Po USA, kangury powiedziały dość. Idzie fala?

Podczas gdy pod ostrzałem zarzutów o wprowadzanie „podatku węglowego”, polski rząd długo odkładał dyskusję o wprowadzeniu rynku mocy spod obrad parlamentu, obawiając się przekreślenia całego projektu przez Komisję Europejską, odległa Australia robi zdecydowany zwrot od paryskiego porozumienia klimatycznego w stronę własnych zasobów. Ten czwarty pod względem wielkości wydobycia producent węgla na świecie idzie śladem Stanów Zjednoczonych, kierowanych przez prowęglowego Donalda Trumpa.

O ile decyzja amerykańskiego prezydenta o wycofaniu USA z porozumienia paryskiego była dla liderów tamtych ustaleń kubłem zimnej wody wylanym na ich głowy, tak decyzja australijskich władz jest policzkiem wymierzonym we wciąż jeszcze mokre twarze. Wbrew światowym, czy raczej europejskim trendom, rząd w Canberze robi właśnie ukłon w stronę własnej energetyki i własnych surowców, ale również wobec końcowych odbiorców prądu. Ci ostatni nie ukrywają, że mają już dość drogiej energii elektrycznej oraz przerw w dostawach prądu (takich jak spowodowany gwałtownymi burzami ubiegłoroczny blackout na południu kraju, gdzie połowa prądu jest dostarczana z wiatraków i paneli słonecznych).

W największym skrócie, decyzja gabinetu Malcolma Turnbulla sprowadza się do tego, że spółki energetyczne zostaną zobowiązane do dostarczania określonej ilości energii ze źródeł stabilnych, choć w teorii nie sprecyzowano, jakie mają to być źródła, a sam premier zaznaczył, że znajdzie się miejsce dla wszystkich źródeł. W praktyce oznacza to jednak pierwszeństwo dla węgla, gazu ziemnego i energii wodnej, które stanowią kolejno 73, 13 i 7 proc. australijskiego miksu energetycznego, wobec 4 proc. energetyki wiatrowej i 2 proc. fotowoltaiki. Na antypodach nie dojdzie zatem do rewolucji energetycznej, a raczej do ugruntowania stanu obecnego.

Drugą bolączką końcowych odbiorców prądu w Australii są jego wysokie ceny. Według szacunków Australijskiej Komisji Konkurencji i Konsumentów, w ostatnich latach energia drożała średnio o 8 proc. rocznie (w okresie 2007-2016 łącznie o 63 proc.), a powodem takiego stanu rzeczy były w dużym stopniu subsydia na odnawialne źródła energii. Dotowane OZE potrafiło podbijać wysokość rachunków za prąd o 7 proc., czyli ok. 100 dolarów (amerykańskich, nie australijskich). Teraz rząd Turnbulla chce likwidacji wszystkich subsydiów dla tzw. zielonej energii i postuluje urynkowienie sektora energetycznego. W nagraniu zamieszczonym w mediach społecznościowych premier Australii powiedział wprost: „nasz plan zakłada brak subsydiów, brak certyfikatów i brak podatków”.

Nie oznacza to jednak, że Australia całkowicie rezygnuje z energii z odnawialnych źródeł. Według założeń panującej władzy, do 2030 r. energia produkowana z paliw kopalnych ma spaść do 64-72 proc. w australijskim miksie energetycznym, przy postulatach przywiązanej do OZE lewicowej opozycji z Partii Pracy o zmniejszeniu tego odsetka do 39 proc. Wybiegając w przyszłość, to właśnie polityka może pokrzyżować plany Turnbulla i zniweczyć oczekiwania konsumentów w zakresie taniej i niezawodnej energii elektrycznej. Dzisiaj sondaże dają Partii Pracy zwycięstwo w federalnych wyborach w 2019 r., a nie jest tajemnicą, że rząd pod jej sterami nie tylko przywróci subsydia dla OZE, ale również będzie dążył do stopniowego wygaszania energetyki konwencjonalnej.

Kiedy w Polsce przychodzi do dyskusji na temat kształtowania rodzimego miksu energetycznego, bardzo często każe nam się oglądać na takie kraje jak Francja czy Wielka Brytania, które od węgla odchodzą. Czy jednak, jako kraj surowcowy nie powinniśmy szukać inspiracji wśród państw, które są w sytuacji bardziej podobnej do naszej? Postulowana kilka miesięcy temu przez Krzysztofa Patureja, prezesa Międzynarodowego Centrum Bezpieczeństwa Chemicznego w Polsce, propozycja stworzenia koalicji państw surowcowych, dzisiaj wydaje się być najbardziej aktualna. Możemy szukać silnych sojuszników wśród takich mocarstw z kręgu krajów pierwszego świata, jak Stany Zjednoczone i Australia.

Wobec powyższego pojawia się tylko pytanie, czy obecny zwrot o 180 stopni w strategii energetycznej mocarstw to tylko chwilowa moda polityczna, uwarunkowana wewnętrzną sytuacją na rynku pracy w górniczych regionach (USA) lub wymuszona oczekiwaniami odbiorców względem dostaw energii elektrycznej (Australia), czy może pierwsza fala zaczynającego się na całym świecie trendu odwrotu od wciąż jeszcze drogich i nieprzewidywalnych odnawialnych źródeł energii? I jak na zmianę w Stanach i Australii zareaguje Unia Europejska? Czy będzie zmuszona uznać swoją klęskę i odpuścić takim członkom jak Polska, czy odwrotnie – zdecyduje się być jeszcze bardziej radykalna w swoich decyzjach, żeby pokazać światu własną integralność?

Ekspert Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego i portalu polishcoaldaily.com.

Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.