Dziewięć obiektów podziemnych będących miejscami hibernacji nietoperzy zostało w 2023 r. zabezpieczonych w Sudetach na zlecenie Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska we Wrocławiu. W tym gronie znajdują się dwie jaskinie, szyb górniczy i sztolnie z czasów budowy kwatery głównej wodza Trzeciej Rzeszy w Górach Sowich, a także wyrobiska pozostałe m.in. po kopalni uranu i fluorytu.
Rozłożony na kilka lat program „Zabezpieczenie schronień zimowych nietoperzy w wybranych obszarach Natura 2000” wedle pierwotnych planów miał być zrealizowany w latach 2020-2023. Okazało się to nierealne i niewielka część prac została przełożona na rok 2024.
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska we Wrocławiu w 2023 r. zleciła wykonanie dziewięciu zadań. Jeżeli chodzi o jaskinie, to przeprowadzono demontaż istniejącego zabezpieczenia oraz wykonanie nowej kraty w Jaskini Imieninowej, a także wykonanie zabezpieczenia w Jaskini Nowej. Dwa zadania dotyczyły wyrobisk podziemnych pochodzących z czasów budowy kwatery Hitlera w Górach Sowich. Było to wykonanie zabezpieczenia oraz ograniczenie dostępu do sztolni Kompleksu Sokolec w Górze Gontowej oraz wykonanie zabezpieczenia szybu i grodzenia zabezpieczającego szyb w Kompleksie Osówka.
Pięć pozostałych inwestycji tyczyło się nieczynnych kopalniach i sztolniach. Wykonane zostały zabezpieczenia w Sztolni Rycerskiej w górze Dzikowiec koło Boguszowa-Gorców oraz wykonanie zabezpieczenia w Sztolni nr 7 w Kletnie w Masywie Śnieżnika. Przeprowadzona została konserwacja kraty wraz z wykonaniem fundamentu betonowego pod kratą w sztolni w Skałkach Stoleckich niedaleko Kamieńca Ząbkowickiego, a także demontaż istniejącego zabezpieczenia oraz wykonanie nowego zabezpieczenia w sztolni Augusta. Ostatnią inwestycją było wykonanie zabezpieczenia i zwężenie otworu wejściowego w sztolni w Antonówce koło Kamiennej Góry.
Nie wszystko odbyło się zgodnie z początkowym harmonogramem.
– Ze względu na zmieniającą się dynamicznie sytuację ekonomiczną, to jest niemożliwy do przewidzenia wysoki wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych, realizacja większości zadań zaplanowanych wstępnie w harmonogramie do wykonania w projekcie w latach 2020-2022 była niemożliwa do realizacji bądź zagrożona. Dotyczyło to takich obiektów, jak: Kompleks Sokolec, czyli sztolnia w Górze Gontowej, Kompleks Osówka, Kompleks Soboń I oraz Soboń II, sztolnia nr 7 w Kletnie, konserwacja kraty wraz z wykonaniem fundamentu betonowego pod kratą w sztolni w Skałkach Stoleckich, wykonanie zabezpieczenia i zwężenie otworu wejściowego w sztolni w Antonówce. Realizacja zabezpieczeń tych obiektów, z wyjątkiem Kompleksu Soboń I i Soboń II, planowanych do wykonania w 2024 r., zakończyła się w tym roku - wyjaśnia Katarzyna Łapińska, zastępca regionalnego dyrektora ochrony środowiska we Wrocławiu.
Zdaniem RDOŚ, wykonane zabezpieczenia obiektów stanowiących zimowe schronienia nietoperzy spełniają swoją funkcję. Zgodnie z zakładanym celem w skuteczny sposób ograniczają niekontrolowaną penetrację, co uniemożliwia przepłaszanie i wybudzanie hibernujących osobników albo celowe bądź przypadkowe ich zabijanie.
– W tym roku jedynie w jednym z obiektów doszło do zniszczenia bramki – ale została ona wstawiona ponownie i zamknięta na czas hibernacji nietoperzy. Dyrekcja nie odnotowała przypadków zaniku zimowych kolonii nietoperzy w zabezpieczonych obiektach - dodaje Katarzyna Łapińska.
W jednym z przypadków RDOŚ odstąpił od przeprowadzenia zakładanych prac. W Kompleksie Osówka w ramach realizacji zadania „Zabezpieczenie schronień zimowych nietoperzy w wybranych obszarach Natura 2000" faktycznie wstępnie planowane było w 2023 r. wykonanie kraty w bramie do bocznego wyjścia z podziemnej trasy turystycznej, w miejsce istniejących drzwi wejściowych. Podczas przeprowadzonej wizji terenowej poprzedzającej te prace stwierdzono, że przedmiotowe zabezpieczenie zostało poprawione przez dzierżawcę Kompleksu Osówka w 2022 r. poprzez wykonanie nowej kraty. Uczestniczący w wizji ekspert chiropterolog potwierdził, że wykonane zabezpieczenie spełnia wymogi dotyczące zasad konstruowania tego typu zabezpieczeń i umożliwia tym samym swobodny wlot i wylot nietoperzy z obiektu.
Można przypuszczać, że akcja zakładania krat w sudeckich sztolniach i kopalniach będzie w przyszłości kontynuowana przez RDOŚ. W przygotowywanych obecnie projektach planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 znajdują się zapisy dotyczące różnych form zabezpieczeń miejsc bytowania nietoperzy. Wśród nich są też takie, które dotyczą krat, jak np. remont krat zabezpieczających otwory Jaskini Radochowskiej w granicach obszaru Natura 2000 Góry Złote PLH020096 czy poprawa zabezpieczenia zimowiska polegająca na wymianie kraty w sztolni w Gilowie w granicach obszaru Natura 2000 Wzgórza Niemczańskie PLH020082. Ostateczna lista obiektów podziemnych do zakratowania będzie znana po ustanowieniu tych planów.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
