Globalny gracz ze Śląska

- Bazując na naprawdę olbrzymich zasobach wiedzy, doświadczenia oraz pozycji, którą przez lata wypracowały sobie Famur i Kopex, mamy dziś możliwość zbudowania bardzo silnego podmiotu. Firmy, która dołączy do grona tych największych i najbardziej liczących się w skali globalnej producentów maszyn górniczych - stwierdził w rozmowie z Trybuną Górniczą MIROSŁAW BENDZERA, prezes zarządu FAMUR SA.

Informacja sprzed dwóch tygodni o tym, że podpisano umowę ws. konsolidacji Famuru i Kopeksu zelektryzowała środowisko górnicze. Giełda momentalnie zareagowała.
Te reakcje pokazały, że w ocenie inwestorów i środowiska branżowego podpisanie umowy zostało odebrane pozytywnie. To oznacza, że nie tylko my oceniamy ten proces jako dużą szansę i platformę do budowania mocnej firmy. Firmy, która może przynieść dużo pozytywnych efektów nie tylko dla Famuru i Kopeksu, ale również dla całego Śląska. Obie grupy to istotne elementy tworzące kulturę i geografię biznesową tego regionu. Bardzo nam zależy, żeby ta decyzja była stymulatorem, który doprowadzi do tego, że kreowana przez nasze firmy myśl techniczna w zakresie produkcji maszyn i urządzeń górniczych będzie jeszcze bardziej pozytywnie wpływała na rozwój Śląska. Myślę, że dzięki temu, umocnimy naszą pozycję oraz rolę w społeczności nie tylko lokalnej, ale także ogólnokrajowej i międzynarodowej. Konsolidacja stwarza bowiem szansę, aby zdobyć kolejne kompetencje potrzebne, by móc rozwijać się w skali globalnej. To jest nasz cel, na który patrzymy nie w perspektywie jednego roku, ale kilkunastu lat do przodu.

O ewentualnym połączeniu Famuru i Kopeksu w ostatnich latach mówiło się dużo. W tym roku może stać się to już faktem. Trzeba jednak pamiętać, że umowa ma charakter warunkowy.
Musimy zacząć od uporządkowania faktów. Umowa, o której poinformowaliśmy, została zawarta pomiędzy akcjonariuszami większościowymi Famuru i Kopeksu. Famur, jako spółka należąca do TDJ, będzie mógł wejść w prawa wynikające z powyższej umowy. Trzeba jednak zaznaczyć, że to dopiero pierwszy krok w kierunku połączenia. Famur taką propozycję składał już w 2014 r. Na pewno otoczenie, w którym wówczas funkcjonowaliśmy, bardziej sprzyjało przeprowadzeniu tego procesu. Obecnie sytuacja branży górniczej i w ogóle rynku surowcowego jest bardziej skomplikowana. To automatycznie przekłada się na proces, który zamierzamy przeprowadzić. Uważamy jednak, że kierunek, który wspólnie wybraliśmy, jest właściwy, zwłaszcza w obecnych uwarunkowaniach rynkowych. Na pewno przełoży się on na wiele pozytywnych aspektów, które będziemy mogli pokazać w momencie, kiedy konsolidacja zostanie zakończona. Obecnie przygotowujemy się do analizy czysto biznesowej. Pierwszym etapem będzie przeprowadzenie procesu due diligence, który potrwa około 3 miesięcy. W jego wyniku uzyskamy obraz, na bazie którego będziemy mogli określić, jak dalej prowadzić konsolidację. Nie możemy też zapominać, że mamy również kilka kluczowych warunków, które są niezależne od nas.

Rozumiem, że ma Pan na myśli m.in. decyzję ze strony Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Tak. Zakładamy, że jej wydanie może trwać od 3 aż do 6 miesięcy. To ona będzie w dużym stopniu determinowała, w jaki sposób ten proces będzie przebiegać.

Ile czasu może minąć zanim wszystko będzie dopięte na ostatni guzik?
Poza zgodą UOKiK i procesem due diligence pozostaje jeszcze kwestia związana z restrukturyzacją finansową samej grupy Kopex. Myślę, że dopiero za kilka tygodni będziemy mogli bardziej szczegółowo powiedzieć, jak sobie wyobrażamy techniczną stronę tego procesu. Natomiast patrząc na to wszystko z boku i zakładając, że uda się przeprowadzić skuteczną restrukturyzację finansową dostosowaną do dzisiejszych realiów rynkowych, due diligence przyniesie pozytywną ocenę, a UOKiK przychyli się do wniosku w okresie, w jakim się spodziewamy, to możemy przyjąć, że w okolicach sierpnia byłaby szansa, by ten proces zamknąć.

