Jak wynika z wypowiedzi prezesa Herberta Wirtha podziemne zgazowanie węgla brunatnego ma być drugą specjalnością zawodową tej firmy. Gwarancje powodzenia daje ścisła współpraca z chińskimi partnerami. Należą oni do światowej czołówki w tej technologii. Podziemne zgazowanie węgla brunatnego ma zrewolucjonizować jego odkrywkową eksploatację, czyniąc ją bezpieczną i przyjazną środowisku.
Uzyskany w procesie tym gaz ma napędzać turbiny nowej elektrowni KGHM obniżając koszta pozyskiwania energii. Zyski mają być proporcjonalne do dużego zapotrzebowania mocy przez kopalnie i huty miedziowego giganta. Od strony pomysłu wydaje się, że jest to przedsięwzięcie wręcz idealnie nadające się do praktycznego wykorzystania.
Malkontenci...
Negatywnie pomysł ten opiniuje Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie (AGH). Wspiera ją Główny Instytut Górnictwa (GIG) w Katowicach i Instytut Węgla Górnictwa Odkrywkowego "Poltegor" we Wrocławiu. Politechnika Wrocławska z Wydziałem Górnictwa, mając wiele powiązań z KGHM - dyskretnie milczy.
Jest to mało budujące, gdyż GIG jest jedną z pilotowych instytucji mających duże już doświadczenie w podziemnym zgazowaniu węgla kamiennego w skali UE. Obie technologie podziemnego zgazowania węgla kamiennego i brunatnego zasadniczo niczym się od siebie nie różnią. Zarzuty jakie stawia się tym instytucjom sprowadzają się do "obrony odkrywkowego przemysłu węgla brunatnego", który pod tym względem zdominował całą polską naukę. Dlatego nie chce ona dopuścić do jakiejkolwiek dla siebie konkurencji. Jest to z jednej strony prawda, gdyż dominacja ta jest faktem bezspornym.
Jednak uzasadnieniem dla jej istnienia nie jest blokowanie wszelkiego postępu, ale najniższa w kraju cena produkowanej energii elektrycznej. Pod tym względem przynajmniej takie kraje jak Niemcy, Czechy, Rosja, czy nawet same Chiny robią to samo na ogół w jeszcze większej tylko skali. Od dziesiątków już lat prowadzone doświadczenia w zgazowaniu polskiego węgla brunatnego zakończyły się niepowodzeniem.
Pułapka...
W ostatnim dniu wizyty chińskiego premiera w Polsce prezes KGHM poinformował o podpisaniu listu intencyjnego z Uniwersytetem Pekińskim, w sprawie badań naukowych nad technologią podziemnego zgazowania węgla brunatnego. Jest to wiadomość raczej dziwna. Od czterech już lat miedziowy kombinat promuje chińską technologię zagazowania węgla brunatnego.
Nikt nie zastanawia się jednak nad tym że firma ta specjalizuje się raczej w eksploatacji złóż rud miedzi, a nie węgla brunatnego. W tej węglowej branży nie ma ona żadnego doświadczenia, ani też nie posiada żadnych specjalistów z zakresu tej tematyki. Chińczycy dobrze o tym wiedzą, bo to oni są głównymi klientami polskiego giganta miedziowego. Jednak według życzenia zleceniodawcy starają się oni podołać problemom związanym z podziemnym zgazowaniem węgla brunatnego w Polsce.
Zadanie to podejmują oni nie dlatego, że jest choćby cień dla ich powodzenia, lecz dlatego, aby na tym etapie nie urazić polskiego kontrahenta. Tym bardziej, że ma on wystarczająco duże pieniądze, aby pokryć koszta wszystkich swoich ekstrawagancji. Pewna w tym zakresie porażka nie przyniesie Chińczykom żadnej ujmy, wszak nie był to ich pomysł i nie ich pieniądze zostały wydane na jego realizację. Załamanie się jednak tego projektu przyniesie kompromitację KGHM.
Wydaje się, że można nad tym przejść do porządku dziennego. Stać go na to, i nikomu nic do tego. Nie mniej z Chinami jest to całkiem inna sprawa. Porażka przed chińskim partnerem może skutkować brakiem jego zaufania, co do całej strategii tej firmy. Można się spodziewać, że będzie ona ich atutem w rozmowach z polskim rządem w sprawie wykupienia jego większościowego pakietu akcji. Ten wariant przyszłych wydarzeń powinien być poważnie brany pod uwagę, zarówno przez KGHM, jak i ministerstwo skarbu. Jest to o tyle realne, że już obecnie w środowiskach biznesowych mówi się o chińskich zamiarach przejęcia tej firmy.
Czy cała ta sprawa nie jest pułapką zastawioną na KGHM?
Bez szacunku...
KGHM ma pieniądze, za które może pozyskać naukowców najwyższej klasy. I to właśnie budzi zdziwienie. Mając takie pieniądze firma ta nie współpracuje z żadnym z krajowych instytutów i wyższych uczelni od dziesiątków lat zajmujących się węglem brunatnym. Jej prezes, jednocześnie absolwent i doktor AGH nie ma zaufania do swojej macierzystej uczelni...
