Dokładnie w 100. rocznicę wybuchu I powstania śląskiego, w nocy z 16 na 17 sierpnia 2019 r., Muzeum Powstań Śląskich zaprosiło do miejsc, w których wszystko się zaczęło, czyli Piotrowic koło czeskiej Karwiny i Godowa.
Od początku 1919 r. przez Górny Śląsk przetoczyła się fala strajków. 14 sierpnia uczestniczyło w nim 140 tys. robotników. Postulaty miały charakter polityczny i socjalny.
Do największej tragedii doszło w kopalni Mysłowice. 15 sierpnia przed bramą zakładu zgromadziło się niemal 3000 górników wraz z rodzinami. Żądali wypłaty zaległych wynagrodzeń. Wzburzony długim oczekiwaniem tłum wtargnął na podwórze kopalni. Niemcy otworzyli ogień. Zabili 7 górników, dwie kobiety oraz 13-letniego chłopca.
Wiadomość o masakrze zbulwersowała ludzi i zradykalizowała nastroje społeczne. Po zatrzymaniu Józefa Grzegorzka z dokumentami Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, grupa uchodźców w Piotrowicach, na Śląsku Cieszyńskim koło Karwiny z Maksymilianem Iksalem na czele podjęła decyzję o wybuchu powstania 17 sierpnia 1919 r. o godz. 2 w nocy.
Powstańcy przekroczyli Olzę, zaatakowali Gołkowice oraz dworzec kolejowy w Godowie. Oddział powstańców sformowany z uchodźców śląskich w obozie w Piotrowicach, pod dowództwem Jana Wyglendy i Mikołaja Witczaka, stoczył pod wsią Godów zwycięską potyczkę z Grenzschutzem.
W nocy przybyła od strony Strumienia pierwsza grupa powstańców śląskich pod dowództwem Jana Wyglendy i zaatakowała wzgórze w pobliżu stacji kolejowej, które zajmowały oddziały niemieckie. Druga grupa pod dowództwem Mikołaja Witczaka rozpoczęła ostrzał z broni ręcznej, a trzecia wysadziła most linii kolejowej od strony Rybnika. Zdobyto ciężki karabin maszynowy i około 70 karabinów powtarzalnych.
W walce zginęło 46 Niemców i 6 powstańców (Franciszek Burdzik, Adam Dudzik, Karol Wodecki i Józef Zielecki z Godowa, Wilhelm Kirszuk i Stanisław Szarlej z Rydułtów). Powstańcy wzięli do niewoli por. Petersa i 9 żołnierzy Grenzschutzu. Głównym celem bitwy było otwarcie drogi ze Śląska Cieszyńskiego na północ w kierunku Wodzisławia Śląskiego.
- Walki powstańcze w krótkim czasie objęły powiaty: pszczyński, rybnicki, katowicki oraz te, w których był spory odsetek ludności polskojęzycznej. Po początkowych sukcesach oddziałów powstańczych niemiecki Grenzschutz sprowadził posiłki. Powstańcy dysponujący bronią ręczną, nie byli w stanie przeciwstawić się broni maszynowej, artylerii, samochodom opancerzonym i pociągom pancernym. 24 sierpnia 1919 r. ze względu na beznadziejne położenie oddziałów powstańczych oraz wzrastające represje ze strony władz niemieckich Alfons Zgrzebniok wydał rozkaz zaprzestania walk – opisują muzealnicy.
W związku z rocznicą zrywu Muzeum Powstań Śląskich 16 sierpnia w Domu Kultury Piotrowice k. Karwiny w Czechach zaprezentowano wystawę „Śląsk - droga do Niepodległej, odsłonięto tablicę upamiętniającą wybuch I powstania śląskiego. Wieczorem odbył się koncert „O, mój Śląsku!” poświęcony 100. rocznicy wybuchu I powstania śląskiego w wykonaniu Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” im. S. Hadyny oraz Zespołu SBB.
O godz. 22.30 wyruszył natomiast nocny rajd „W drodze ku wolności”.
W sobotę 17 sierpnia imprezy upamiętniające setną rocznię powstania odbędą się w Godowie, przy ul. Dworcowej. O godz. 19.00 zaplanowano m.in. rekonstrukcję bitwy o Golgotę Godowską (jedna z pierwszych bitew I powstania śląskiego). Uczestnicy złożą też kwiaty pod odrestaurowanym pomnikiem Powstańców Śląskich. O godz. 20 - multimedialny spektakl muzyczny w wykonaniu zespołu Fanga, Grzegorza Płonki i Józefa Skrzeka.
Szczegóły na stronach: muzeumpowstanslaskich.pl, slaskie.pl
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
