Czwarty grudnia to data szczególna dla Śląska z wielu powodów. To właśnie tego dnia w 1927 r. zaczęło nadawać Radio Katowice, a 28 lat później otwarto Planetarium Śląskie. Dzień ten także jest szczególny dla Jastrzębia-Zdroju. To właśnie w Barbórkę w 1962 r. rozpoczęło się wydobycie w pierwszej kopalni w tym mieście. Była to kopalnia Jastrzębie. Co ciekawe, w kolejnych latach tego właśnie dnia uroczyście startowały kolejne zakłady wydobywcze. W 1965 r. była to Moszczenica, cztery lata później Zofiówka, a w 1971 r. Borynia.
Wstęga przecięta
Dla rozwoju górnictwa w tym rejonie Śląska znaczący był rok 1954. To wtedy rozpoczęło się projektowanie przyszłych jastrzębskich kopalń, a wraz z nim koncepcji miasta dla górników. Początkowo tę rolę przypisywano Pawłowicom, ale ostatecznie postawiono na Jastrzębie, w którym zadecydowano o budowie bloków dla przyszłych pracowników sektora wydobywczego i ich rodzin. W połowie 1955 r. zapadła decyzja o budowie pierwszych kopalń – Jastrzębie i Moszczenica. Budowa pierwszej wystartowała w 1956 r., drugiej rok później. Odważne plany zakładały, że w okresie 25 lat w tym rejonie powstanie 27 zakładów wydobywczych.
Uroczyste otwarcie kopalni Jastrzębie miało miejsce w 1962 r. Oczywiście uczestniczył w nim pierwszy sekretarz Władysław Gomułka, który przeciął wstęgę. W 1963 r. kopalnie Jastrzębie i Moszczenica połączono. W pierwszym roku wspólnego fedrowania kopalnia Jas-Mos wydobyła 250 tys. t węgla. Oficjalnie otwarcie kopalni Moszczenica odbyło się 4 grudnia 1965 r., oczywiście z udziałem towarzysza Wiesława. Budowa drugiej kopalni w Jastrzębiu-Zdroju trwała dłużej niż planowano. Ponadto w czasie prac doszło do wypadków śmiertelnych. W kwietniu 1959 r. miał miejsce wybuch metanu, w którym życie straciło dziewięć osób, z czego sześć na powierzchni. 27 czerwca 1964 r. miał miejsce kolejny wybuch. Tym razem zginął jeden górnik. Kopalnia Moszczenica samodzielnym zakładem została 1 stycznia 1966 r. Czas jednak ponownie połączył pierwsze jastrzębskie kopalnie w 1994 r., i znów pod nazwą Jas-Mos.
Kolejną kopalnią, która zainaugurowała swoją działalność 4 grudnia, była Zofiówka. Było to w 1969 r. Dobowe wydobycie wynosiło wówczas 206 t, przy zatrudnieniu wynoszącym 413 pracowników. Budowa Zofiówki trwała 83 miesiące. W założeniu miała być to kopalnia jednopoziomowa z docelowym wydobyciem 12 tys. t na dobę. Była pierwszą w kraju, którą wyposażono w taśmowy, zautomatyzowany transport dołowy. Co ciekawe, w jej pobliżu nie przewidziano też hałd. Jej nazwa pochodziła od pierwszej lokalizacji w rejonie stacji kolejowej i osiedla rolniczego Zofiówka.
Zapisała się w historii
Zakład był tak imponujący, że został wytypowany do nadania mu w 1974 r. imienia Manifest Lipcowy. Pod tym szyldem kopalnia działała do 1990 r. Zofiówka zapisała się także w historii Polski. To właśnie w niej w 1980 r. wybuchł strajk i utworzony został Międzyzakładowy Komitet Strajkowy. To za jej bramą 3 września 1980 r. zostało podpisane Porozumienie Jastrzębskie. Ponadto w 1988 r. wybuchł w niej 17-dniowy strajk, którego efektem było włączenie tematów górniczych do obrad Okrągłego Stołu.
Czwartą jastrzębską kopalnią, która rozpoczęła działalność 4 grudnia, jest Borynia. Powstawała ona w latach 1962-1971. W uroczystym oddaniu jej do użytku uczestniczył pierwszy sekretarz KC PZPR Edward Gierek. Co ciekawe, kopalnia w tym rejonie miała powstać dużo wcześniej. Prace poszukiwawcze prowadzono już pod koniec XIX w. Nazwa kopalni pochodzi od wsi Borynia. Złoża znajdują się na terenie gmin Mszana, Świerklany, Pawłowice oraz miasta Jastrzębie-Zdrój.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
