Polska gospodarka coraz mocniej związana jest z naszym zachodnim sąsiadem. Dlatego wzrasta wzajemne zainteresowanie sytuacją w obu krajach. Rewolucyjne zmiany zachodzące w energetyce niemieckiej budzą najczęściej krytykę ze strony polskiej. Jest ona o tyle istotna, że na ogół przyjmuje się, że niemiecka technika i technologia reprezentują najwyższy poziom światowy.
Strategiczne i kompetentne głosy na ten temat na ogół pojawiają się wśród pracowników wyższych uczelni i koncernów energetycznych skupionych na południu naszego kraju. Wśród wielu głosów i publikacji jakie ukazały się dotąd na ten temat zwraca uwagę stanowisko burmistrza nadmorskiego Darłowa lekarza z zawodu - Arkadiusza Klimowicza (PO). Opublikował on na swojej stronie internetowej tekst pt. "Energetyka jądrowa w Niemczech".
Jest to obszerne studium energetyki jądrowej od chwili jej powstania w latach pięćdziesiątych minionego wieku, aż po dziś. Niemiecka rezygnacja z tej energetyki jest tu ukazana jako decyzja ściśle polityczna i nie mająca żadnego uzasadnienia ekonomicznego.
Z drugiej strony zainteresowanie burmistrza nadmorskiego kurortu wiąże się z jedną z propozycji lokalizacji w jego okolicy pierwszej polskiej elektrowni jądrowej. Ponieważ nie sposób odmówić wielu racji w tej analizie lekarzowi - burmistrzowi warto chociaż pokrótce zaznajomić się z jego tezami.
Drewno opałowe
Pod koniec minionego roku ówczesny premier Rosji Władimir Putin złożył oficjalną wizytę w Niemczech. Wówczas to wystąpił on na kongresie niemieckiego przemysłu (zorganizowanego przez opiniotwórczy dziennik "Sueddeutsche Zeitung" 25 listopada 2010 r. w Berlinie). Zabierając głos w debacie nad przyszłością niemieckiej energetyki powiedział on w swoim stylu, co myśli o niemieckich reformach energetycznych:
"Z jakichś powodów niemieckie społeczeństwo nie lubi elektrowni jądrowych. Czym w takim razie będziecie się ogrzewać? Jeśli nie chcecie ani elektrowni jądrowych ani rosyjskiego gazu, to pozostaje wam tylko drewno opałowe. Ale po drewno będziecie musieli jeździć na Syberię, bo Europa go nie ma."
O niemieckim węglu kamiennym i brunatnym nawet nie wspomniał, bo to pierwsze górnictwo zostało już w stanie szczątkowym, a tego drugiego ekolodzy coraz gwałtowniej domagają się likwidacji, która ma być kolejną reformą po zamknięciu elektrowni atomowych.
Tanie źródła energii
Takim są elektrownie atomowe, które pozwalały gospodarce niemieckiej utrzymać konkurencyjność wobec pozostałych gospodarek narodowych Unii Europejskiej. Jednak coraz szersze zastosowanie drogiej energii wiatrowej i słonecznej nie pozostaje bez wpływu na ceny prądu.
Według OECD koszt 1 MWh prądu z EJ w Niemczech wynosi 49,97 $ a z wiatraków już 105,81 $.
To ponad dwa razy więcej. Niemiecka gospodarka na tym tylko straci i to w długiej perspektywie. Jak wynika z ankietowych badań blisko 40 proc. społeczeństwa niemieckiego jest przekonane, że rząd wycofa się jeszcze z likwidacji energetyki jądrowej.
Nie wydaje się to już możliwe, gdyż 8 z 17 elektrowni jądrowych zostało już zamknięte i podjęto procedurę ich likwidacji. Pozostałe elektrownie w wyniku dezorganizacji sytemu dostaw energii z tego źródła po raz pierwszy przyniosły straty liczone w miliardach euro. Straty te będą nadal się tylko pogłębiać.
Niemiecka droga energetyczna
Ubytek ok. 8 tys. MW energii jądrowej mają zastąpić odnawialne źródła energii (OZE). Podatnicy i właściciele firm płacą jednak za funkcjonowanie tego sektora. Właściciel farmy wiatrowej dostaje od państwa niemieckiego dodatkowe 142,2 euro za każdą wyprodukowaną megawatogodzinę (MWh) energii elektrycznej (plus pieniądze ze sprzedaży energii po cenie obowiązującej w danym momencie na rynku energii), która w rzeczywistości ma słabą jakość i stanowi duży problem dla operatorów sieci elektroenergetycznych.
Operatorzy sieci musieli zostać prawnie zobowiązani do odbioru takiej energii i płacenia za nią. Jest to energia nieprzydatna do zasilania dużych przedsiębiorstw i branż przemysłowych, co w połączeniu z jej wysokimi kosztami i nieprzewidywalnością dostaw powoduje, że dla przemysłu jest ona bezużyteczna ("śmieciowa energia").