Czy konsolidacja to sposób na poradzenie sobie w tych trudnych czasach?
Nie ma co ukrywać, że dzisiejsza sytuacja górnictwa jest bardzo skomplikowana. Problem dotyczy nie tylko rynku krajowego, ma charakter globalny. Negatywne skutki w postaci choćby bardzo niskich cen surowców energetycznych i coraz mniejszej liczby projektów inwestycyjnych realizowanych przez spółki wydobywcze, w sposób bezpośredni przekładają się również na funkcjonowanie zaplecza okołogórniczego. Dlatego uważamy, że konsolidacja jest dobrą strategią. Przeprowadzona w przemyślany sposób może przynieść wiele korzyści. Jeśli cofniemy się w czasie, to możemy zobaczyć, jak wyglądały procesy konsolidacyjne albo procesy dostosowywania się firm do zmian rynkowych w innych krajach. Najlepszym przykładem jest nasz zachodni sąsiad. Dwadzieścia parę lat temu, w momencie kiedy górnictwo niemieckie przeżywało podobne problemy, jednym z rozwiązań, które zastosowały firmy zaplecza okołogórniczego, była właśnie decyzja o konsolidacji. W rezultacie ten proces doprowadził do stworzenia marki DBT. Pomimo tego, że DBT, w wyniku kolejnych procesów konsolidacyjnych, trafiło do światowej potęgi jakim jest Caterpillar, to obok Joya, jest nadal jedną z najbardziej rozpoznawalnych marek globalnych wśród producentów maszyn górniczych.

Uważa pan, że Famur może powtórzyć sukces DBT?
Zainicjowany właśnie proces połączenia z Kopeksem daje nam taką szansę. Bazując na naprawdę olbrzymich zasobach wiedzy, doświadczenia oraz pozycji, którą przez lata wypracowały sobie Famur i Kopex, mamy dziś możliwość zbudowania bardzo silnego podmiotu. Firmy, która dołączy do grona tych największych i najbardziej liczących się w skali globalnej producentów maszyn górniczych. Jednocześnie w ślad za założeniami, które w swoim planie rozwoju przedstawił wicepremier Mateusz Morawiecki, powstały w wyniku połączenia podmiot mógłby dołączyć do grona krajowych czempionów, polskich firm, z których będziemy mogli być dumni. Wykorzystując potencjał obu firm mamy szansę skutecznie realizować ekspansję eksportową, promując przy tym polską myśl techniczną oraz najwyższą jakość produktów i usług. W ten sposób będzie wzrastać rozpoznawalność nie tylko firmy, ale także naszego regionu i kraju, jako producenta tego typu technologii.

Połączenie dwóch gigantów musi mieć wpływ na polski rynek.
Uważam, że efekty dla rynku krajowego będą bardzo pozytywne. Oczywiście pojawiają się obawy, jednak proszę pamiętać, że w Polsce naprawdę nie funkcjonujemy w oderwaniu od rzeczywistości. Na rynku krajowym obecni są nie tylko Famur i Kopex, ale praktycznie wszyscy gracze światowi, takie marki jak Caterpillar, Joy, Sandvik czy Eickhoff. Coraz częściej pojawiają się także producenci spoza Unii Europejskiej. Dostępność rynku dla wszystkich firm, które funkcjonują w ramach zaplecza okołogórniczego, jest jak najbardziej otwarta. Jeśli chcemy przetrwać na tym trudnym rynku po prostu musimy być konkurencyjni, a konsolidacja może nam w tym pomóc. Jest jednak szczególna wartość, którą możemy stworzyć poprzez ten proces. Możemy jeszcze lepiej dostosować się do tego, czego oczekuje rynek. Nie będzie to niczym odkrywczym, jak powiem, że dzisiejsza sytuacja, która dotyka naszych rodzimych producentów węgla, jest wobec nich niezwykle wymagająca. Jednym z głównych elementów, nad którym będą musiały pracować Jastrzębska Spółka Węglowa, Kompania Węglowa czy Katowicki Holding Węglowy to dążenie do maksymalnego ograniczenia kosztów i poprawy efektywności. Powstanie z połączenia Famuru i Kopeksu nowego podmiotu, pozwoli na przygotowanie oferty, która pod kątem cenowym, jakościowym, technologicznym oraz efektywnościowym będzie znakomitym wsparciem dla polskich producentów węgla. To połączenie może spowodować, że wykorzystując potencjał, który posiada zarówno jedna, jak i druga grupa, będziemy w stanie jeszcze bardziej zoptymalizować nasze procesy produkcyjne, w taki sposób, by utrzymać poziomy cenowe, jakie dzisiaj akceptuje rynek i jednocześnie wygospodarować środki, które pozwolą nam na budowanie pozycji czempiona narodowego oraz rozwijanie naszej działalności na rynkach globalnych.

