Istniejący dotąd monopol KGHM na eksploatację złóż rudy miedzi na został skutecznie podważony. Polski potentat miedziowy w marcu 2012 roku dokonał udanych transakcji wykupu kanadyjskiej firmy górniczej Quadra FNX. Zapłacono za nią 2,9 mld dolarów gotówką. Interes ten okrzyknięto, jako największy sukces polskiej firmy na światowym rynku górniczym.
Dziś z pewnym zdziwieniem lokalne media na Dolnym Śląsku donoszą o wykupie przez kanadyjską spółkę górniczą Miedź Copper Corporation (MCC) kilku, koncesji położonych w pobliżu pól eksploatacyjnych KGHM. Trudno przy tej okazji nie zauważyć, że zwykle najciemniej jest pod latarnią. Oto, KGHM zakupując kanadyjskie kopalnie, przejęło je wraz z tamtejsza kadrą górniczą. Podobnie uczyniła MCC przejmując poszukiwania złóż rud miedzi w Polsce.
Prof. Stanisław Speczik
Dyrektorem generalnym MCC jest prof. Stanisław Speczik b. prezes KGHM (2001-2004). Jest to postać w jakiejś mierze symboliczna dla zmian w polityce inwestycyjnej polskiej miedzi. Związany z Państwowym Instytutem Geologicznym (PIG), pełnił też funkcję sekretarza stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa (2005). Kontynuował prace naukowe pracowników PIG - odkrywców złóż rud miedzi na Dolnym Śląsku. Pod tym względem był jednym z najbardziej kompetentnych osób w kraju. Związany z lewicową formacją polityczną był jednym z jej liderów zajmujących się zagospodarowaniem surowców mineralnych naszego kraju.
Niewątpliwie prof. Stanisław Speczik jest jednym z autorytetów naukowych, praktycznych i biznesowych na trwale związanych z badaniami dolnośląskich rud miedzi. Dlaczego zrezygnowano z jego sług w KGHM?
Odpowiedź na to pytanie wydaje się mieć charakter polityczny i dlatego jest to fakt niebudzący zachwytu dla zarządzających miedziową spółką. Jest to o tyle też symboliczne, że jednym z podwładnych prof. Stanisława Speczika, był obecny prezes KGHM Herbert Wirth. O jakimś przypadkowym pominięciu jego osoby nie może być zatem mowy. Ostatnio wyróżnił się on doradzając australijskiej spółce węglowej w zagospodarowaniu złóż węgla w rejonie Nowej Rudy. Wracając do roli symbolicznej profesora w zmianie profilu zainteresowań KGHM trzeba przyznać, że zagraniczne jej priorytety w jakiejś mierze odwróciły się przeciwko niej samej. Tak, to b. prezes KGHM, sławny naukowiec, a obecnie również biznesmen, został zatrudniony nie przez swoją macierzystą firmę, ale przez jej bezwzględnego konkurenta na krajowym rynku eksploatacji złóż rud miedzi.
Będąc przy profesorze trzeba też zdawać sobie sprawę, dlaczego przyznano koncesje akurat MCC, a nie KGHM? Już na pierwszy rzut oka widać, dlaczego tak się stało.
Oto profesor, ekspert, praktyk i polityk w jednej osobie, umiał najlepiej przygotować odpowiedni wniosek koncesyjny. Pod tym względem nikt z obecnych pracowników KGHM nie może sie z nim równać. Organ koncesyjny może to w każdej chwili wykazać, a protesty KGHM w tej sprawie zostaną zapewne oddalone.
Sen filozofów
Jak relacjonują lokalne media w województwie lubuskim, KGHM jest zaskoczone tą decyzją. Rzecznik prasowy KGHM Dariusz Wyborski zapowiedział odwołanie od tej decyzji. Jest przekonany, że będzie ono skuteczne. Obecną decyzję w sprawie koncesji skomentował on w ten sposób: "są na świecie rzeczy, które się nawet filozofom nie śniły". Decyzja koncesyjna nie jest prawomocna i podlega zaskarżeniu. KGHM ma już jedną taka sprawę za sobą, która dotyczy koncesji Nowiny. Zaskarżona w tej sprawie decyzja została zmieniona na rzecz KGHM dopiero wyrokiem Sądu Najwyższego. Jest to problem nie tylko prestiżowy, gdyż KGHM obszar przyznany kanadyjskiej spółce ujęło już w swoich planach gospodarczych. I to nie tylko na papierze, ale też w podjętych już decyzjach inwestycyjnych, które są aktualnie w fazie realizacji.
