Nie przypadkiem książka opisująca gromadzenie przez Chiny złóż surowców na świecie została wydana w Katowicach*. Do tego miasta najczęściej przybywają chińskie delegacje gospodarcze. Nie ukrywają one swego zainteresowania polskim górnictwem przede wszystkim węgla kamiennego.
Polskie górnictwo miedziowe jest im doskonale znane z handlowych dostaw tego surowca, który stanowi około połowy całego polskiego eksportu do tego ministerstwo gospodarki, gdyż bilans handlowy w Państwem Środka jest dla nas wysoce niekorzystny. Tym bardziej warto poznać metody jakie Chińczycy stosują na, eksploatacji złóż surowców mineralnych. Oto dwóch ekonomistów, a zarazem hiszpańskich korespondentów w Pekinie wyrusza śladem chińskich kontraktów surowcowych na całym świecie. Przy okazji opisują oni wszystkie inne gigantyczne inwestycje jakie prowadzone są przez Chiny w 25 krajach świata. Odwiedzili je oni osobiście, rozmawiali z ministrami, ambasadorami, szefami firm oraz z robotnikami i prostymi ludźmi, mieszkańcami terenów, na których prowadzone są najczęściej te gigantyczne inwestycje.
Ponieważ Polska zamierza znacznie zdynamizować swoje kontakt gospodarcze i handlowe z Chinami warto zapoznać się z tym, jak dzieje się to w innych krajach. Książka jest napisana w typowym stylu reporterskim, jednak blisko czwartą część jej objętości zajmuje spis odnośników, źródeł i cytatów charakterystycznych dla każdej pracy naukowej. Kilka spostrzeżeń dociekliwych reporterów warto odnotować po to, aby zastanowić się nad naszą strategią i taktyka współpracy z tak oryginalnym partnerem jakim są Chiny.
Chiny proszą o sankcje
Nie chodzi tu o sankcje w stosunku do Chin. Tylko o objęcie nimi biednych państw posiadających bajeczne bogactwa naturalne. Podstawą chińskiej ofensywy surowcowej przede wszystkim w krajach trzeciego świata są sankcje nałożone na te kraje przez USA i państwa Zachodu. Chiny nie interesują się tymi restrykcjami, a krajom tym znajdującym się z tego powodu w trudnej sytuacji finansowo-gospodarczej udzielają hojnych pożyczek, ofiarowują inwestycje strukturalne, budowlane, komunikacyjne i wszelkie inne jakie sa danemu krajowi potrzebne. Nic dziwnego, że w wielu krajach Afryki, Ameryki Południowej i Azji Środkowej są oni przyjmowani, jako dar z nieba. Chiny nie stawiają żadnych warunków politycznych, społecznych, czy żadnych innych. Nie interesuje ich czy kraj jest krwawą dyktaturą, czy demokracją, ich interesuje tylko to, czy w zamian za oferowaną pomoc otrzymają dostęp do tego co jest pod ziemią. Interesuje ich prawo do eksploatacji surowców zalegających na terenie danego kraju. Z reguły otrzymują je bez większych kłopotów, bo i tak z braku kapitału nie byłyby one eksploatowane. Umowa jest tak skonstruowana, że wartość złóż surowców przekazanych w chińskie ręce przynajmniej dziesięciokrotnie przekracza chińskie inwestycje w tym kraju. Jednocześnie Chiny każdemu z tych krajów dyktują swoje warunki, bo nie mają żadnej konkurencji, co wynika z nałożonych na nie sankcji. W ten sposób sankcje, które miały zmusić te kraje do zmiany swojego postępowania w konsekwencji okazały sie niezwykle pomocne w opanowaniu prze Chiny ich rynku surowcowego. Przewrotnie można zauważyć, że Chiny proszą USA i inne kraje o nakładanie na innych jak największych sankcji, bo tylko one mogą je bezkarnie omijać i zbijać na tym niesłychany kapitał.
