- W upadowej o nachyleniu od 9,1° do 11,8°, na poziomie 350-500 metrów, w trakcie transportu 46 pracowników zestawem transportowym, składającym się z ciągnika spalinowego z napędem własnym oraz kabin osobowych, nie zadziałał układ hamulcowy. Nastąpiło samoczynne stoczenie się kolejki na długości około 350 metrów i rozerwanie trasy kolejki podwieszanej - to jeden z prezentowanych przez Piotra Kmitę z Wyższego Urzędu Górniczego opisów wypadków w kopalniach, które miały miejsce w 2011 roku. To groźnie wyglądające zdarzenie mogło mieć tragiczne skutki, skończyło się na szczęście na lekkich obrażeniach.
O bezpieczeństwie pracy w górnictwie, związanym z eksploatacją urządzeń transportowych, dyskutowano podczas ubiegłotygodniowej, VII międzynarodowej konferencji organizowanej przez Centrum Badań i Dozoru Górnictwa Podziemnego.
Jednym z istotnych elementów wpływających na bezpieczeństwo użytkowania urządzeń transportowych są liny. Dzięki stosowaniu nowoczesnych technologii możliwe stało się opracowanie kilkunastu nowych konstrukcji lin, wykorzystywanych w urządzeniach transportowych, np. liny zalewane w tworzywach syntetycznych, liny z wkładkami z tworzyw sztucznych, liny stalowo-gumowe, liny o powierzchniowym styku drutów.
Lina swoje może
Stale unowocześniana technologia produkcji wpływa na poprawę warunków pracy, ale także na wzrost trwałości zmęczeniowej i na procesy zużyciowe lin: objawy zużycia pojawiają się później, ale tempo ich narastania jest szybsze - o czym w swoim wystąpieniu mówił prof. Józef Hansel z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Ze względu na bezpieczeństwo transportu podziemnego istotne zatem jest poznanie wszelkich aspektów związanych z eksploatacją nowoczesnych lin, a przede wszystkich określenie ich własności wytrzymałościowych w różnych warunkach, uwzględniających między innymi dominujący sposób ich używania, warunki pracy, metody kontroli.
- Zdarzające się przypadki zerwań lin, mimo stosowanych relatywnie dużych wartości współczynników bezpieczeństwa, świadczą o tym, że stosowane dotychczas metody rozwiązania problemów bezpieczeństwa lin stalowych nie zawsze są wystarczające - twierdzi prof. Hansel.
Bezpieczna eksploatacja
Profesor zaprezentował opracowywaną przez siebie i rozwijaną od 40 lat ilościową metodykę oceny niezawodności bezpieczeństwa lin i innych elementów urządzeń transportu linowego, których zużycie ma charakter kumulacyjny. Metodyka ta, zdaniem jej twórcy, pozwala określić zarówno dopuszczalne poziomy zużycia lin, jak i wyznaczyć wartości liczbowe ryzyka zerwania liny, budować modele procesu zużycia i prognozować czas bezpiecznej eksploatacji liny.
Dr Grzegorz Sporysz z Centrum Badań i Dozoru Górnictwa Podziemnego w Lędzinach w swoim referacie, przygotowanym we współpracy z prof. Nikodemem Szlązakiem oraz dr. Markiem Borowskim z AGH, zwrócił uwagę na problem oddziaływania pojazdów górniczych z napędem spalinowym na stan atmosfery kopalnianej.
Obecnie w kopalniach węgla kamiennego stosowane są urządzenia transportowe z napędem spalinowym diesla. O ile taki napęd czyni transport bardziej mobilnym i elastycznym, zwiększa jego efektywność, o tyle odnotować należy wzrost zagrożenia, jakie wiąże się z emisją zanieczyszczeń gazowych i pyłowych, ciepła i hałasu na stanowiskach pracy górników.
Emisja spalin
W Polsce obowiązkowe jest dokonywanie pomiarów tlenku węgla, tlenków azotu, sumy węglowodorów CxHy, ale tylko przy dopuszczaniu do użytkowania w kopalniach maszyn z napędem spalinowym. Nie ma wymogu prowadzenia badań innych szkodliwych dla zdrowia związków takich, jak aldehydy, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) o właściwościach kancerogennych, dwutlenek siarki. Podczas eksploatacji tych urządzeń pomiary kontrolne dotyczą tylko tlenku węgla.
Zdaniem autorów referatu dla zagwarantowania bezpieczeństwa stanowisk pracy związanych z emisją spalin i substancji w nich zawartych okresowo powinny być prowadzone badania kontrolne, wykonywane metodami akredytowanymi dla pojazdów górniczych wyposażonych w silniki diesla, adekwatne dla zalecenia ministra zdrowia i opieki społecznej, dotyczące wykonywania badań metodami akredytowanymi dla substancji szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Badania kontrolne powinny również zawierać oznaczenie innych substancji toksycznych i szkodliwych zawartych w spalinach pojazdów górniczych.
- W celu zmniejszenia emisji substancji szkodliwych konieczne jest zastosowanie sposobów ograniczających poziom zanieczyszczeń do atmosfery kopalnianej poprzez: regularną konserwację silnika, badania kontrolne stężenia substancji toksycznych w spalinach, ciągłe monitorowanie zanieczyszczeń powietrza kopalnianego w rejonie operowania pojazdami górniczymi, rozrzedzanie gazów spalinowych poprzez dobór odpowiedniego strumienia świeżego powietrza - zalecał dr Sporysz.
Biorąc pod uwagę zmiany i rozwój technologiczny, spotkania takie, jak organizowana przez CBiDGP konferencja, stają się platformą budowania komunikacji pomiędzy naukowcami, producentami urządzeń, rzeczoznawcami i samymi użytkownikami. Prezentowane podczas spotkania nowe techniki i nowe pojęcia wskazują na innowacyjność i postęp w tej dziedzinie.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
