesięciu procent to perspektywa raczej kilku dekad niż lat. Jego osiągnięcie będzie możliwe tylko po usunięciu barier regulacyjnych dla rozwoju energetyki wiatrowej. Chodzi głównie o tzw. zasadę 10H, która nie pozwala na lokowanie turbin w odległości mniejszej niż 10-krotna wysokość całej turbiny.

Po jej usunięciu potencjał mocy wiatrowych na lądzie mógłby się zwiększyć do 22-24 GW, czyli o 12-14 GW mocy. Do tego dochodzą moce wiatrowe w polskiej części Bałtyku, gdzie możemy zainstalować nawet 28 GW. Pierwszą energię z morskich farm pozyskamy ok. 2025 r. Według scenariusza rozwoju, z bałtyckich farm możemy produkować ponad 140 TWh energii w 2050 r., zaspokajając blisko 60 proc. rocznego zapotrzebowania na prąd.

- Czy mamy dobre warunki terenowe i atmosferyczne do pozyskiwania energii wiatrowej?
- Zarówno na lądzie, jak i na morzu mamy doskonałe warunki do produkcji energii z wiatru. Do tej pory rozwój farm dominował w województwie pomorskim i zachodniopomorskim oraz łódzkim, gdzie mamy najlepszą wietrzność. Jednak postęp technologiczny sprawił, że turbiny najnowszych generacji można postawić teoretycznie w każdym miejscu Polski bez uszczerbku dla wielkości produkcji. Wśród perspektywicznych obszarów na rozwój farm wiatrowych wymieniłbym nie regiony pod względem geograficznym, ale pod względem zagospodarowania, jak np. przeznaczone do rekultywacji po odkrywkach węgla brunatnego.

Dużym potencjałem dysponuje przemysł energochłonny, który posiada własne sieci dystrybucyjne i jest coraz bardziej zainteresowany rozwijaniem OZE. Ten sektor także chciałby zniesienia bariery 10H, by zasilić własne zakłady tanią i czystą energią.

- Czy Bałtyk to najlepsza lokalizacja dla polskich elektrowni wiatrowych?
- Bałtyk daje ogromne możliwości z powodu bardzo dużej wietrzności, porównywalnej z tą na morzach Danii czy Niemiec, a także dzięki temu, że jest to stosunkowo płytki akwen. Ale powinny się one rozwijać równolegle do farm wiatrowych na lądzie, które dziś produkują energię najtaniej. Z kolei farmy budowane w przyszłości w polskiej części Bałtyku zapewnią rozwój OZE. Projekt Polityki Energetycznej Polski mówi o budowie 8-11 GW takich elektrowni do 2040 r. W kolejnej dekadzie powinniśmy mieć przynajmniej 6 GW mocy z morskich farm. Ich rozwojem są zainteresowane spółki Skarbu Państwa, jak też prywatni inwestorzy z Polski i zagranicy. Wysokość wsparcia dla pierwszych farm o łącznej mocy 5,9 GW zostanie ustalona w drodze indywidualnych negocjacji z URE i zatwierdzona przez Komisję Europejską. W ramach tej fazy na wsparcie szansę mają projekty PGE (posiadające wstępne porozumienie z Ørstedem), Orlenu, Polenergii Equinora, RWE Renewables oraz Ocean Winds (utworzone z połączenia EDPR i Engie). W następnym etapie wsparcie będzie przyznawane w drodze aukcji.

- Polska Grupa Energetyczna zapowiedziała, że w ciągu 30 lat  przeprowadzi dekarbonizację, zrezygnuje z elektrowni węglowych i postawi na energię odnawialną. W jakiej części powinna to być energia wiatrowa?
- Nowa strategia PGE zakłada wydatki na transformacje w wysokości 75 mld zł. Połowa tej kwoty pójdzie na rozwój odnawialnych źródeł energii: farm wiatrowych na lądzie i morzu, elektrowni słonecznych i wspierających ich pracę magazynów energii. Dzięki temu już w ciągu następnej dekady lider polskiego rynku zwiększy udział zielonej energii w strukturze wytwarzania do 50 proc., a w połowie wieku obiecuje zapewniać klientom wyłącznie energię z OZE.

PGE wpisuje się zarówno w krajowy plan zmniejszania emisyjności polskiej gospodarki, jak i realizuje cele Unii Europejskiej do neutralności klimatycznej w 2050 r. Taki kierunek pozwoli obecnemu liderowi rynku energii i ciepła utrzymać tę pozycję w nowej rzeczywistości, gdzie dominować będą ekoelektrownie. Tylko podążając na fali globalnych megatrendów, PGE będzie mogło nadawać ton transformacji energetycznej w Polsce. Rozwój morskich farm wiatrowych zajmuje istotne miejsce w drodze do bezemisyjnej przyszłości PGE, lidera rynku energetycznego, który planuje 2,5 GW mocy na Bałtyku do 2030 r. i 6,5 GW do 2040 r.

- Za 30 lat Polska zaprzestanie wydobywać węgiel. Jaka jest szansa, że w energetyce odnawialnej, w tym wiatrowej, znajdą pracę górnicy i energetycy ze zlikwidowanych kopalń oraz elektrowni węglowych?
- Jako PSEW już od ponad roku staramy się pokazać rządzącym, że istnieje ogromny potencjał przekwalifikowania pracowników branży górniczej na potrzeby sektora wiatrowego i dystrybucyjnego. Zależy nam, by proces zmian był jak najmniej uciążliwy dla społeczeństwa, zwłaszcza w regionach górniczych. Dlatego zgłosiliśmy propozycję budowy centrum szkoleniowego na Śląsku, które przy udziale środków z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji zajmie się przekwalifikowaniem górników, często młodych ludzi z bardzo wysokimi kompetencjami. W górnictwie jest sporo elektryków i mechaników, którzy posiadają wiedzę na temat działania maszyn oraz energetyki. To solidna baza do tego, by zdobyć kwalifikacje i certyfikaty potrzebne do pracy na turbinach.

Reszta to praktyka związana z pracą przy projektach realizowanych przez głównych graczy na polskim rynku wiatrowym. Te firmy już deklarują, po odpowiednim przeszkoleniu, zatrudnianie kadr wywodzących się z tradycyjnych sektorów gospodarki, w tym z górnictwa. Przy dynamicznym rozwoju zatrudnienie na farmach i w firmach produkujących ich komponenty i dostarczających usługi może znaleźć nawet 100 tys. osób, w tym 40 tys. w sektorze energetyki wiatrowej na lądzie, a ponad 60 tys. przy farmach morskich.

- Czy Śląsk ma warunki, by zostać zagłębiem energetyki wiatrowej, odnawialnej?
- Śląsk jest przemysłowym sercem Polski, w którym tkwi ogromny potencjał intelektualny i innowacyjny. Dlatego ma szansę stać się produkcyjnym zagłębiem na potrzeby energetyki odnawialnej, w szczególności wiatrowej. Już dziś w regionie działają zakłady wytwarzające komponenty turbin wiatrowych, które stanowią silne ogniwa w międzynarodowym łańcuchu dostaw dla sektora. Po zliberalizowaniu zasady 10H region zyska też na atrakcyjności pod względem inwestycyjnym. Bo przy projektach będzie można wykorzystywać turbiny najnowszych generacji, które produkują w sposób efektywny energię nawet na terenach o mniejszej wietrzności. Więcej zielonej energii wpłynie na poprawę jakości powietrza, a co za tym idzie na poprawę jakości życia i zwiększenie atrakcyjności turystycznej Śląska.

Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.