Jednym z przewidywanych rozwiązań jest odsprzedanie KGHM praw koncesyjnych oczywiście z odpowiednim zyskiem. Podaje się, że na przyznanych Kanadyjczykom koncesjach znajduje się około 8 mln w ton miedzi, Czyli prawie drugie tyle, ile dotychczas wydobyto w KGHM. Informacje te nie wydają się prawdopodobne. Chodzi raczej o ilość rudy, a nie czystej miedzi. Organ koncesyjny nie podaje żadnych informacji na ten temat, poza wiadomością komu przyznano koncesje. Według stanu na dzień 1 stycznia 2014 roku na poszukiwanie złóż rud miedzi przyznano 17 koncesji, z tego 90 procent dla firm z zagranicznym kapitałem.
KGHM posiada cztery koncesje wspólne na poszukiwanie i rozpoznawanie złoża. Dotyczą one obszarów koncesyjnych: Synklina grodziecka, Retków-Ścinawa, Głogów i Niemstów-Wielowieś. Dwie koncesje przyznano jej jeszcze na rozpoznawanie złóż Radwanice i Gaworzyce. Spór dotyczy dwóch sąsiednich koncesji - Bytom Odrzański i Kotla, które aktualnie przyznano MCC. Te dwie koncesje są kluczowe dla MCC ze względu, że z pozostałymi tworzą jedna całość, na której firma ta zamierza wybudować nową kopalnię rud miedzi.
Lubuski Okręg Miedziowy
Na wcześniej przyznanych koncesjach MCC prowadzi roboty wiertnicze w celu ustalenia jakości zalegającego tu złoża. Kanadyjska firma utrzymuje też żywy kontakt z miejscowymi władzami samorządowym. Konsultuje z nimi utworzenie Lubuskiego Zagłębia Miedziowego. Nie trzeba dodawać, że projektowi temu kibicują miejscowi samorządowcy. Projekt ten poparło odbywające się tu jesienią ubiegłego roku Lubuskie Forum Gospodarcze. Kanadyjczycy współpracują w tej sprawie z Organizacją Pracodawców Ziemi Lubuskiej (OPZL). Wspólnie stawiają oni na górniczy rozwój lubskiego regionu.
Jak dotychczas trwają tu poszukiwania za ropą i gazem ziemnym oraz przygotowania do rozpoczęcia eksploatacji złoża węgla brunatnego. W ten sposób powstała szansa na utworzenie Lubuskiego Okręgu Górniczego. Aktualnie prowadzone są prace wiertnicze w dwóch otworach poszukiwawczych za złożami rud miedzi w Janach pod Zieloną Górą i w Mzowie koło Sulechowa.
Firma na tych robotach zatrudnia około 200 osób. Przedstawiciele MCC lokalnym mediom przekazują zapowiedzi, że w dwa lata, po udokumentowaniu złóż, są oni w stanie rozpocząć budowę kopalni. W przygotowanie odpowiednich warunków dla rozpoczęcia eksploatacji złoża rud miedzi w województwie lubuskim zaangażowała się też marszalek Elżbieta Polak, która zorganizowała w tej sprawie naradę zainteresowanych stron. Jak twierdzi jest wszystko jedno, czy eksploatację podejmie kanadyjska firma czy też KGHM. Ważne jest, aby bogactwo ziemi lubuskiej, w postaci złóż rud miedzi, regionowi temu przynosiło dochody.
Według ostrożnych szacunków urzędu marszałkowskiego, wartość inwestycji Kanadyjczyków w kompleks wydobywczy może wynieść 16 mld zł i pociągnąć za sobą setki nowych miejsc pracy, zarówno przy wydobyciu jak i w firmach podwykonawczych. Skala wydobycia miałaby wynieść ok. 200 tys. ton miedzi rocznie. Zasoby samego złoża Bytom Odrzański szacowane są na ok. 2,2 mld ton rudy miedzi.
Szkoda na honorze
Niezależnie od tego, kto wygra ten spór o miedziowe koncesje, ożywił on debatę na temat optymalnego wykorzystania krajowych zasobów, które są równie atrakcyjne, jak te zagranicą. Pierwszoplanowe inwestycje KGHM w Kanadzie i w Chile znalazły, jakby swoje lustrzane odbicie, w inwestycjach kanadyjskich w Polsce. Jeszcze raz okazała się trafność znanego przysłowia: swego nie znacie, a cudze chwalicie.. Pewność siebie i lekceważenie przeciwników zostało po raz kolejny ukarane. Dotyczy to również smutnej sprawy pozbywania się najlepszych kadr zawodowych i naukowych na rzecz obcego inwestora. Jest nadzieja, że KGHM na przyszłość okaże się mądrzejszy po szkodzie jaka powstała na razie tylko na jego honorze.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
