Z czym kojarzą się Rydułtowy? Oczywiście z hałdą, bo Szarlota na zawsze wbiła się w krajobraz miasta. Ale hałda odpadów pokopalnianych stała się też symbolem zmiany.
Rydułtowy – miasto, które kiedyś kojarzyło się z przemysłem ciężkim, dziś pokazuje, jak mądrze się zmieniać. Dzięki projektowi „W cieniu Szarloty – jak wydobyć potencjał miasta Rydułtowy”, nie tylko wychodzi z cienia swojej słynnej hałdy, ale zaczyna świecić własnym blaskiem. Efekty pomysłu widać zarówno w przestrzeni miejskiej, jak i w codziennym życiu mieszkańców. Projekt został zrealizowany dzięki funduszom norweskim.
– Projekt powstał jako odpowiedź na kluczowe wyzwania związane z transformacją energetyczną i restrukturyzacją przemysłu górniczego – mówi Marcin Połomski, burmistrz miasta Rydułtowy.
Zerknięcie na norweskie rozwiązania
W wymiarze gospodarczym projekt skupił się na wspieraniu lokalnej przedsiębiorczości. Utworzenie Centrum Wsparcia Przedsiębiorczości Lokalnej oraz Młodzieżowego Klubu Przedsiębiorczości „Rydułtowski Gyszeft” pozwoliło mieszkańcom rozwijać własne inicjatywy biznesowe.
W sferze społecznej kluczowe było podniesienie jakości życia mieszkańców. Poprawiono bezpieczeństwo na ulicach, oznaczając 13 przejść dla pieszych dla osób słabowidzących, a także wdrożono program wsparcia dla seniorów – „Teleopieka i koperty życia”. Zorganizowano również liczne wydarzenia aktywizujące społeczność, takie jak gry terenowe czy warsztaty artystyczne.
– Znacznym zainteresowaniem cieszyły się również projekty związane z rewitalizacją terenów poprzemysłowych oraz programy partycypacyjne, które pozwoliły mieszkańcom na większy udział w procesach decyzyjnych. Dzięki temu udało się stworzyć przestrzeń do otwartego dialogu i wzmacniania tożsamości lokalnej – wspomina burmistrz Marcin Połomski.
Projekt nie udałby się bez dofinansowania otrzymanego od Norwegii, Islandii i Liechtensteinu w ramach Funduszy Norweskich i EOG. Jednym z najcenniejszych elementów „W cieniu Szarloty…” była współpraca z norweską gminą Øvre Eiker. Wymiana doświadczeń pozwoliła miastu Rydułtowy czerpać inspiracje z norweskich rozwiązań w zakresie polityki senioralnej, zarządzania przestrzenią i aktywizacji społecznej.
Współpraca w ramach projektu nie była jednostronną nauką – Norwegowie również czerpali inspirację od Rydułtów. Najlepszym podsumowaniem były słowa norweskiego koordynatora projektu, który po zwiedzaniu kopalni i poznaniu śląskiej tożsamości powiedział, że teraz rozumie, czym jest Śląsk dla Ślązaka.
Mural z przesłaniem. I z Szarlotą
Dzięki zagospodarowaniu rejonu szybu Leon III pod budowę osiedla mieszkaniowego, miasto zyska w przyszłości nową przestrzeń do zamieszkania, jednocześnie przywracając życie nieużywanym dotąd obszarom.
Projekt wprowadził też szereg ulepszeń w zarządzaniu miastem. Modernizacja systemów cyfrowych – w tym zakup serwerów i oprogramowania – usprawniła pracę administracji. Zwiększono także dostępność miejskich usług dla osób z niepełnosprawnościami.
Urzędnicy podkreślają, że to nie był projekt realizowany „zza biurka”. Rydułtowy postawiły na autentyczną rozmowę z mieszkańcami, na dialog zamiast formalnych, anonimowych zapytań.
– Ta praca różniła się od pracy przy innych projektach. Wiele zasobów poświęciliśmy diagnozie, by projekt odpowiadał na realne potrzeby. Dzięki bezpośrednim spotkaniom władz miasta z mieszkańcami – nie przez ankiety wrzucone do skrzynek, ale przez wywiady, festyny, rajd rowerowy czy pikniki – partycypacja społeczna była imponująca – podkreśla Joanna Gawron, kierownik Referatu Rewitalizacji i Funduszy Zewnętrznych Urzędu Miasta Rydułtowy.
Jednym z symboli projektu stał się mural, który powstał w ramach jego realizacji.
– Głównym bohaterem muralu jest hałda Szarlota, która dosłownie i w przenośni unosząc się nad Rydułtowami, olśniewa krajobraz swym blaskiem oraz wnętrzem, czyli bogactwem minerałów. Blask zapewni nie tylko metaforyczne określenie hałdy, ale również odbicie blasku światła poprzez poszczególne elementy projektu – minerały – podkreśla Ewelina Francuz z Biura do Spraw Rozwoju Lokalnego w Urzędzie Miasta w Rydułtowach, podinspektor ds. koordynacji projektu.
UM Rydułtowy
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.