Sztandarowym projektem Famuru jest plan GO GLOBAL. Czy będzie on modyfikowany, jeśli konsolidacja stanie się faktem?
Ten plan jest cały czas aktualny i mam nadzieję, że jeszcze bardziej będzie determinował nasze działania. Uważam, że wyjście na zewnątrz z naszym połączonym produktem jest kluczowym elementem polityki rozwojowej, która powinna towarzyszyć funkcjonowaniu nowego podmiotu. Połączenie da nam także większą kompleksowość produktową i usługową, którą będziemy mogli oferować na rynkach zagranicznych. Jeśli popatrzymy, w jak wielu miejscach nasza oferta jest komplementarna, to zobaczymy, jak szeroki wachlarz produktów i usług będziemy w stanie oferować naszym klientom. Dzisiaj jednym z kluczowych elementów, który decyduje o powodzeniu w postępowaniach przetargowych czy podczas realizacji projektów inwestycyjnych, jest tak naprawdę zdolność do zbudowania jak najbardziej kompleksowej i zarazem konkurencyjnej cenowo oferty. To właśnie w rynkach zagranicznych upatrujemy największy potencjał. Silny, polski podmiot wspierany dodatkowo w ramach krajowych programów rozwoju eksportu będzie miał szansę skutecznie konkurować z największymi firmami z branży.

Będziecie w stanie podejmować takie wyzwania?
Oczywiście. Jeśli przykładowo w Indonezji, Indiach czy Turcji pojawi się projekt górniczo-energetyczny, a inwestor będzie zainteresowany nie tylko maszynami i urządzeniami służącymi do wydobycia, ale także będzie oczekiwać przygotowania złoża, projektu kopalni i jej zbudowania, dostarczenia systemów odpowiedzialnych za transport i przeróbkę węgla, przeszkolenia pracowników oraz zbudowania modelu finansowania inwestycji, to my będziemy w stanie to zrealizować. Dzięki konsolidacji Famuru i Kopeksu nowy podmiot będzie posiadać wszystkie niezbędne kompetencje i możliwości produkcyjne.

Niestety projekty inwestycyjne, gdzie węgiel występuje w roli głównej, obecnie nie są chętnie wspierane.
Z punktu widzenia instytucji finansowych węgiel nie jest dzisiaj atrakcyjnym surowcem. Coraz częściej słyszymy głosy o dekarbonizacji i zmniejszeniu roli węgla. Spoglądając jednak na dane statystyczne i prognozy - w skali globalnej węgiel jeszcze wiele lat będzie bardzo istotnym nośnikiem energii w wielu miejscach na świecie. Nawet w Europie, gdzie mocno naciska się, by udział energii wytwarzanej z tego typu surowców się zmniejszał. Niestety mamy do czynienia ze złym interpretowaniem pojęcia dekarbonizacji. Myślę, że powinniśmy je rozumieć, jako odpowiedni sposób eksploatacji i przygotowania węgla tak, żeby w jak najmniejszym stopniu oddziaływał on na nasze środowisko.

