Dwie wieże szybowe, budynek dyrekcji i fragment wyrobisk użytkowanych przez Centralny Zakład Odwadniania Kopalń - tyle pozostało po Kopalni Węgla Kamiennego Szombierki w Bytomiu. W tym roku przypada sto pięćdziesiąt lat od momentu jej założenia.
Rok 1870 to data umowna. Wtedy bowiem połączone zostały pola górnicze i utworzono jeden zakład wydobywczy. Kopalnia w czasach niemieckich nosiła nazwę Hohenzollern, tak jak jeden z dwóch jej głównych szybów, zgłębiony do 1873 r. To szyb Krystyna, którego zabytkowa, ceglana wieża widoczna jest z centrum miasta i powoli staje się jedną z wizytówek Bytomia, obok tramwaju linii 38 i metalowej rzeźby lwa na rynku.
Kopalnia Szombierki w linii prostej położona było nieco ponad kilometr od tegoż Rrnku. Blisko, ale trzeba pamiętać, że jeszcze bliżej fedrowała kopalnia Rozbark. Ta z Szombierek była jednak bardziej znana. Może to za sprawą tego, że sponsorowana przez kopalnię drużyna piłkarska Szombierki Bytom przez dwadzieścia pięć sezonów występowała w ekstraklasie, zdobywając w 1965 r. tytuł wicemistrza, a w 1980 r. - mistrza Polski. Gdy zabrakło kopalni, drużyna popadła w tarapaty, plasując się obecnie na piątym poziomie rozgrywek ligowych. Rywalizuje tam zresztą z innymi pierwszoligowcami, takimi jak Śląsk Świętochłowice czy Ruch Radzionków.
W czasach Polski Ludowej kopalnia dysponowała swoimi ośrodkami wypoczynkowymi, m.in. w Górach Sowich. Przez długie lata dzieci pracowników kopalni jeździły na kolonie letnie do schroniska Marysieńka, położonego wysoko w górach pod szczytem Wielkiej Sowy. Obiekt ten obecnie znany jest jako schronisko Sowa.
W centrum życia społecznego kopalnia Szombierki znalazła się w latach osiemdziesiątych XX w. W czasach pierwszej Solidarności Szombierki odwiedził przewodniczący Lech Wałęsa. Po stanie wojennym, 24 listopada 1984 r. to właśnie w KWK Szombierki zwołano zjazd przedstawicieli związkowców, na którym powołano Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych. Jego przewodniczącym wybrany został Alfred Miodowicz.
Kilka lat później ze względu na wyczerpywanie się zasobów zakończył się samodzielny byt zakładu. Od września 1993 r. funkcjonowała już jako Kopalnia Węgla Kamiennego Centrum-Szombierki. Wydobycie w ruchu Szombierki trwało do końca lutego 1996 r. Następne kilka lat przebiegała likwidacja infrastruktury. Zburzona została większa część zabudowań. Zniknęła także kładka nad ul. Zabrzańską, którą codziennie do pracy chodzili górnicy z przystanku tramwajowego.
Ocalał budynek dawnej dyrekcji kopalni, w którym swoje biuro utworzył m.in. Zakład Gospodarki Mieszkaniowej. Przejściowo swoją siedzibę miała tam spółka, będąca właścicielem wieży szybu Krystyna orz twórcą pierwszego w mieście pola golfowego na terenach pokopalnianych. Problem mieli tylko listonosze i kurierzy, bowiem wiele firm funkcjonujących w kilku oddalonych od siebie budynkach po dawnej kopalni posiadało ten sam adres - ul. Zabrzańska 7.
Obok dawnego biurowca dyrekcji przez pewien czas funkcjonował strzeżony parking samochodowy, zarządzany przez klub sportowy Szombierki Bytom. Kilka lat temu parking zlikwidowano i na jego miejscu utworzono sklep oraz przyległe centrum handlowe.
W dalszym ciągu istnieje wiadukt drogowo-tramwajowy w ciągu ul. Zabrzańskiej nad wykopem, w którym niegdyś znajdowały się tory kolejowe bocznicy łączącej KWK Szombierki z pobliską stacją kolejową w Bytomiu. Wykop ten nie zostanie zlikwidowany, władze samorządowe mają wobec niego inny plan. Jeśli powstanie Bytomska Centralna Trasa Północ-Południe (zwana BCT), o budowę której od lat zabiega miasto, to śladem dawnej bocznicy pojadą kierowcy, omijając zatłoczony przejazd koło dworca PKP.
- Przebieg nowej drogi wynika z projektów BCT-ki i dworca zintegrowanego. Od ul. Kolejowej można będzie przejechać przy dworcu zintegrowanym i dalej nad torami kolejowymi do ul. Zabrzańskiej. Trasa główna ma przebiegać pod ul. Zabrzańską. Gmina Bytom podejmuje działania na rzecz pozyskania środków na realizację tej inwestycji - informuje Tomasz Sanecki z Biura Prasowego Urzędu Miejskiego w Bytomiu.
Latem 2014 r. teren byłej kopalni Szombierki pełnił już zresztą funkcję węzła komunikacyjnego. Prowadzona była wtedy przebudowa jezdni, skutkująca zamknięciem przejazdu pod torami kolejowymi u zbiegu ulic: Zabrzańskiej, Jagiellońskiej i Łagiewnickiej. Odcięty został naturalny dojazd z centrum miasta do południowych dzielnic. W związku z tym utworzono wtedy tymczasową linię autobusową 607, której końcowy przystanek wyznaczono przy samym budynku dawnej dyrekcji, niedaleko wież szybów Krystyna i Ewa.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
