Pod względem geograficznym jest to półwysep na Dalekim Wschodzie. Tak dalekim, że Rosjanie uważają, że leży on na "końcu świata". Jest to o tyle prawda, że w kierunku wschodnim na nim kończy się kontynent azjatycki. Dalej jest Morze Barentsa, a na południu Ocean Spokojny.
Półwysep jest półtora razy większy od Polski i zajmuje powierzchnię ok. 470 tys. km kw.. Jego długość wynosi 1200 km, a szerokość dochodzi do 450 km. Na północy łączy się on z kontynentem przez stukilometrowej szerokości przesmykiem Parapolskim.
Dla Polaków jest on synonimem bezkresnych i zimnych terytoriów, gdzie komunikacja polega na korzystaniu z zaprzęgów reniferowych. To stereotyp utrwalony przez literaturę martyrologiczną z czasów carskich, kiedy zsyłano naszych rodaków na ten prawie bezludny półwysep. Po stu latach od tamtych czasów Kamczatka, tak jak cały świat, zmieniła się nie do poznania. Położona na morskim szlaku z Ameryki do Azji, posiada jedyny niezamarzający port na tej szerokości geograficznej. Jest coraz bardziej przedmiotem zainteresowania zagranicznych inwestorów, szukających zysków na zaopatrzeniu Chin i Japonii oraz krajów Dalekiego Wschodu w potrzebne im surowce.
Trochę większy Sachalin
Choć Kamczatka nie jest wyspą w sensie geograficznym, to cywilizacyjnie spełnia wszystkie jej kryteria. Na półwysep można się dostać tylko drogą morską lub samolotem. Północne połączenie z kontynentem nie ma swego odpowiednika komunikacyjnego. Przy dobrej pogodzie pasażerowie samolotu lecącego do stolicy, Pietropawłowska Kamczackiego podziwiają szczyty trzech wysokich dymiących wulkanów (sopek), położonych zaledwie kilkanaście kilometrów od lotniska. Są to czynne wulkany: Awaczyński - 2751 m, Koriacki - 3458 m i Wiluczyński - 2175 m.
Kamczatka od północy oddziela Morze Barentsa, od Morza Ochockiego, a w kierunku południowym jej przedłużeniem są Wyspy Kurylskie i japońska wyspa Honsiu. Od południowego wschodu miniaturą Kamczatki jest wyspa Sachalin. Klimat jest tu umiarkowanie chłodny z suchą zimą i wilgotnym latem. Dominuje jodłowo-świerkowa tajga. Na nizinach w lecie panują tu warunki tropikalne. Bujna roślinność, bagna i stałe deszcze oraz mgły z rojami jadowitych komarów i wszelkich innych insektów dopełniają reszty.
Latem poruszanie się na tych terenach bez moskitiery przypominającej strój pszczelarza jest prawie niemożliwe, Miejscowi twierdzą, że tutejsze komary są szczególnej wielkości i gdy złapie się takiego do ręki, to i tak jego nogi wystają poza zamkniętą dłoń. Samotne podróże nie są wskazane. Niedźwiedzie pasą się tu stadami jak krowy i spotkanie z nimi oko w oko jest bardzo łatwe, ale i niebezpieczne.
Kraina wulkanów
Kamczatka jest jednym z największych na świecie czynnych obszarów wulkanicznych. Pas wulkanów o długości ok. 7000 km ciągnie się wzdłuż wschodniego wybrzeża półwyspu, mniej więcej od jego centralnej części ku południowi, aż do Wysp Kurylskich. Znajduje się w nim 28 czynnych wulkanów - z najwyższym z nich Kluczewską Sopką (4850 m n.p.m.).
Wulkany te tworzą pasmo górskie w najbardziej zagospodarowanej części Kamczatki. Odległość wulkanów od miast i miejscowości na ogół nie przekracza 100 km. Sama stolica tego regionu Pietropawłowsk - Kamczacki (180 tys. ludności) położona jest około 30 km od najbardziej aktywnych wulkanów Strefy awaczyńskiej.
Wulkanolodzy twierdzą, że samo miasto położone jest na komorze wulkanicznej. Na północnym skraju tego ciągu najgroźniejsze z nich w tym roku wykazały się wzmożoną aktywnością, wyrzucając w powietrze słupy pyłu wulkanicznego na wysokość do 10 km. W dniu 6 listopada naraz wybuchły trzy wulkany: Karymski, Żupanowski i Szywielucz. Pierwszy z tych wulkanów położony w połowie drogi pomiędzy stolicą a Doliną Gejzerów słup popiołów wulkanicznych w tym dniu wyrzucił na rekordową wysokość 1,5 tys. km! Jak dotąd wszystkie te wybuchy, erupcje i związane z nimi częste trzęsienia ziemi nie zagrażają miejscowej ludności. U podnóża tych wielkich wulkanów występują liczne wulkany błotne. Ich erupcje powodują gazy powstające podczas przepływu ropy naftowej przez warstwy skalne. Poprzez szczeliny gazy te wynoszą na powierzchnię wodę, wymieszaną ze zwietrzeliną skalną i osadami ilastymi. Po deszczu błota te są praktycznie nie do przebycia. Stale czynne wulkany stanowią dochodową atrakcję turystyczną.