Mówił Pan o firmach, które są benchmarkiem dla sektora maszyn i urządzeń górniczych. Czy jest szansa, by po konsolidacji to właśnie Famur i Kopex stały się punktem odniesienia dla innych globalnych graczy?
Jestem przekonany, że w wielu miejscach te dwie spółki już są benchmarkiem dla innych producentów. Uważam, że technologie wypracowane na rodzimym rynku przez Famur i Kopex, to rozwiązania, które w niczym nie ustępują tym, proponowanym przez największych światowych producentów. Natomiast połączenie kompetencji obu spółek sprawi, że nasza pozycja stanie się jeszcze mocniejsza i będziemy mogli z otwartą przyłbicą, bez żadnych kompleksów, konkurować na rynkach międzynarodowych z największym spółkami, takimi jak Caterpillar czy JOY.

Gdy konsolidacja stanie się faktem to czy będzie utrzymywać Kopex jako osobną markę, która przez lata utrwaliła się w świadomości kontrahentów?
Kopex to marka, która ma wieloletnią i ugruntowaną pozycję na rynku i na pewno bardzo wartościową z punktu widzenia naszych celów rozwojowych. To właśnie leży u podwalin decyzji związanej z konsolidacją. Chcemy bowiem maksymalnie wykorzystać potencjał, który przez te wszystkie lata zbudowały obie grupy. Jesteśmy przekonani, że połączenie doświadczenia, wiedzy, grup produktowych oraz znajomości rynków, na których funkcjonujemy, jak również wykorzystanie mocy obu marek, będzie bardzo pozytywnie oddziaływało na rynek i dalsze kroki, które zamierzamy podejmować.

Sztandarowym projektem Kopeksu jest budowa kopalni Przeciszów. Czy będzie on kontynuowany?
Jest jeszcze za wcześnie żeby móc odpowiedzieć na to pytanie. Będziemy analizować wszystkie projekty, w które zaangażowany jest Kopex. Na pewno każdy zostanie poddany gruntownej analizie. Finalne decyzje w tym zakresie będą w dużej mierze uzależnione od spełnienia warunków umowy, w tym wyników procesu due diligence Kopeksu oraz efektów czysto biznesowej analizy. Przede wszystkim chcemy się skupić na zidentyfikowaniu najmocniejszych stron Famuru i Kopeksu, które będą stanowić bazę do dalszego rozwoju.

Czy możemy mówić o tym, że konsolidacja da mocny impuls do rozwoju tzw. Śląskiej Doliny Krzemowej?
W naszym regionie drzemie bardzo duży potencjał, który może stanowić dla nas - firm polskich, firm ze Śląska - olbrzymi potencjał eksportowy. Jeżeli popatrzymy na to, jakim potencjałem dysponuje nasz region, to tak naprawdę dojdziemy do wniosku, że mamy wszystko, co jest konieczne do tego, żeby stworzyć szerokie konsorcjum, posiadające zdolność do kompleksowej obsługi wielkich projektów, nie tylko górniczych, ale i energetycznych. Dziś na Śląsku dysponujemy centrami naukowo-technicznymi, które są w stanie przeprowadzić wszystkie badania i analizy geologiczne, niezbędne do tego, aby przygotować założenia pod projekt wydobywczy. Mamy wszystkie niezbędne kompetencje w zakresie biur projektowych, które są w stanie przygotować i zrealizować projekt budowy nowej kopalni, czy to odkrywkowej, czy głębinowej, aż po zaprojektowanie całego systemu energetycznego. Mamy firmy które w oparciu o ten projekt mogą tę kopalnię zbudować. Tu bardzo dobrym przykładem jest PBSz, który należy do Grupy Kopex. Ponadto w naszym regionie mamy wszystkie niezbędne kompetencje oraz możliwości do wykonania całej części produkcyjnej zarówno w kwestii maszyn wydobywczych oraz urządzeń transportowo-przeładunkowych, czy też budowy kompletnego zaplecza energetycznego. Przykładem są Famur i Kopex czy Rafako, które uczestniczą w wielu projektach górniczo-energetycznych w Polsce i za granicą.

Dysponując dodatkowo wsparciem strony rządowej, np. w ramach planu rozwoju wicepremiera Morawieckiego, a także pomocą ze strony instytucji finansowych, uzyskujemy gotowy "produkt eksportowy", który może stać się realną konkurencją dla największych spółek na światowym rynku. Dzięki naszej kompleksowej ofercie możemy promować Śląsk, utrzymywać miejsca pracy oraz zapewnić stabilność funkcjonowania gospodarki, jednocześnie podtrzymując wieloletnie tradycje naszego regionu.

Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.