Dopływające do wyrobisk wody kopalniane stanowią istotne zagrożenie dla pracujących ludzi oraz istniejącej infrastruktury zakładów górniczych i z tego głównie powodu procesowi odwodnienia bacznie przygląda się też nadzór górniczy.
W ujęciu prawnym proces odwadniania zakładu górniczego jest rozumiany jako tzw. usługa wodna, której realizacja wymaga od przedsiębiorcy sporządzenia właściwej dokumentacji hydrogeologicznej, następnie uzyskania oceny wodnoprawnej, a w końcowym etapie pozwolenia wodnoprawnego, gdzie właściwy organ określa m.in. szczegółowe warunki odwodnienia zakładu górniczego.
Według zebranych przez okręgowe urzędy górnicze danych za 2022 r., w systemach odwadniania nadzorowanych zakładów górniczych ujęto, a następnie wypompowano nieco ponad 2,2 mln m sześc. wód kopalnianych na dobę z dopływów naturalnych oraz wód technologicznych, pochodzących z zakładów węgla brunatnego – 43 proc., węgla kamiennego – 28 proc., surowców skalnych – 22 proc., rud miedzi – 5 proc. oraz pozostałych górnictw – 2 proc. Ujmowane przez nadzorowane zakłady górnicze dopływy naturalne stanowią tzw. wody słodkie o mineralizacji ogólnej nieprzekraczającej 1 mg/dm sześc. albo tzw. wody zasolone. Dopływ tych pierwszych wynosił w 2022 r.
nieco ponad 1,6 mln m sześc. na dobę i – jak informuje w swym rocznym raporcie o stanie górnictwa Wyższy Urząd Górniczy – głównie w odkrywkowych zakładach węgla brunatnego – 59 proc. oraz surowców skalnych – 30 proc.
Natomiast pozostała ilość ujęta została w górnictwie podziemnym węgla kamiennego – 10 proc., rud miedzi oraz rud cynku i ołowiu – 1 proc. Z kolei według zebranych danych za 2022 r. dopływ wód zasolonych wynosił niespełna 0,6 mln m sześc. na dobę i był rejestrowany głównie w górnictwie podziemnym węgla kamiennego – 75 proc., rud miedzi – 17 proc., rud cynku i ołowiu – 5 proc. oraz w górnictwie pozostałych kopalin – 3 proc. Wypompowywane wody kopalniane podlegały częściowo wykorzystaniu w technikach górniczych pod ziemią i na powierzchni. W 2022 r. w polskim górnictwie wykorzystano niespełna 14 proc. wypompowywanych wód kopalnianych. Nadmiar tych niewykorzystanych był odprowadzany poza teren zakładów górniczych, w tym na podstawie pozwoleń wodnoprawnych na wprowadzanie ścieków do rzek. Jak podkreśla nadzór górniczy, najistotniejszym zanieczyszczeniem występującym w wodach kopalnianych pochodzących z odwadniania podziemnych zakładów górniczych jest ładunek soli, chlorków i siarczanów. W 2022 r. ujęto wraz z wodą kopalnianą i odprowadzono do wód powierzchniowych niespełna 4,4 tys. t na dobę ładunku soli pochodzącego z górnictwa węgla kamiennego. Ujęte w systemach odwadniania zakładu górniczego wody są podczyszczane, a następnie wypompowywane poza teren nadzorowanych zakładów górniczych. Służby geologiczne tych zakładów badają okresowo chemizm dopływających wód kopalnianych i bilansują ich ilość.
Część najbardziej zasolonych wód z górnictwa węgla kamiennego odprowadzana była z wykorzystaniem systemów retencyjnych (np. Kolektor Olza, Zbiornik Wola), a także podlegała zagospodarowaniu w odsalarni Dębieńsko. W 2022 r. zagospodarowano ponad 62 t na dobę ładunku soli z kopalni Budryk, a pozostała część odprowadzana była do odbiorników powierzchniowych. Z kolei w górnictwie rud miedzi ujęto wraz z wodami kopalnianymi ponad 3,7 tys. t na dobę ładunku soli. Wody te po zakończeniu procesów technologicznych były odprowadzane do osadnika Żelazny Most, który – jak podkreślono w raporcie – znajduje się poza nadzorem urzędów górniczych.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
Pytanie...Co z solą, używaną w zimie przez drogowców...?.