Zwycięzca - zwycięzca
Iran stanowi przykład klasyczny. Chiny w ONZ sprzeciwiają się atomowemu programowi Iranu. Co wcale nie przeszkadza im robić z Iranem doskonałe interesy. Trwające już trzydzieści lat embargo na kontakty z Iranem spowodowało, że Chiny odgrywają kluczową rolę dla gospodarki tego kraju. dzieje się tak nie bez powodu, gdyż kraj ten zajmuje trzecie na świecie miejsce w zasobach ropy naftowej i drugie jeśli chodzi o zasoby gazu ziemnego. Hiszpańska firma naftowa Respol wycofując się z Iranu poniosła straty w wysokości 300 milionów euro. "Tak, Chińczycy teraz odgrywają ważną rolę w Iranie, ale tylko dlatego, że znaleźli się na... pustym boisku" twierdzi jeden z członków jej kierownictwa. Natomiast Stany Zjednoczone nie mają dość determinacji i odwagi, aby nałożyć sankcje na wszystkie tego rodzaju chińskie firmy energetyczne. Sentencjonalnie stan ten podsumowała była sekretarz Stanu USA Hillary Clinton stwierdzając, że trudno się przeciwstawi bankierowi świata. W zamian za dostawy do Iranu chińskich technologii i pożyczek otrzymuje on ropę naftową i gaz ziemny.
Ten ostatni sprowadzany jest rurociągiem poprzez Turkmenistan, Uzbekistan i Kazachstan do Chin. Podobne działania Chiny podjęły w stosunku do Angoli w Afryce. Międzynarodowy Fundusz Walutowy w zamia za kredyty domagał się demokratycznych reform państwa i gospodarki. Żądano, aby za nim kraj ten dostanie kolejne kredyty zaczął spłacać poprzednio udzielone pożyczki. W przeciwieństwie do tego Chińczycy nie stawiali żadnych wymagań. Na dobry początek od razu dali dwa miliardy dolarów pod zastaw za dostawy ropy naftowej. Chiny podjęly sie tez restrukturyzacji spłaty długów tego państwa. Udzieliły mu kolejnej pożyczki w kwocie 14,5 miliarda dolarów. Drugi tyle państwo otrzymało od chińskich firm prywatnych. Skutek tego jest taki, że jego stolica i główne arterie sa jednym wielkim placem budowlanym, na którym pracują Chińczycy. W ten sposób wyłożony przez nich kapitał wraca do punktu wyjścia z dodatkowym bonusem jakim jest jego równowartość w ropie naftowej. Strategi ata realizowana jest nie tylko w krajach objętych embargiem, ale też w tych, które Zachód pozostawił samym sobie, jak Zambia i Kongo z największymi na świecie zasobami miedzi i kobaltu w regionie Copperbelt. Chińskie inwestycje w infrastrukturę Konga wynoszą ok. 6 miliardów dolarów (szkoły, drogi, szpitale a nawet uniwersytety), natomiast wartość gwarancji jakie uzyskali dla tego kapitału w miedzi i kobalcie wynosi ok. 120 miliardów dolarów! Wszystko to jest realizowane w myśl zasady "zwycięzca - zwycięzca". Nie ma przegranych w kontraktach z Chinami.
Supermocarstwo i hegemon
Poprzez swoje nadwyżki finansowe Chiny mają dostęp do najbardziej poszukiwanych surowców na wszystkich kontynentach świata. Poza najbardziej rozwiniętymi krajami, nikt zasadniczo nie jest w stanie oprzeć się ich dominacji i potędze. Decydują o tym przede wszystkim tanie towary, którymi zarzucają każdy kraj świata. Skąd bierze się ich niska cena niech w tekście tym pozostanie tajemnicą, która obszernie opisana jest na kartach tej książki. Generalnie przestrzegana jest jedna podstawowa zasada. Chiny z wszystkich kontynentów sprowadzają do siebie tylko nie przetworzony surowiec. Dotyczy to zarówno ropy naftowej, gazu ziemnego i rud metali. Wszystko to jest przetwarzane w Chinach na towary, które po wielokrotnie wyższej cenie, mimo "taniości" sprzedawane jest z powrotem do krajów ich wydobycia. Dotyczy to również Polski, gdzie z kupowanej od nas miedzi wytwarzany jest między innymi sprzęt elektroniczny, który masowo sprzedawany jest jako wyrób chiński w naszym kraju. Z książki tej nasuwa się nieciekawa konstelacja, że Chiny są w stanie zdobyć wszytko co im potrzeba do stania się supermocarstwem i światowym hegemonem, któremu nikt i nic nie jest w stanie się oprzeć.
*Juan Pablo Cardenal, Heriberto Araujo - Podbój świata po chińsku. Dziennikarskie śledztwo pokazujące metody chińskiej hegemonii gospodarczej. WYDAWNICTWO SONIA DRAGA. Katowice 2012.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