Tu trzeba przypomnieć, że akurat na terenie, gdzie na głębokości 1200 - 1500 m eksploatowana jest ruda miedzi, wyżej występują liczne pokłady węgla brunatnego. Na pobliskiej Ziemi Lubuskiej był on odkrywkowo eksploatowany już 150 lat przed powstaniem KGHM! W Polsce dystans ten jest trochę mniejszy, ale branża węgla brunatnego wyprzedza istnienie KGHM przynajmniej o 10 lat. Górnictwo odkrywkowe węgla brunatnego od ponad pół wieku wykładane jest na pobliskiej Politechnice Wrocławskiej. Podobna specjalność górnicza rozwijana jest na AGH w Krakowie prawie już od stu lat! Światowy poziom polskiego górnictwa węgla brunatnego nie jest nigdzie kwestionowany poza granicami naszego kraju. Polskie maszyny górnicze dla tej branży zamawiają u nas zarówno mało przychylni nam Rosjanie, jak i konkurujący z nami Niemcy. U siebie polska nauka jest jakby trochę mniej szanowana. Chyba dlatego, że nikt nie jest prorokiem we własnym kraju.
Chiński brunatny...
Oferta podziemnego spalania węgla brunatnego w Polsce powstała na zamówienie KGHM. Wiąże się ona z priorytetowym eksportem miedzi z tej firmy do Chin. Jest to partner na, którym lubińskiej spółce szczególnie zależy, gdyż składa on największe zamówienia. Przy okazji delegacje miedziowych ekspertów zwiedzają nie tylko Chiński Mur, ale też ośrodki górnicze tego państwa. W Mongolii Wewnętrznej która od południa po stronie chińskiej przylega do Pustyni Gobi spotkali się oni z technologią podziemnego zgazowania węgla brunatnego. Nie zwrócili jednak uwagi na zasadnicze różnice, jakie są pomiędzy polskimi, a chińskimi złożami węgla brunatnego.
Otóż, chińskie złoża nie tyko, że leżą w pustynnym obszarze, ale węgiel brunatny, jest tam całkiem inny mimo, że nosi on tę samą nazwę. Podstawowy podręcznik węgla brunatnego* złoża te opisuje jako węgiel brunatny twardy, często o cechach zbliżonych do węgla kamiennego. Z natury rzeczy na terenie pustynnym jest on suchy i nadaje się również do podziemnego zgazowania.
Polski brunatny...
Jest on nisko uwęglony, ziemisty, silnie zawodniony (45 procent wilgotności). Są to całkiem dwa różne węgle, położone w całkiem odmiennych warunkach naturalnych. Chiński węgiel brunatny może być spalany pod ziemią bez większych kłopotów. Z powierzchni dostarcza się parę wodną i energię do rozpoczęcia procesu spalania przez podziemny generator. W Polsce technologia ta jest niemożliwa do zastosowania. Polski węgiel brunatny do podziemnego spalania trzeba osuszyć, na co potrzeba tyle energii ile uzyska się z niego po jego spaleniu. W bilansie energetycznym jest to działanie nieefektywne.
Po drugie: pokłady węgla brunatnego u nas są połączone z warstwami wodonośnymi, których osuszenie ze względu na skalę zawartych w nich zasobów wody nie jest możliwe.
Po trzecie: węgiel brunatny w Polsce zalega stosunkowo płytko i jego podziemne spalanie spowoduje ucieczkę gazów na powierzchni.
Po czwarte: spalany pod ziemią węgiel będzie tworzyć zapadliska na powierzchni ziemi. Są to zagrożenia realne, które podziemne zgazowanie węgla brunatnego na naszym terenie czynią bezprzedmiotowym. Przykre jest to, że naszych polskich "uczonych" z KGHM będą musieli przekonać o tym chińscy naukowcy z uniwersytetu w Pekinie. Odzywa się tu nasza wada narodowa, czyli: cudze chwalicie, a swego nie znacie...
Nieszczęście...
Duże pieniądze, jakimi dysponuje KGHM, w opinii wielu polityków i mediów są równoznaczne z posiadaniem absolutnej racji i wiedzy na każdy podniesiony przez nich temat. Z historii nauki wiadomo, że na ogół jest dokładnie odwrotnie. Niezwykle rzadko bogactwo związane jest z równie dużą skalą wiedzy. Jest to widoczne w sytuacji, kiedy specjalnością lubińskiej firmy jest eksploatacja i przeróbka rud miedzi, a nie węgla brunatnego. Ten ostatni temat jest tu całkowicie czymś nowym, a firma nie zatrudnia ani jednego specjalisty od węgla brunatnego...
Dlatego jej krytyka polskiej nauki i przemysłu węgla brunatnego jest zarówno niewiarygodna, jak i niczym nie uzasadniona poza próbami "wrogiego" przejęcia tej branży. Jeżeli z jakichś przyczyn dojdzie do tego, będzie to nieszczęście nie tylko dla świetnie dotąd radzącej sobie branży węgla brunatnego, ale też i dla KGHM i całej polskiej gospodarki.
*Surowce mineralne świata - węgiel brunatny. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1981.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
Pan Maksymowicz chyba nie do końca wie o czym pisze. Szkoda czasu na wskazywanie błędów bo w zasadzie cały tekst nadaje się do kosza.