Ponad 35 zł dopłacają średnio polskie kopalnie do tony wydobytego węgla - wynika z najnowszych danych katowickiego Oddziału Agencji Rozwoju Przemysłu, podsumowujących osiem miesięcy funkcjonowania branży. Pomimo spadku kosztów produkcji tony węgla (do 299 zł z 312 zł przed rokiem) i wyższej sprzedaży, na sytuację branży rzutuje nadal spadek cen na rynkach światowych.
- Niezależnie od malejącego z roku na rok wydobycia polskie górnictwo węgla kamiennego pod względem wielkości produkcji zajmuje obecnie dziewiątą pozycję na świecie i pierwszą w Unii Europejskiej. Z węgla kamiennego wytwarza się 51 proc. energii elektrycznej w Polsce. Jego zasoby bilansowe wynoszą 48 mld t. Sektor zapewnia 95 tys. miejsc pracy w kopalniach i aż 400 tys. miejsc pracy w ich otoczeniu - wylicza Henryk Paszcza, dyrektor katowickiej ARP.
Z danych przedstawionych przez dyrektora Paszczę podczas konferencji "Zagadnienia surowców energetycznych i energii w gospodarce krajowej", organizowanej przez Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, wynika, że od stycznia do sierpnia 2015 r. wydobycie węgla w Polsce wyniosło 46,1 mln t i było niższe niż osiągnięte przed rokiem o 1,132 mln t. Produkcja węgla energetycznego zmalała o 5,7 proc. (do 37,3 mln t), natomiast węgla koksowego wzrosła o 14,5 proc. (do 8,8 mln t). Po ośmiu miesiącach tego roku stan zapasów surowca wyniósł 6,5 mln t i był o 1,697 mln t niższy niż na koniec 2014 r.
Henryk Paszcza wskazuje, że pomimo rosnącej sprzedaży do energetyki zawodowej mniejsze są także zwały przy elektrowniach. Pod koniec sierpnia zalegało tam 6,1 mln t surowca, co odpowiada zapasowi na 62 dni. Zapasy energetyki z ostatniego dnia 2014 r. wynosiły 8,12 mln t i odpowiadały 82-dniowemu zużyciu.
Do końca sierpnia polskie kopalnie sprzedały 47 mln t węgla, co wobec ilości sprzedanej w analogicznym okresie ubiegłego roku oznacza wzrost o 7,1 proc. Sprzedaż krajowa zwiększyła się o 2,2 mln t, przy czym do koksowni trafiło 9,7 proc. węgla więcej niż rok wcześniej, do energetyki zawodowej 4,3 proc. więcej, a do ciepłowni 7,9 proc. Mniej węgla (o 4,1 proc.) kupiła natomiast energetyka przemysłowa. Średnia cena węgla była niższa niż rok wcześniej o 5,7 proc. (węgiel energetyczny staniał o 7,3 proc., koksowy o 4,4 proc.) i wyniosła 264,53 zł/t. Z tego powodu, pomimo ilościowego wzrostu sprzedaży do energetyki zawodowej o niemal milion ton wartość sprzedanego węgla była nieco niższa niż za osiem miesięcy ub.r.
Z prezentacji szefa katowickiej ARP wynika, że ceny uzyskiwane za surowiec od energetyki maleją ustawicznie od 2012 r., gdy wynosiły 12,1 zł za GJ. Pod koniec sierpnia 2015 r., po majowym spadku do 9,23 zł/GJ, cena osiągnęła poziom 9,99 zł/GJ. Tendencja spadkowa była odbiciem sytuacji na rynku światowym. Ceny węgla w portach ARA, pomiędzy 1 maja a 9 października 2015 r., spadły z 61,68 USD/t do 52,72 USD/t.
Zdaniem dyrektora katowickiej ARP pozytywną tendencją obserwowaną w ostatnich miesiącach jest ustabilizowanie się poziomu importu węgla do Polski. Do końca lipca (to najświeższe dane z urzędów celnych) do naszego kraju wpłynęły 4 mln t węgla. Największy import pochodził nadal z Federacji Rosyjskiej, która wyprzedziła Australię i USA. W ciągu ośmiu miesięcy br. poza granice kraju sprzedano 6,5 mln t polskiego węgla (o milion ton więcej niż przed rokiem). Najbardziej znaczącymi odbiorcami są Czechy, Niemcy i Austria.
W górnictwie nadal spada zatrudnienie. Od ostatniego dnia grudnia 2014 r. do 31 sierpnia br. z pracy odeszło 7128 osób. Branża daje obecnie zatrudnienie 95 772 osobom, 72 807 z nich wykonuje swoje obowiązki pod ziemią, 8858 to pracownicy zakładów przeróbki mechanicznej węgla, pozostali to administracja i pracownicy powierzchni.
W ciągu ostatnich dwunastu miesięcy w Polsce wrosła produkcja energii elektrycznej, także z węgla kamiennego. O ile do końca sierpnia 2014 r. wyprodukowano 102,4 TWh, to w pierwszych ośmiu miesiącach 2015 r. już 105,8 TWh. O ile w trzech ostatnich latach udział węgla kamiennego w produkcji energii był coraz niższy, to w ciągu ośmiu miesięcy br. w oparciu o to źródło wyprodukowano o 0,8 TWh energii więcej (53,2 TWh).
Henryk Paszcza wskazuje na kilka kierunków naprawy polskiego górnictwa. Jego zdaniem konieczne jest wzmocnienie kanałów sprzedaży polskiego węgla oraz obniżenie ilości surowca sprowadzanego z zagranicy. Na poprawę konkurencyjności branży wpłynąć mogą przede wszystkim zmiany organizacyjne i przemodelowanie systemu finansowania, polegające na kooperacji z bankami. Kluczowym warunkiem dla istnienia polskiego węgla jest jednak bardziej harmonijna współpraca z energetyką.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
