Minęła 45 rocznica strajku w tarnogórskim Fazosie. Wydarzenia tamtych dni przyczyniły się do powstania NSZZ Solidarność. W czwartek, 22 sierpnia br. w kościele pw. Apostołów Piotra i Pawła w Tarnowskich Górach odprawiona została msza św.
- 45 lat temu ludzie stanęli ramię w ramię, aby dopominać się o prawo, sprawiedliwość, dopominać się o porządek w naszym życiu, w naszej Ojczyźnie, w naszym kraju. Jestem pełen podziwu, że przez tyle lat potrafimy o tym pamiętać. To niezwykle ważne. Pamięć jest niezwykle istotna. Pamiętać o tamtych dniach, o tamtych wydarzeniach, o atmosferze, która im towarzyszyła i o tym co było wówczas naszą siłą i motorem naszego działania – mówił podczas homilii ks. prałat Stanisław Puchała, kapelan śląsko-dąbrowskiej Solidarności.
Wspomniał także o tym, jak istotne jest w naszym życiu poczucie tożsamości, któremu powinniśmy być wierni.
- Zawsze powinniśmy być razem, nigdy przeciwko sobie – mówił ks. prałat Stanisław Puchała nawiązując do tamtych dni i odnosząc się jednocześnie do czasów współczesnych.
Po mszy miało miejsce oratorium, którego autorzy przypomnieli wydarzenia związane z rocznicą strajku w Fazosie. Złożono również wieńce i kwiaty. W rocznicowych obchodach udział wziął przewodniczący Komisji Krajowej NSZZ Solidarność Piotr Duda. Zarząd Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ Solidarność reprezentowali trzej zastępcy przewodniczącego: Piotr Nowak, Artur Braszkiewicz i Dariusz Gierek. W uroczystościach uczestniczyli także parlamentarzyści oraz przedstawiciele katowickiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej. W ich trakcie dr Jarosław Neja z Oddziałowego Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach odebrał odznaczenie z rąk Piotra Dudy.
Warto wiedzieć, że 21 sierpnia 1980 r. w Fabryce Zmechanizowanych Obudów Ścianowych Fazos w Tarnowskich Górach wybuchł protest. Załoga przedsiębiorstwa produkującego obudowy zmechanizowane dla kopalń upomniała się o prawa pracownicze. Wybrzmiały postulaty. Był to pierwszy robotniczy protest na Górnym Śląsku latem w 1980 r.
Obok postulatów płacowych i socjalnych, zostały wyraźnie wyartykułowane żądania o charakterze ogólnospołecznym i solidarnościowym z zakładami pracy protestującymi na Wybrzeżu. Z początku dyrekcja zakładu nie odniosła się do nich. Zaczęto zastraszać działaczy związkowych. Tymczasem postulaty zakładowe rozszerzone o sprawy ogólnospołeczne, na które nie było odpowiedzi władz. Zakładowa Solidarność przygotowała rezolucję z wyrazami poparcia dla strajkujących w Gdańsku, a szczególnie dla ich postulatu wolnych związków zawodowych. Warto dodać, że strajk w Fazosie był pierwszym takim wystąpieniem pracowników śląskich zakładów. Rozpoczął falę protestów w całym województwie katowickim. Stał się też zaczynem do tworzenia w Tarnowskich Górach silnych struktur NSZZ Solidarność. W mieście powstała wkrótce MKZ, związana początkowo z Bytomiem. Później jednak doszło do usamodzielnienia się tarnogórskich organizacji związkowych i powołania Podregionu NSZZ Solidarność Tarnowskie Góry.
„Rozwiązanie kryzysu nastąpiło rano 22 sierpnia 1980 r., miało jednak charakter kompromisowy. Strajkujący postanowili zawiesić protest na tydzień. Do tego czasu władze miały zrealizować i wyjaśnić wysuwane przez nich postulaty. Załoga zapowiedziała wznowienie strajku 1 IX 1980, gdyby tak się nie stało. Sporządzono rezolucję. Znalazły się w niej powyższe ustalenia oraz wyrazy poparcia dla robotników Wybrzeża i ich dezyderatów, w tym powołania niezależnych związków zawodowych. Władze pod naciskiem załogi wyraziły zgodę na opublikowanie tego dokumentu w radiu i telewizji, ale był to tylko zabieg taktyczny i ostatecznie do emisji nie doszło. 22 VIII 1980 r. przed godziną jedenastą Fazos przystąpił do pracy. W tym też dniu wysłano do Gdańska dwóch delegatów, którzy mieli pozyskać informacje na temat tego, co się tam faktycznie dzieje i dostarczyć do Stoczni Gdańskiej im. Lenina wspomnianą rezolucję. Tylko jeden z nich dotarł do celu i spotkał się przedstawicielami trójmiejskiego MKS. 25 VIII 1980 r. powrócił do Tarnowskich Gór. Podczas spotkania z załogą, w obecności dyrektora fabryki, przedstawił listę 21 postulatów gdańskich oraz odezwę tamtejszego MKS na temat niezależnych związków zawodowych. Do końca sierpnia wyjaśniona została sprawa sposobu realizacji postulatów zakładowych w Fazosie. Znaczną ich część spełniono. W sprawie żądań ogólnospołecznych tłumaczono się wciąż jednak brakiem odpowiednich kompetencji. Do wznowienia strajku nie doszło, ponieważ zawarte w Szczecinie i Gdańsku porozumienia tamtejszych MKS-ów ze stroną partyjno-rządową robotnicy tarnogórskiej fabryki uznali za spełnienie własnych żądań - czytamy w Encyklopedii Solidarności.
Poza tym negocjacje zakończyły się spisaniem Porozumień Sierpniowych, w tym w jastrzębskiej kopalni Manifest Lipcowy oraz w Hucie Katowice. Porozumienia te zagwarantowały powstanie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Solidarność, do którego w całym kraju przystąpiło 10 mln pracowników.
3 IX 1980 r. dyrekcja FAZOS-u zawarła porozumienie z przedstawicielami tworzących się już w fabryce niezależnych związków zawodowych.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
