Rozmowa z Jarosławem Wajerem, partnerem w Dziale Doradztwa Biznesowego Ernst & Young.
Jakie są prawdziwe koszty dekarbonizacji unijnej gospodarki?
Szczerze powiedziawszy, nikt jak dotąd tego nie policzył i prawdopodobnie precyzyjnie policzyć tego nie można. Należy przyznać, iż koszty te są dużo większe niż prezentowane oficjalnie. Jeśli obniżamy wskaźnik węgla w miksie energetycznym Polski, to automatycznie podwyższamy udział innych paliw, energii atomowej, odnawialnej czy kogeneracji. Przyspieszona rekonstrukcja mocy wytwórczych oraz koszt źródeł odnawialnych to tylko część łącznych nakładów. Należy doliczyć do nich wszystkie dodatkowe inwestycje wykonywane przez spółki dystrybucyjne lub przesyłowe oraz inne sektory gospodarki. W energetyce nie ma tanich inwestycji. Dla przykładu, szacowana wartość derogacji dla Polski w latach 2013-2020 może wynieść kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt miliardów złotych. Chodzi o wartości uprawnień do emisji CO2, które polskie przedsiębiorstwa dostaną za darmo. Kolejną konieczną inwestycją są wydatki związane z modernizacją sieci energetycznych. Sama tylko wymiana liczników na tak zwane inteligentne to kwota rzędu około 10 miliardów złotych.
Sądzi Pan, że proces ucieczki niektórych gałęzi przemysłu poza Unię stanie się faktem?
Tu zdania są podzielone, ale nawet urzędnicy Komisji Europejskiej widzą takie ryzyko. Według mnie to bardzo prawdopodobne. Już wielokrotnie mówiło się o tym, aby budować polskie elektrownie na przykład na Białorusi. Polska poniesie dużą część kosztów związanych z rynkiem CO2 i trzeba już teraz szukać rozwiązań. Przedsiębiorcy z branż energochłonnych i wysokoemisyjnych, nie widząc innej możliwości, przenoszą produkcję z państw prowadzących politykę redukcji emisji gazów cieplarnianych do krajów, które takich działań nie podejmują. Zjawisko nazywa się fachowo "carbon leakage", czyli "ucieczka emisji". W największym stopniu narażone są na nią branże chemiczna, hutnictwo stali i żelaza, produkcja szkła, papieru i cementu. Pełna lista przemysłów obejmuje kilkadziesiąt pozycji. Wiele państw unijnych już wyprowadziło produkcję wysokoemisyjną do Chin i Indii, opierając swą gospodarkę na usługach. Z uwagi na straty przesyłowe energii elektrycznej nie da się importować z tak daleka, ale polskie firmy mogłyby z powodzeniem inwestować na Białorusi, Ukrainie czy nawet w obwodzie kaliningradzkim. Im bliżej, tym lepiej, gdyż ogranicza to koszty transportu do Unii Europejskiej. Jeżeli jednak trend ten stanie się zbyt silny, to należałoby się spodziewać wprowadzenia dodatkowych ceł i podatków "węglowych".
Jakie środki należy wobec tego podejmować, aby zatrzymać niekorzystne zjawisko "carbon leakage"?
O tym, czy do alokacji niektórych gałęzi przemysłu w Polsce rzeczywiście dojdzie, zadecyduje z pewnością sposób finansowania przedsięwzięć związanych z nowoczesnym technologiami, w tym CCS. Jeśli polityka unijna dalej realizować będzie plan dekarbonizacji, potrzebne będą środki na ich wprowadzenie. Obecnie polskiej gospodarki na to nie stać. Wszystko jest w rękach naszych europosłów w Brukseli, którzy przecież reprezentują między innymi interes Polski.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
