Co będzie z eksploatacją złoża Legnica, czyli największymi pokładami węgla brunatnego w Polsce? Wszystko zależy od tego, czy znajdzie się na liście złóż strategicznych.
Złoże Legnica zlokalizowane jest w obszarze pomiędzy Legnicą, Lubinem, Ścinawą i Prochowicami. Wielkość jego zasobów szacuje się na około 15 mld t węgla brunatnego – pod tym względem jest to największe złoże w Europie.
Już kilkanaście lat temu zasoby tego surowca zostały wpisane do Białej Księgi Ochrony Złóż Kopalin, co było równoznaczne z ograniczeniem możliwości inwestycji w wielu miejscowościach.
Mówimy: Stop odkrywce
Studia nad zagospodarowaniem złoża Legnica są prowadzone od wielu lat. Interesowały przede wszystkim mieszkańców i środowiska samorządowe kilku gmin, na terenie których złoże to występuje. Zorganizowały one protesty, a także powołały regionalne stowarzyszenie „STOP Odkrywce”. W 2009 r. odbyło się referendum. Prawie wszyscy mieszkańcy opowiedzieli się przeciwko budowie kopalni odkrywkowej. Taka inwestycja oznaczałaby wysiedlenie ludności i likwidację podlegnickich miejscowości.
Tymczasem Radio Wrocław podało informację, że najdalej w październiku tego roku Ministerstwo Klimatu i Ochrony Środowiska opublikuje listę strategicznych złóż, stanowiących własność górniczą Skarbu Państwa. Dokument oficjalnie zadecyduje m.in. o przyszłości największych w Europie pokładów węgla brunatnego.
„Myślę, że jeśli chodzi o złoże węgla brunatnego, to takich złóż uznanych za strategiczne może być 0, może 1, może 2... i na pewno nie złoże Legnica” – te słowa padły z ust Krzysztofa Galosa, głównego geologa kraju, w rozmowie z Radiem Wrocław. Radio podkreśliło, że jeszcze w tym roku ministerstwo umożliwi samorządowcom zagospodarowanie terenów nad pokładami.
Jest odpowiedź ministerstwa
Z Ministerstwa Klimatu i Środowiska otrzymaliśmy odpowiedź w sprawie złoża Legnica.
„MKiŚ jest przekonane o potrzebie wspólnego wypracowania z samorządami rozwiązań mających na celu umożliwienie rozwoju gminy i inwestycyjnych działań prorozwojowych społeczności lokalnej, co w uzasadnionych sytuacjach będzie wiązało się z umożliwieniem zabudowy na części powierzchni złoża Legnica” – informuje ministerstwo.
Do października 2025 r. MKiŚ powinno wszcząć postępowania dotyczące złóż strategicznych w stosunku do złóż stanowiących własność górniczą Skarbu Państwa, które zostały udokumentowane przed dniem wejścia w życie nowelizacji Prawa geologicznego i górniczego. Oznacza to, że postępowania te będą wszczęte, ale mogą nie być zakończone, gdyż np. Ministerstwo Klimatu i Środowiska będzie w trakcie uzyskiwania odpowiedniej opinii państwowej służby geologicznej czy wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Ministerstwo podkreśla, że istotnym przyczynkiem w przypadku złóż węgla brunatnego powinny też być ustalenia dokumentów związanych z planowaną zmianą polityki energetycznej państwa, w szczególności Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu.
„Minister właściwy do spraw środowiska prowadzi wykaz złóż strategicznych i udostępnia go w Biuletynie Informacji Publicznej. Wpisy do tego wykazu następują na podstawie indywidualnych decyzji o uznaniu złoża kopaliny za złoże strategiczne. Nawet gdyby złoże Legnica nie znalazło się w wykazie złóż strategicznych, to nie spowoduje to zdjęcia ustawowej ochrony z tego złoża kopaliny (przepisy nie przewidują takiego skutku)” – podkreśla ministerstwo w przesłanym do nas piśmie.
Trochę statystyki
Ze statystyk publikowanych przez Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy wynika, że geologiczne zasoby bilansowe węgli brunatnych w 2023 r. wynosiły 23 041,32 mln t, z czego większość, czyli 23 040,68 mln t, stanowiły węgle energetyczne.
Geologiczne zasoby bilansowe w złożach zagospodarowanych wyniosły na koniec 2023 r. 936,47 mln t i stanowiły 4,06 proc. łącznych geologicznych zasobów bilansowych. Węgiel brunatny z tych złóż był eksploatowany w 4 kopalniach: Bełchatów, Turów, Konin i Sieniawa. W 2023 r. zakończono eksploatację złoża Pątnów IV (w PAK Kopalnia Węgla Brunatnego Konin).
Państwowy Instytut Geologiczny podaje, że wydobycie węgla brunatnego w 2023 r., według materiałów przekazanych do bilansu przez użytkowników złóż, wyniosło 42 512 tys. t i było mniejsze o 15 167 tys. t (czyli 26,30 proc.) niż w roku poprzednim. Eksploatacja prowadzona była w 6 złożach, przy czym w złożu Pątnów IV wydobycie zakończone zostało w 2023 r.
Większość krajowego wydobycia pochodziła z odkrywek eksploatowanych przez PGE GiEK, w szczególności ze złoża Bełchatów-pole Szczerców (30 867 tys. t), co stanowiło 72,61 proc. wydobycia krajowego.
„Stopniowe zwiększanie wydobycia z pola Szczerców kompensuje sczerpywanie złoża w polu Bełchatów i pozwala utrzymać na stabilnym poziomie wydobycie dla Elektrowni Bełchatów. Wydobycie ze złoża Turów wyniosło 7 799 tys. t (18,35 proc. wydobycia krajowego). Wydobycie w złożach konińskich (na potrzeby ZE PAK) wynosiło: Tomisławice 477 tys. t, a Pątnów IV - 467 tys. t. Pozostałe wydobycie pochodziło ze złoża Sieniawa 2 i wyniosło 763 tys. t (1,79 proc. wydobycia krajowego). W porównaniu z rokiem 2022 wydobycie węgla brunatnego wzrosło jedynie w złożu Sieniawa 2 – o 232 tys. t (43,69 proc.). W przypadku pozostałych pięciu eksploatowanych złóż zanotowano spadki wielkości wydobycia: Bełchatów-pole Szczerców – o 9 868 tys. t (24,22 proc.); Turów – o 2 082 tys. t (21,07 proc.); Bełchatów-pole Bełchatów – o 1 385 tys. t (39,30 proc.); Tomisławice – o 683 tys. t (58,88 proc.) oraz Pątnów IV – o 330 tys. t (41,41 proc.)” – czytamy w raporcie PIG.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
