Dobre, bo polskie: węglowy patriotyzm gospodarczy?

Gdy w połowie listopada ceny węgla na światowych rynkach zaczęły nagle ostro lecieć w dół, najczarniejsze scenariusze mówiły o tym, że chwilowy boom na węgiel się skończył i zaobserwujemy za chwilę powrót do sytuacji sprzed roku, kiedy to w lutym notowaliśmy najniższe poziomy indeksów od wielu lat. Co bardziej umiarkowani obserwatorzy wskazywali jednak, że to początek stabilizacji i za chwilę powinniśmy zaobserwować korektę wskaźników ARA, RB i NEWC.

I faktycznie - na początku grudnia miało miejsce silne odbicie się cen w Europie i w RPA, a przez cały styczeń utrzymywanie się cen na stałym poziomie. Analizując ceny ropy w zestawieniu z cenami węgla na rynku Atlantyku można zauważyć powrót do spokojnej korelacji cen dla obu tych surowców. Ceny ropy WTI, Brent i Ural oscylowały w granicach 50-55 USD za baryłkę, podczas gdy wskaźniki CIF ARA i FOB RB utrzymywały się w granicach 80-90 USD za t.

Poza ostatnim weekendem stycznia, kiedy dosłownie na chwilę załamały się poziomy cen spot dla rynku ARA, linia indeksów płynęła równo (w porównaniu do jesieni 2016 r.), prawie jak linia izoelektryczna na kardiomonitorze przy asystolii. Po kolejnych szczytach w końcówce ub.r., na początku stycznia znowu widzieliśmy spadki cen ARA, co było przede wszystkim wynikiem uspokojenia sytuacji w Kolumbii, gdzie w grudniu 2016 r. zagrożenie strajkiem w kopalniach tego kraju (jednego z głównych dostawców na rynek zachodnioeuropejski) spowodowało nagły skok cen. Po długich negocjacjach osiągnięty został kompromis pomiędzy górnikami a firmą transportową Fenco - operatorem najważniejszej linii kolejowej łączącej kopalnie z portami kolumbijskimi. W ostatnim tygodniu grudnia Fenco zgodziło się pójść na ugodę, co oddaliło widmo wstrzymania dostaw.

W południowoafrykańskim porcie Richards Bay tylko w pierwszej połowie grudnia wyeksportowano ponad 2,5 mln t węgla, a ambitne plany zakładały dwukrotne zwiększenie tego wolumenu do końca miesiąca i dalsze wzrosty na początku 2017 r. W drugiej połowie stycznia pojawił się jednak problem z utrzymaniem poziomu wydobycia, a Transnet Freight Rail (państwowy operator transportu kolejowego) odnotowywał kolejne spadki wolumenu węgla przewożonego z kopalń do portu w Richards Bay. Jeżeli wysoki poziom eksportu zostanie zachowany, to może powtórzyć się niebezpieczna sytuacja z początku ub.r., kiedy w ciągu dwóch dni stycznia do portu nie dotarła część planowanego wolumenu i w rezultacie zapasy w porcie 5 lutego 2016 r. zmalały do tylko 2,1 mln t, wobec 4 mln t na początku stycznia.

W Polsce tymczasem poznaliśmy ceny węgla energetycznego za grudzień 2016 r., które pomimo panującej zimy zanotowały raczej niewielki wzrost. Indeks cenowy PSCMI2/T (węgiel kierowany do elektrociepłowni i innych odbiorców przemysłowych) wzrósł o 2,32 proc. mdm, do poziomu 213,74 PLN/t. Wzrósł również indeks PSCMI1/T (energetyka zawodowa), choć tylko o 0,52 proc., do poziomu 190,49 PLN/t. Jak widać, wciąż sytuacja na rynkach spotowych ma niski wpływ na rynek polski, zdominowany przez kontrakty długoterminowe i znikomą w nich zawartość elementów elastycznych.

Od mniej więcej roku w naszym kraju coraz modniejsze staje się pojęcie „patriotyzmu gospodarczego”, który z jednej strony rozumie się jako odpowiedzialność ludzi biznesu za dobrobyt gospodarczy i społeczny kraju, z którego pochodzą, z drugiej świadome wybory konsumentów, którzy mając do dyspozycji towar zagraniczny i wyprodukowany w Polsce, chętniej sięgają po ten drugi, licząc na to, że przyczyniają się dzięki temu do polepszenia kondycji krajowej ekonomii. Od dłuższego czasu spotykaliśmy się z różnego rodzaju akcjami i znaczkami typu „Produkt polski”, „Teraz Polska” czy „590 powodów”, jednak dopiero Klub Jagielloński rozpoczął głośniejszą debatę w tym zakresie, promując aplikację na smartfony „Pola. Zabierz ją na zakupy”. Według Klubu, produkt jest w 100 proc. polski nie wtedy, gdy jest w Polsce tylko produkowany, ale kiedy firma nie jest częścią zagranicznego koncernu i prowadzi w ojczystym kraju badania i rozwój. Popularna „apka” skanując kody kreskowe towarów, wyświetla na ekranie telefonu wszystkie niezbędne informacje odnośnie „polskości produktu” i pomaga codziennie tysiącom Polaków w wyborze właściwego mleka, sera czy butelki wody.

Wracając do węgla. 1 września pisałem w Punkcie Widzenia o kampanii sprzedażowej PGG, która chciała powiększyć swój portfel klientów o m.in. lokalne elektrociepłownie. Nie wróżyłem im wtedy sukcesu, mając w pamięci poprzednie relacje pomiędzy tymi podmiotami. Ku mojemu zaskoczeniu, im bliżej zimy, tym większe odbiorcy żywili zainteresowanie krajowym paliwem, głównie z kopalń Węglokoksu i Katowickiego Holdingu Węglowego. Czy ich zwrot ku polskiemu węglowi również wziął się z patriotyzmu gospodarczego, czy tylko z prostych wyliczeń? Do uzyskania odpowiedzi nie będzie potrzebny nawet kalkulator.

Przy obecnych cenach węgla na warunkach CIF ARA na poziomie 85 USD/t i benchmarkach na jesień na poziomie 70 USD/t i kursie dolara w okolicach 4 zł, po uwzględnieniu różnicy cen w transakcjach fizycznych (normalnie 1-2 USD, ale ostatnio nawet o 10, a nawet 20 USD więcej!), dodaniu kosztów frachtu i przeładunku, ceny węgla importowanego (przy zachowaniu indeksowej kaloryczności 6000 kcal, tj. ok. 25.000 kJ/kg) w polskich portach potrafią w tym momencie dochodzić nawet do 350-370 PLN/t. Nie ma się co dziwić, skąd ten nagły zwrot odbiorców przemysłowych w stronę polskich kopalń. Wydawać by się mogło – sytuacja idealna dla krajowych producentów. Ale jak zawsze, i tym razem coś zawiodło…

W branży mówi się bowiem coraz częściej, że bardziej niż nowych klientów, polskiemu górnictwu brakuje surowca o odpowiednich parametrach. I wszystko wskazuje na to, że odbiorcy przemysłowi skazani będą w tym roku na węgiel importowany, a cena będzie miała w tym przypadku znaczenie drugorzędne.

Dyrektor Działu Analiz Rynku Węgla Energomix i założyciel serwisu polishcoaldaily.com

Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.