Coraz więcej ludzkich błędów w górnictwie

Od 1 stycznia do 6 września br. w przemyśle wydobywczym życie straciło 23 osoby, w tym 18 w górnictwie węgla kamiennego. Wyższy Urząd Górniczy sygnalizuje, że zwiększająca się wypadkowość jest spowodowana m.in. nieprzestrzeganiem przepisów, błędami w organizacji pracy, oraz niewłaściwym nadzorem nad robotami górniczymi.

Wśród innych przyczyn WUG wymienia także ryzykanctwo, niedostosowanie technologii prowadzenia robót do warunków górniczych i geologicznych, pośpiech i lekceważenie zagrożeń.

- W tym roku mamy już osiem wypadków śmiertelnych związanych z opadem skal stropowych, w tym pięć w górnictwie węgla kamiennego. Apel skierowany do przedsiębiorców nie odnosi zadowalających skutków. W raporcie WUG na temat stanu bezpieczeństwa w górnictwie w 2011 roku wnioskowaliśmy o poprawę w zakresie zagrożenia zawałowego oraz zagrożeń spowodowanych opadem skał ze stropu i ociosu. O poprawę poprzez rygorystyczne egzekwowanie projektów technicznych i technologii prowadzenia robót, uświadomienie pracowników o konieczności kontroli swoich miejsc pracy i eliminowanie ryzykownych zachowań - mówi dr inż. Piotr Litwa, prezes WUG.

Zagrożenia naturalne mniej groźne niż człowiek
Urząd zauważa, że branża wydobywcza zaczyna się upodabniać do innych gałęzi przemysłu rosnącą rolą czynnika ludzkiego wśród przyczyn górniczych wypadków. Zagrożenia naturalne statystycznie są mniej groźne niż człowiek.

Z analiz wypadkowości w kopalniach węgla kamiennego wynika, że około 70 proc. wszystkich wypadków jest efektem błędów popełnianych przez pracowników i ich przełożonych, zaniedbań obowiązków, postępowania niezgodnego z normami bezpieczeństwa oraz świadomie podejmowanego ryzyka.

Jak wynika ze statystyk, które portal górrniczy nettg.pl otrzymał od Wyższego Urzędu Górniczego, udział wypadków spowodowanych tymi nieprawidłowościami wynosił w: 2006 r. - ok. 53 proc., 2007 r. - ok. 54 proc., 2008 r. - ok.57 proc., 2009 r. - ok. 70 proc., 2010 r. - ok. 78,9 proc., 2011 r. - ok. 77, 3 proc.

- W górnictwie podziemnym eksploatacja prowadzona jest na coraz większych głębokościach, co roku przeciętnie eksploatacja schodzi o około osiem metrów niżej. Wielu górników pracuje na głębokościach ponad kilometrowych. Każdy metr to wzrost temperatury. Bywa, że do stanowiska pracy górnicy mają godzinę drogi na piechotę. Szukając możliwości zmniejszenia liczby wypadków w górnictwie coraz częściej zwracamy uwagę na uwarunkowania fizyczne i psychiczne. Organizm górnika ma swoją wytrzymałość. Jednym z tematów badawczych realizowanych w ramach projektu strategicznego jest zarządzanie zmęczeniem u górników w kontekście ograniczenia czynników, które go powodują. Wyniki tych naukowych badań mogą mieć kapitalne znaczenie w organizacji pracy w kopalniach podziemnych - podkreśla prezes WUG.

Działania profilaktyczne
Z inicjatywy prezesa WUG, od 2011 roku, realizowany jest Strategiczny Projekt Badawczy "Poprawa bezpieczeństwa pracy w kopalniach", o którym informowaliśmy na łamach portalu górniczego nettg.pl. Ujęto w nim problemy, które zostały sformułowane po największych katastrofach górniczych z ostatnich lat. Obecnie jest to 12 tematów badawczych dotyczących m.in. zagrożenia metanowego, pożarowego i ratownictwa górniczego. Komitet Sterujący Strategicznym Projektem Badawczym pracuje pod przewodnictwem dr inż. Piotra Litwy, prezesa WUG. Konkurs na wykonawcę badań w zakresie zarządzania zmęczeniem u górników Narodowe Centrum Badań i Rozwoju ogłosi prawdopodobnie w październiku br.

Reakcją na rosnącą rolę ludzkich błędów w przyczynach wypadków jest rozszerzanie działalności profilaktycznej nadzoru górniczego. Stała się ona w ostatnich latach trzecim filarem jego misji, obok funkcji kontrolnej i represyjnej. W 2009 r. prezes WUG powołał Zespół do spraw wpływu "czynnika ludzkiego" na zaistnienie wypadków przy pracy oraz niebezpiecznych zdarzeń w kopalniach węglach kamiennego. Na podstawie szczegółowych analiz ustalono katalog najczęściej powtarzających się wypadków oraz zaproponowano zmiany w systemie szkolenia górników. Przygotowano wnioski, skierowane do przedsiębiorców górniczych, których wdrażanie do praktyki ruchowej zakładów górniczych powinno przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa. Zespół zaproponował:

• udział wyspecjalizowanych służb psychologicznych w analizie zarządzania oraz ścisłej ich współpracy z kierownictwem zakładu górniczego i osobami dozoru ruchu w zakresie kreowania kultury bezpieczeństwa pracy,

• promowanie bezpieczeństwa pracy poprzez: premiowanie przez pracodawców probezpiecznych zachowań pracowników na stanowiskach robotniczych, osób dozoru i kierownictwa kopalń; zwiększenie współudziału związków zawodowych, uzależnienie awansu zawodowego osób dozoru i kierownictwa zakładów górniczych od wyników w zakresie utrzymywania bezpiecznych warunków pracy; informowanie pracowników o kosztach ponoszonych w skutek zaistniałych wypadków przy pracy;

• konsekwentne egzekwowanie przepisów i ustalonych standardów w zakresie bezpieczeństwa pracy, poprzez zwiększenie odpowiedzialności prawnej za brak przestrzegania przepisów;

• zapobiegania wypadkom na stanowiskach pracy poprzez: ograniczenie wysiłku fizycznego pracowników, skracając drogi dojścia do miejsc i stanowisk pracy, prowadzenie przez osoby kierownictwa i dozoru ruchu kopalń, wspólnie z pracownikami pracującymi na podobnych stanowiskach, dogłębnej analizy przyczyn i okoliczności wypadków i niebezpiecznych zdarzeń;

• ostrzeganie i przypominanie pracownikom o zagrożeniach poprzez wprowadzanie na dużą skalę tablic informacyjnych i znaków ostrzegawczych bhp;

• doskonalenia systemu szkoleń pracowników kopalń polegających na: ujednoliceniu zasad dopuszczania pracowników do wykonywania określonych prac, a szczególnie do obsługi maszyn i urządzeń oraz instalacji oraz wprowadzeniu nadzoru nad zajęciami szkoleniowymi.

Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.