Wielu kierowników produkcji dowiaduje się o poważnych brakach w zabezpieczeniach dopiero wtedy, gdy maszyna zatrzymuje się na dobre. Brak kopii zapasowych sterowników, konfiguracji czy programów to jeden z najczęstszych, a zarazem najbardziej kosztownych błędów w utrzymaniu ruchu. W sytuacji awarii bez aktualnego backupu zakład jest skazany na długie przestoje, utratę danych i uzależnienie od producenta maszyny. A to tylko początek problemów.
Problem dodatkowo pogłębia się, gdy maszyny pochodzą od mniejszych dostawców lub są kupowane jako używane. W takich przypadkach uzyskanie wsparcia lub dokumentacji jest niemal niemożliwe. Dlatego tak ważne jest planowanie zabezpieczeń już na etapie inwestycji.
Zabezpieczenia? Trzeba o nich myśleć na etapie zakupu
Zbyt często firmy pomijają temat backupu już podczas negocjacji zakupu nowej maszyny. Brak dostępu do plików programów czy haseł zabezpieczających może sprawić, że zrobienie kopii zapasowej stanie się po prostu niemożliwe. W efekcie w razie awarii jedynym wyjściem pozostaje kontakt z producentem. A ten, jak się może okazać, wyznacza zaporowe ceny za serwis i długie terminy realizacji. Gorzej, gdy producent już nie istnieje – co często zdarza się przy zakupie używanych maszyn.
Warto już na etapie zakupu zadbać o dostęp do dokumentacji, haseł i możliwości tworzenia kopii zapasowych. Jeśli firma nie dysponuje odpowiednimi kompetencjami, dobrze jest zaangażować zewnętrznych ekspertów, którzy ocenią ryzyka i zaproponują konkretne rozwiązania.
Przestój kosztuje, niezależnie od skali
Brak backupu to nie tylko problem techniczny, ale realne ryzyko strat finansowych. W przypadku dużych firm godzina przestoju linii produkcyjnej to nawet kilkaset tysięcy złotych straty. W małych zakładach awaria może wstrzymać realizację zamówień na wiele dni i zagrozić płynności finansowej. Firmy bez dostępu do programu muszą korzystać z drogich alternatyw: zamawiać nowe komponenty, zlecać prace zewnętrznym integratorom lub całkowicie modernizować linie technologiczne.
Koszty są nie tylko bezpośrednie. Przestoje obniżają morale załogi, zaburzają harmonogramy i prowadzą do utraty zaufania kontrahentów. Długotrwała niedostępność maszyny może także wpłynąć na decyzje strategiczne, np. zmianę dostawcy przez kluczowego klienta. W przypadku awarii elementów takich jak sterowniki czy falowniki, szybka naprawa falowników może zadecydować o tym, czy produkcja ruszy w ciągu godzin, czy dopiero po wielu dniach kosztownego przestoju.
Czy ktoś w ogóle potrafi odtworzyć system?
Posiadanie kopii zapasowej to jedno, ale co, jeśli nikt w firmie nie wie, jak ją przywrócić? Brakuje sprzętu, oprogramowania, a często przede wszystkim kompetencji. Zatrudnienie i wyszkolenie personelu od tych zadań jest kosztowne, zwłaszcza gdy firma korzysta z różnorodnych systemów automatyki. W tej sytuacji rozsądnym rozwiązaniem jest współpraca z zewnętrznymi serwisami.
Firmy serwisowe mają nie tylko wiedzę, ale także dostęp do narzędzi diagnostycznych i sprzętu niezbędnego do przywracania systemów. Współpraca z nimi pozwala szybko reagować na problemy i ograniczyć ryzyko długotrwałych przestojów.
Brak zapasowych podzespołów = gwarantowany przestój
Obok backupów, drugim grzechem głównym utrzymania ruchu jest brak części zamiennych. Zwłaszcza tych trudno dostępnych, z długim czasem oczekiwania. Każda maszyna może się zepsuć, nawet najlepiej serwisowana. Bez gotowego magazynu elementów krytycznych, zakład naraża się na długie przestoje i ogromne koszty.
Zakłady produkcyjne, które nie mają strategii zarządzania częściami zamiennymi, prędzej czy później trafiają na problem niedostępności. Sytuacje takie jak pandemia COVID-19 tylko uwydatniły skalę tego ryzyka. Zakłady bez magazynów często przez miesiące czekały na dostawy.
"Zapas" to nie marnotrawstwo
Choć niektórzy traktują magazyn części jako koszt i zamrażanie pieniędzy, realia pokazują coś innego. Dobrze zaopatrzony magazyn to gwarancja ciągłości produkcji, wiarygodności wobec klientów i spokoju dla działu UR. Bo żadna maszyna nie działa wiecznie, a brak nawet drobnego elementu może sparaliżować cały proces.
To nie tylko kwestia komfortu, ale wręcz konieczność dla firm, które chcą działać długofalowo i strategicznie. Magazyn części zamiennych to nie fanaberia, a forma zabezpieczenia, która pozwala szybciej reagować na niespodziewane sytuacje i minimalizować ryzyko. Brak części często zmusza firmy do zakupów awaryjnych, czyli droższych i mniej efektywnych. W skrajnych przypadkach może to prowadzić do konieczności całkowitej modernizacji systemu. Takie sytuacje często niosą za sobą nie tylko wydatki, ale również konieczność wstrzymania produkcji na długi czas.
Jak się zabezpieczyć?
Pierwszym krokiem powinna być analiza aktualnej sytuacji: jakie systemy są najważniejsze, czy mamy do nich backupy, kto potrafi je przywrócić, jakie podzespoły są najtrudniejsze do zdobycia. Drugi krok to działanie: stworzenie procedur, budowa magazynu, szkolenie personelu lub podpisanie umów z firmami serwisowymi.
Warto też zadbać o regularne przeglądy, aktualizację dokumentacji i cykliczne testowanie procedur przywracania. Współpraca z zewnętrznymi specjalistami pozwala nie tylko reagować, ale przede wszystkim zapobiegać.
Zewnętrzne wsparcie nie tylko odciąża wewnętrzny zespół, ale gwarantuje szybką reakcję i dostęp do specjalistów. To działanie, które w dłuższej perspektywie po prostu się opłaca.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