Ponadto, ze względu na konieczność ciągłej pracy w tle elektrowni konwencjonalnych (które uruchamiają się powoli i muszą pracować nawet gdy wiatraki produkują prąd) powoduje ona straty po stronie innych wytwórców energii, którzy rekompensują to podnosząc ceny i przerzucając koszty na odbiorców końcowych (gospodarstwa domowe i firmy). Tylko w 2008 r. podatnicy dofinansowali OZE kwotą 5 mld euro. Za takie pieniądze można zbudować nowy blok jądrowy o mocy 1600 MW lub bloki węglowe o mocy 2700 MW. Na dodatek wiatr nie zawsze wieje. Wtedy moc tego rodzaju elektrowni gwałtownie spada i nie bardzo wiadomo czym ją zastąpić...
Pierwsze porażki są już widoczne. Oto na Morzu Północnym i na Bałtyku zastawiono wiatrakami o konstrukcji wież wiertniczych kilkadziesiąt kilometrów kwadratowych. Wiatraki stoją jednak nieczynne. Okazuje się, że najłatwiej jest je tylko postawić. Dużą trudność stanowi odbiór z nich energii. Potrzeba przestrzegania w tej materii prawa morskiego i wszystkich uzgodnień ciągnie się bardzo długo. Taka ilość wiatraków spowodowała, że zabrakło nawet kabli energetycznych do ich podłączenia. Są to doświadczenia dla nas bardzo istotne, jeżeli mielibyśmy pójść niemiecką drogą energetyczną.
Polski program jądrowy
Dla Niemców jest on całkowicie nielogiczny. Jak to? My u siebie likwidujemy elektrownie jądrowe, a tuż przy naszej granicy stawia się nowe po jej polskiej stronie! Czy to ma sens? Trzeba w tym wypadku przyznać racje stronie niemieckiej, że to nie ma sensu. Po co likwidowali własne elektrownie jądrowe?
Jeżeli była to decyzja motywowana ich politycznym układem wewnętrznym, to nam nic do tego. Nie wtrącamy się w sprawy naszego sąsiada. Jeżeli jednak Niemcy byli przekonani o uniwersalnej szkodliwości energetyki jądrowej, to przed podjęciem swojej decyzji winni chociaż z nami ją konsultować.
Tymczasem nic takiego nie było. Niemcy podjęli decyzje te na własne ryzyko i na własną odpowiedzialność. Dlatego Polska podobnie ma prawo postępować nie licząc się w tej sprawie ze swoim niemieckim partnerem. Co do meritum sprawy, to polski program jądrowy nie jest żadnym alternatywnym rozwiązaniem ekonomicznym. Po pierwsze już się opóźnia. Trwająca kampania promocyjna przynosi raczej odwrotne skutki od zamierzonych. Dlatego zachodzi obawa, że do 2020-25 roku, jak powstanie jedna elektrownia jądrowa o mocy 1600 MW, to będzie bardzo dobrze. Owszem jest to znacząca moc, ale nie decydująca o naszej energetyce. Nadal dostawy energii z węgla kamiennego i brunatnego będą dominować przynajmniej do połowy, albo i nawet do końca tego stulecia.
Dzieje się tak nie dlatego, że tak się to komuś podoba, lecz dlatego, węgla mamy w bród, a i technologie jego wykorzystania też doskonale u nas opanowano. Na dodatek, jak dotąd w całkowitym bilansie pochodząca z tego surowca energia jeszcze przez długie dziesiątki lat będzie najtańsza.
Nie ulega wątpliwości, że Niemcy w wyniku likwidacji swoich elektrowni jądrowych poniosą znaczące straty. Jest to jednak kraj bardzo bogaty, który spowodowane tym zakłócenia odczuje w sposób marginalny. Po prostu stać ich na tego rodzaju szaleństwa. Polska idąc tą samą drogą jako kraj znacznie biedniejszy może doprowadzić swoją gospodarkę do katastrofy. Nas na to nie stać.
Polski program energetyki jądrowej może również wpłynąć na plany niemieckiego rządu. Nasze elektrownie jądrowe działające tuż przy granicy mogą przekonać niemiecką opinię publiczną, że lepiej mieć je pracujące u siebie niż "u sąsiada za miedzą" i to jemu płacić za prąd. To, że Niemcy przetrwały bez większych kłopotów minioną zimą zawdzięczają on stosunkowo łagodnemu jej przebiegowi. Zawsze tak nie będzie. W krytycznych momentach trzeba będzie z Polski kupować energię elektryczną wyprodukowaną w naszej elektrowni jądrowej. To kolejny paradoks nie do końca przemyślanych niemieckich decyzji.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