Skarby Kamczatki
Dotarcie do nich jest trudne, chyba nie tylko ze względu na odległość. Najlepsze rozeznanie pod tym względem przedstawia aktualnie raport Wydziału Przemysłu, Handlu i Inwestycji ambasady RP w Moskwie, na którym oparto niniejszą relację. Kamczatka jest bogata we wszelkiego rodzaju surowce naturalne. Znajdują się tu złoża złota i to zarówno rozsypiskowe, jak i w skałach pierwotnych. Znaleziono i udokumentowano złoża podstawowych metali kolorowych takich, jak nikiel, miedź, platyna, srebro, cyna, ołów i cynk oraz rtęć.
Odkryto znaczące zasoby gazu ziemnego, węgla kamiennego, a w strefie szelfowej węglowodorów płynnych. Prognozowe zasoby gazu ziemnego w Kolpakowskim ropogazonośnym regionie według szacunków przewyższają 50 mld m sześc. Początek wydobycia ropy naftowej planuje się na rok 2013. Do 2025 r. na zachodnio-kamczackim szefie planuje się wydobycie 50 mln t węglowodorów jako roponośny ekwiwalent.
W 2010 r. OAO Gazprom zakończył budowę gazociągu od zachodniego wybrzeża Kamczatki do jej centrum - miasta Pietropawłowska Kamczackiego, o długości 392 km. Ostatnio w kawałku lawy wyrzuconej przez wulkan Płaski Tolbaczyk znaleziono niezliczoną ilość drobnych diamentów. Jest to wskazówką do ich dalszych poszukiwań. Szeroko rozprzestrzenione są tu gorące wody podziemne. Odkryto 12 podziemnych zbiorników wód termalnych i ciepłoenergetycznych. Eksploatowanych jest 11 z nich. Są one wykorzystywane do zaopatrzenia w wodę pitną i gospodarczą, a także w celach leczniczych (balneologia) i ciepłowniczo-energetycznych.
Pod tym względem wyróżnia się wulkan Mutnowski położony około 60 km na południe od Pietropawłowska Kamczackiego. Wulkan ten ma jedne z największych zasobów energii geotermalnej na świecie. Jej moc ocenia się na 300-400 MW. W 2002 r. otwarto pierwszą część Mutnowskiej Elektrowni Geotermalnej o mocy 50 MW (dwie turbiny po 25 MW). Elektrownia jest w pełni zautomatyzowana, a zimą z uwagi na kilkumetrowe zaspy pracownicy przemieszczają się między budynkami podziemnym korytarzem. Baseny geotermalne są tu na porządku dziennym prawie przy każdym hotelu, sporo jest także miejskich basenów powszechnie dostępnych dla mieszkańców. Ci ostatni nie mając instalacji wodnych w swoich domach ujmują gorące wody i tworzą na swój tylko własny użytek łaźnie i baseny kąpielowe na otwartym powietrzu. Ze względu na wysoką temperaturę wody te najpierw muszą się jednak ochłodzić.
Dolina Gejzerów
Położona jest na terenie Kronockiego Parku Narodowego, blisko Zatoki Kronockiej od strony Oceanu Spokojnego, u stóp drzemiącego wulkanu Kraszewiennowka, który jest głównym źródłem ciepła dla tego miejsca. Dolina rozciąga się na odcinku 6 km wzdłuż rzeki Gejzernaja. Jest ona jednym z najbardziej dzikich i niedostępnych obszarów na Kamczatce. Można tu dotrzeć jedynie helikopterem.
Dolina rzeki Gejzernaja tworzy kanion dochodzący do 500 m głębokości. Na jego ścianach odsłaniają się przekroje potoków lawowych oraz skały wulkaniczne. Najwięcej gejzerów i gorących źródeł znajduje się u ujścia rzeki Gejzernaja do rzeki Szumnaja. Naliczono ich łącznie 30. Największym gejzerem na tym obszarze jest Wielikan, którego otwór wylotowy ma 3 m średnicy. Wybucha on regularnie co 6 godzin, wydobywając z siebie około 100 kg wody w postaci pary wodnej oraz 5 t w słupie wody wznoszącym się na wysokość ponad 30 me. Dolina ta uważana jest za jeden z najpiękniejszych zakątków Azji.
Polska Kamczatka
Nasi naukowcy, badacze i odkrywcy dobrze zapisali się w dziejach tego półwyspu. Do dziś na Kamczatce pamięta się o bohaterze poematu Juliusza Słowackiego - Maurycym Beniowskim.
Będąc doskonałym szachistą do historii rosyjskich i światowych szachów wprowadził mat noszący jego imię. Polega on na wyrafinowanej ofierze hetmana w środkowej części gry, kiedy wszystkie figury są jeszcze na szachownicy. Mat "duszony" jest skoczkiem, bo szachowany król otoczony własnymi figurami nie ma gdzie się ruszyć.
Na półwyspie przebywali też znani odkrywcy - Jan Ignacy Kozyrewski, który w XVIII wieku odkrył Wyspy Kurylskie. Benedykt Dybowski na kartach historii Kamczatki zapisał się jako lekarz, który zorganizował tu szpitale dla trędowatych. Zapalony podróżnik i przyrodnik jako pierwszy opisał wiele okolicznych wysp i ich niezwykłe ukształtowanie. Na przełomie XIX i XX wieku przebywał tu geolog Karol Bohdanowicz, który kierował kamczacką ekspedycją poszukującą surowców naturalnych.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
